چۆن بۆ غەیرە موسوڵمانەکانی بسەلمێنین کە ئیسلام ئاینی لێبوردەیی وئاسان کارییە ؟
بێگومان دینی ئیسلام دینی ڕەحمەت و لێبوردەیی وئاسانکارییە ، و خوای پەروەرگار تەکلیفی شتێکی لەم ئومەتە نەکردووە کە لە توانای مرۆڤدا نەبێت ، هەروەک فەرموویەتی : [لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا] البقرة/286 .
واتە : خوای گهوره ئهرك ناخاته سهرشانی هیچ كهسێك تهنها بهگوێرهی توانای خۆی نهبێ .
وە خوای پەروەردگار ناڕەحەتی و شتی قورسی لەسەر موسوڵمانان هەڵگرتووە ،هەروەک فەرموویەتی : ( هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ ) الحج/78 .
واته : ئهی موسڵمانان خوای گهوره ئێوهی ههڵبژاردووه بهسهر سهرجهم ئوممهتانى تردا، وه ڕێزى لێناون به باشترین و بهرێزترین پێغهمبهر كه محمده - ﷺ -، وه به تهواوترین شهریعهت كه شهریعهتى ئیسلامه ، وه له دینیشدا هیچ تهسكی و تهنگی و ناڕهحهتی و سهغڵهتیهكی لهسهرتان دانهناوه بهڵكو ههموو كار ئاسانیهكی بۆ كردوون .
وە هەر تاوانێک کەموسوڵمان بەهۆی نەزانینەوە ،و یاخود لەبیر چوونەووە ، و یاخود بەزۆر پێی بکرێت خودا لێی ناگرێت هەروەک فەرموویەتی : ( رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا ) البقرة/286 .
واته : ئهی پهروهردگار ههر شتێك كه لهبیرمان كرد یان بهههڵه كردمان تۆ لێمان مهگره وه سزامان مهده لهسهری، وه له صحیح موسلیم هاتووه خوای گهوره فهرمووی: (قَدْ فَعَلْتُ) ((مسلم) 200 - (126)) واته: بهڵێ ئهوه وام كرد ههر شتێك به لهبیرچوون بێت یان بهههڵهبێت موحاسهبهتان ناكهم و لۆمهتان ناكهم لهسهری و سزاتان نادهم .
جا ئەوەی مرۆڤی لەسەر موحاسەبە دەکرێت کردنی تاوانە بەئەنقەست و بە عەمدی هەروەکو خوای پەروەرگار فەرموویەتی : (وَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ فِيمَا أَخْطَأْتُم بِهِ وَلَٰكِن مَّا تَعَمَّدَتْ قُلُوبُكُمْ) الأحزاب/5 .
وەخوای پەروەرگار بەڕەحمە و پێغەمبەر موحەمەدی ﷺ بەئاسانکاری ولێبوردەیی ڕەوانە کردووە : ( يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْر ) البقرة/185 .
واته : خوای گهوره ئاسانكاری بۆ ئێوه ئهوێ و نایهوێ شت لهسهر ئێوه قورس بكات .
وەپێغەمبەر ﷺ فەرموویەتی : ( إن الدين يسر ولن يشاد الدين أحد إلا غلبه فسددوا وقاربوا وأبشروا ) رواه البخاري/39 .
واتە : بەدڵنیاییەوە دین ئاسانە و هیچ کەسێک دین بەتوندی ناگرێت ئیلا دین زاڵ دەبێت بەسەریدا (بۆیە کارەکان ئاسان بگرن و تیایدا) نێوەند گیربن ، (لەوەرگرتن تیایدا و زێدەڕە و کورت ڕەومەبن) و لێی نزیک ببنەوە ، (کاتێ نەتانتوانی تەواو بیپێکن) ،وە مژدە دەربن .
جا شەیتان گەورەترین دوژمنی مرۆڤە کە خودای لەبیر دەباتەوە و تاوانەکانی بۆ دەڕازێنێتەوە ، هەروەک خوای پەروەرگار فەرموویەتی : ( اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطَانُ فَأَنسَاهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ ۚ أُولَٰئِكَ حِزْبُ الشَّيْطَانِ ۚ أَلَا إِنَّ حِزْبَ الشَّيْطَانِ هُمُ الْخَاسِرُونَ ) المجادلة/19 .
واته : ئهم كهسانه شهیتان بهسهریاندا زاڵ بووهو یادو زیكری خوای گهورهی لهبیر بردوونهتهوه ، ئا ئهمانه حیزب و كۆمهڵ و پێڕو شوێنكهوتهی شهیتانن ، ئاگادار بن و بزانن كۆمهڵ و پێڕو شوێنكهوتوانی شهیتان زهرهرمهندی ڕاستهقینه ئهوانن.
دواتر ئەو شتانەی کەبەدڵدا دێن مەعفووە ولێ پرسینەوەی لەسەر نی یە هەروەک پێغەمبەر عليه الصلاة والسلام فەرموویەتی : ( إن الله تجاوز لأمتي ما حدثت به أنفسها ما لم يتكلموا أو يعملوا ) رواه مسلم/127 .
واتە : خودا لەئومەتەکەم خۆش بووه لەوەی کەبەدڵیدا دێت بەمەرجێ بەزمان دەری نەبڕێت یاخود بەکردەوە نەیکات .
وە هەرکەسێک گەر تاوانێکی ئەنجام داو وخودا بۆی دایپۆشی دروست نییە باسی بکات وخۆی پێ هەڵکێشێت ، لەبەر ئەم فەرموودەیەیی پێغەمبەر عليه الصلاة والسلام : ( كل أمتي معافى إلا المجاهرين ) رواه مسلم/2990 .
واتە : هەموو ئوممەتەکەم عەفوو دەكرێن ، تەنیا ئەوانە نەبێت كە تاوانەكانیان ئاشكرا دەكەن و لای خەڵکی باسی دەکەن . .
وە کاتێ کەمرۆڤ تاوانێک دەکات ودواتر تەوبە دەکات ، ئەوا خودا تەوبەکەی قەبووڵ دەکات : ( كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَىٰ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ ۖ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنكُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِن بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ) الأنعام/54 .
واتە :خوای گهوره له (لوح المحفوظ) دا چاكهو فهزڵ و ئیحسانی لهسهر نهفسی پیرۆزی خۆی نووسیوهو پێویستی كردووه كه بهڕهحم و سۆزو بهزهیی بێت، وه رهحمهتى خوا پێش توڕهبوونێتى، وه (سهد) رهحمهتى ههیه تهنها یهكێكى دابهزاندووه بۆ ناو دروستكراوهكانى و (نهوهدو نۆى) هێشتۆتهوه بۆ رۆژى قیامهت، بهو تهنها رهحمهتهیه كه خهڵكى و گیانلهبهران رهحم به یهكدى دهكهن ، وه ههر كهسێك له ئێوهی موسڵمان ئهگهر خراپهیهك بكات بهنهزانین كه (ابن عباس) (خوای لێ ڕازی بێ) دهفهرمووێ: ههموو كهسێك كه خراپه دهكات ئهوه له نهزانیهتی ئهگهر نهزان نهبێ خراپه ناكات ، له دوای ئهوه تهوبه بكات لهو خراپهیهی كه كردۆتی و بگهڕێتهوهو پهشیمان بێتهوهو ئهوهی كه بهخراپه ئهنجامی داوهو خراپی كردووه چاكی بكاتهوهو بگهڕێتهوه بۆ ڕێگای ڕاست وه كردهوهی چاك بكات ، ئهوه به دڵنیایى خوای گهوره زۆر لێخۆشبوو بهڕهحم و بهزهییه.
وە خوای پەروەرگار زۆر لێخۆشبووەو لە تاوان خۆش دەبێت و چاو پۆشی لەکەم وکورتیەکان دەکات ، هەروەک پێغەمبەر عليه الصلاة والسلام فەرموویەتی : ( إن الله كتب الحسنات والسيئات , ثم بين ذلك , فمن هم بحسنة فلم يعملها كتبها الله له عنده حسنة كاملة فإن هو هم بها فعملها كتبها الله له عنده عشر حسنات , إلى سبعمائة ضعف ، إلى أضعاف كثيرة ، ومن هم بسيئة فلم يعملها , كتبها الله عنده حسنة كاملة , فإن هو هم بها فعملها كتبها الله له سيئة واحدة ) متفق عليه ، أخرجه البخاري ( كتاب الرقائق/81 ) .
واته : بەڕاستی خوای گەورە نوسیویەتی لەسەر چاکە و خەراپە: هەر کەسێک ویستی چاکەی هەبێت ئەگەر چیش ئەنجامی نەدات،ئەوە بە چاکەی تەواو بۆی دەنوسرێت،وە ئەگەر هاتوو ویستی ئەنجامدانی هەبوو،ئەوە پەروەردگار لای خۆی بۆی دەنوسێت بە دە چاکە بۆ حەوت سەد چاکە وە زیاتریش،وە هەر کەسێکیش ویستی خراپەیەکی هەبێت،ئەگەر ئەنجامی نەدات ئەوە پەروەردگار بە چاکەی تەواو بۆی دەنوسێت،وە ئەگەر هاتوو ویستی کردنی خراپەکەی هەبێت،ئەوە پەروەردگار بۆی دەنوسێت بە یەک خراپە.