ئایا دروستە حەیوانى مێینە بکرێتە قوربانى؟
پێویسته ئەو حەیوانەی کەدەکرێت بەقوربانیدا ئەو حەیوانە بێت کەپێی دەوترێت (بهيمة الأنعام =وشترو مانگاو مهڕو بزن) ، وبێ عەیب بێت ، وە گەشتبێت بەو تەمەنەی کەبۆی دیاری کراوە لەشەرع دا ، جا هیچ جیاوازی نی یە نێر بێت یاخود مێ ، ودروستە هەردوو ڕەگەزەکە (نێر ومێ)بکرێن بەقوربانی .
ئیمامی النووي رحمه الله لە ( "المجموع" (8/364) دا دەڵێت :
مەرجە لەو حەیوانانە بێت کەدروستە بکرێن بەقوربانی کە برتین لە مانگا و مەڕ و وشتر ، بەهەموو جۆرەکانی وشتر ومەڕ وبزن ومانگاوە ، بەڵام مانگای کێوی وکەرە کێوی جگە لەمانەش ناشێن بۆ قوربانی ، وهیچ خیلافێک لەم بارەیەوە نی یە لەلای ئێمە " .
وە پرسیار کراوە لە ( علماء اللجنة الدائمة للإفتاء ):
بابەتی قوربانیمان بۆ ڕوون کەنەوە ، کەئایا مەڕی شەش مانگ دەکرێت بەقوربانی ، چونکە هەندێک دەڵێن : نابێ بەرخ بکرێت بەقوربانی تاوەکو ساڵ تەواو دەکات ؟
لەوەڵامدا گوتویانە :
دروست نی یە مەڕ بکرێت بەقوربانی تاوەکو شەش مانگ تەواو نەکات و نەچووبێتە مانگی حەوتەمەوە ، جا نێر بێت یاخود مێ ، وپێی دەوترێت (جذع) ؛ لەبەر ئەو فەرموودەیەیی کە ئیمامی أبو داود والنسائي لە مەجاشیعەوە گێڕاویانەتەوە ودەڵێت : سمعت رسول الله ﷺ يقول: (إن الجَذَع يوفي ما يوفي منه الثني) .
واته : (الجذع)بەرخێک کە بگاتە شەس مانگ وەک(الثني)وایە لەڕووی دروستێتی کردنە قوربانی .
ودروست نی یە بزن ومانگا و وشتر بکرێتە قوربانی مەگەر (موسینە) نەبێت ، جا نێر بێت یاخود مێ ، کەئەویش ٫ واتە : (موسینە)لەبزندا پێویستە ساڵێکی تەواو کربێت وچووبێتە نێو دوو ساڵیەوە ، ولەمانگادا دوو ساڵی تەواو کربێت وچووبێتە نێو سێ ساڵیەوە ، ولە وشتردا پێنج ساڵی تەواوکردبێت و چووبێتە نێو شەش ساڵیەوە ، لەبەر ئەم فەرموودەی پێغەمبەر ﷺ ( لا تذبحوا إلا المسنة ، إلا إن تعسر عليكم فاذبحوا الجذع من الضأن) رواه مسلم " انتهى .
"فتاوى اللجنة الدائمة" (11/414) .
واتە : هیچ حەیوانێک سەر مەبڕن تەنها (موسینە)نەبێت ، مەگەر کاتێ هیچتان دەس نەکەوت ئەو کات مەڕێکی شەش مانگی سەر ببڕن .
چەند تێبینیەک
1 ـ مەڕ چاك تره لە بزن
عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ (رضي الله عنه) قَالَ : ((كَانَ النَّبِيُّ (ﷺ) يُضَحِّي بِكَبْشَيْنِ ، وَأَنَا أُضَحِّي بِكَبْشَيْنِ)) صحيح البخاري رقم : (5553)..
واته: پێغهمبهر (ﷺ) دوو بهرانی دهكرد به قوربانی ، وه منیش دوو بهران دهكهم به قوربانی.
2 ـ چاك تر وایه نێر بێت
چاكتر وایه ووڵاخ و ئاژەڵی قوربانی نێر بێت.
3 ـ چاك تر وايە دوو بەران بێت:
4 ـ وە چاك تر وايە شاخدار بێت
عَنْ أَنَسٍ (رضي الله عنه) قَالَ : ((ضَحَّى رَسُولُ اللَّهِ (ﷺ) بِكَبْشَيْنِ أَمْلَحَيْنِ أَقْرَنَيْنِ )) صحيح البخاري رقم : (5554)، وصحيح مسلم رقم : (1966).
واته: پێغهمبهری خوا (ﷺ) دوو بهرانی سپی و ڕهشی شاخداری كرد به قوربانی.