بسم الله الرحمن الرحیم
سوپاس و ستایش بۆ خواى گەورە ، وە درودو سڵاو لە سەر گیانى پێغەمبەرى خوا ، وە لەسەر خێزان و كەس وكارى ئیماندارو هاوەڵان و شوێن كەوتوانى تا رۆژى دوایى.
سەرەتا دەبێ بزانى کە جووت بوون لەگەڵ خێزان لە کاتى سوڕی مانگانە (حیض) و لە کاتى (نیفاس) دا حەرامە و یەکێکە لە تاوانە گەورەکان بەڵگەش لەسەر ئەمە : 
خوای گەورە فەرموویەتی: (وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ ۖ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِي الْمَحِيضِ ۖ وَلَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّىٰ يَطْهُرْنَ ۖ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ ) . (البقرة :٢٢٢) . واتە : وه‌ ئه‌ی محمد ﷺ پرسیارت لێ ئه‌كه‌ن ده‌رباره‌ی حه‌یزو خوێنی بێنوێژی و سووڕی مانگانه‌ی ئافره‌تان تۆ پێیان بڵێ: ئه‌و كاته‌ ئافره‌ت تووشی ئازار ئه‌بێ وه‌ ئه‌و خوێنه‌ پیسه‌ [فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِي الْمَحِيضِ] بۆیه‌ له‌ كاتی سووڕی مانگانه‌دا دووركه‌ونه‌وه‌ له‌ ئافره‌ت و جیماع و سه‌رجێییان له‌گه‌ڵدا نه‌كه‌ن، نه‌ك دووركه‌وتنه‌وه‌ له‌ دانیشتن و ڕاكشان و خواردن به‌ڵكو ته‌نها له‌ جیماعدا، كه‌ جوله‌كه‌ ئافره‌تیان بكه‌وتایه‌ته‌ حه‌یزه‌وه‌ لێیان دوور ده‌كه‌وتنه‌وه‌، هاوه‌ڵن پرسیاریان له‌ پێغه‌مبه‌ر ﷺ كرد خوای گه‌وره‌ ئه‌م ئایه‌ته‌ی دابه‌زاند [وَلَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى يَطْهُرْنَ] وه‌ لێیان نزیك مه‌بنه‌وه‌ به‌ جیماع كردن تا سووڕی مانگانه‌ و خوێنه‌كه‌یان كۆتایی پێ دێت و پاك ئه‌بنه‌وه‌ [فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ] ئه‌گه‌ر غوسلیان ده‌ركردو خۆیان شووشت ئه‌وكاته‌ بچنه‌ لایان به‌و شێوازه‌ی كه‌ خوای گه‌وره‌ فه‌رمانی پێتان كردووه‌ واته‌: له‌ شوێنی منداڵ بوونه‌وه‌ [إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ] به‌ڕاستی خوای گه‌وره‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی خۆش ئه‌وێ كه‌ ته‌وبه‌كارن و له‌ تاوان ئه‌گه‌ڕێنه‌وه‌ [وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ (222)] وه‌ ئه‌و كه‌سانه‌یشی خۆش ده‌وێت كه‌ خۆیان پاك ئه‌كه‌نه‌وه‌ له‌ تاوان، یان غوسل ده‌رئه‌كه‌ن.

وە پێغەمبەرى خوا ﷺ فەرموویەتى: (من أتى حائضاً او امرأة في دبرها أو كاهناًُ فصدّقه بما يقول فقد كفر بما انزل على محمد) رواه أحمد والترمذي وابن ماجه برقم 639 وصححه الشيخ الألباني في الإرواء برقم 2006.
واتە هەر كەس بچێتە لاى هاوسەرى خۆى لە كاتى حەیز دا یان لە پاشەوە یان سەردانى فاڵچییەك بكات و باوەڕ بە قسەكانى بكات ئەوە بێ باوەڕ بووە بە (قورئان) ئەوەى بەسەر (محمد) دا ﷺ دابەزیوە.

وە هەروەها لەكاتی (نیفاسدا) واتە: كاتی زەیستان: ئافرەت كاتێك منداڵی دەبێت دەكەوێتە حاڵەتی بێ‌ نوێژی و بۆ ماوەی چل ڕوژ یان كەمتر بەردەوام خوێن دەبینێت , دروست نیە لەو كاتەدا سەرجێی لەگەڵ بكرێت هەتا تەواو پاك دەبێتەوەو خۆی دەشوات .

سەبارەت بەم پرسیارە کە دەڵێت : 

ئایا کاتێک خێزانم لە سووڕی مانگانە بێت یاخود لە زەیستانیدا بێت چۆن شەهوەتی یەکتر بەتاڵ بکەینەوە ؟

بۆ بەتاڵ کردنەوەى شەهوەتى یەکتر دروسته هەموو یارییەكى لەگەڵ خێزان بکرێت بەمەرجێ جیماعى لەگەڵ نەكات
ئەنەسی کوڕى مالک (رضي الله عنه): دەفەرموێ : ((أن اليهود كانوا لا يجلسون مع الحائض في بيت ولا يأكلون ولا يشربون قال فذكر ذلك للنبي (ﷺ) فأنزل الله: [وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُواْ النِّسَاء فِي الْمَحِيضِ] فقال رسول الله (ﷺ): اصنعوا كل شيء إلاَّ الـجماع)) [صحيح سنن ابن ماجه رقم: (644)] .
واتە: جولەكە لە گەڵ ئافرەتی بێ نوێژدا دانەدەنیشتن لە ماڵدا و خواردنیان لە گەڵیدا نەدەخوارد و خواردنەوەیان، جا ئەمەیان باس كرد بۆ پێغەمبەر ﷺ خوای گەورەش ئەم ئایەتی دابەزاند و فەرمووی: پرسیارت لێ دەكەن سەبارەت بە ئافرەت لە كاتی حەیزدا ؟ بڵێ: ئازاری تێدایە بۆیە لە كاتی حەیزدا نزیكی ئافرەت مەبنەوە، جا پێغەمبەری خوا ﷺ فەرمووی: هەموو شتێكیان لە گەڵدا بكەن تەنها جیماع (جووت بوون) نەبێت.
كەواتە دروستە بە یەكتر ـ بە هەر شێوەیەك بێت ـ خۆیان ڕەحەت بكەن تەنها بە جووت بوون نەبێت.

وە سەبارەت بەوەى کە دەڵێ : 

 ئایا دەتوانین بە دەست بردن یان یاریکردن بە ئەندامی زاوزێی یەکتر تا دەرچوونی ( مەنی ) لە هەردوولا شەهوەتی یەکتر بەتاڵ بکەینەوە ؟ 

به‌ڵێ دروسته‌ بۆ ژن و مێرد كه‌ به‌ عه‌وره‌تی یه‌كتر یاری و دەستبازی بكه‌ن بۆ دامركاندنه‌وه‌ی ئاره‌زووه‌كانیان، چونكه‌ خوای گه‌وره‌ ئه‌م كارانه‌ی بۆ ژن و مێرد حه‌ڵاڵ كردووه‌ ، ئه‌م كاره‌ش پێی ده‌ووترێت: (المُبَاشَرة) به‌ڵگه‌یه‌كی شه‌رعی زۆری له‌سه‌ره‌ و دروسته‌.
بە تایبەت کاتێک ئافرەت دەکەویتە عادەوە مێردەکەى دەتوانێت بە یارى وگاڵتە کردن لەگەڵى دا ئارەزووى یەکتر دابمرکێننەوە بە بەڵگەى فەرمودەى (إصنعوا كُلَّ شيء إلا النكاح) واتە: دروستە هەموو شتێكى لەگەڵ بكەن جیماع نەبێت .
بەڵام ئەوەى کە حەرامەو دەبێت پیاوان بیزانن و ئاگادارى بن لە ژیانى هاوسەرێتیاندا ئەوەیە کە :
یەکەم : ڕۆشتنە لاى خێزان لە پاشەوە (کۆم) هەڕەشەى توندی لەسەر هاتووە .
دووەم : ڕۆشتنە لاى خێزان (واتە جیماع کردن) لە کاتى حەیز و زەیستانیدا .
بەڵگەش بۆ ئەم دوو خاڵە فەرمودەى :
(من أتى حائضاً أو امرأة في دبرها أو كاهناً فقد كفر بما أنزل على محمد)
واتە: هەر كەسێك بچێتە لای ژنەكەی لە كاتی حەیزدا، یان لە كونی دواوە (کۆم)، یان بچێت بۆ لای جادووبازێك و قسەكەی بە ڕاست بخاتەوە، ئەوا كوفری كردووە و بێ باوەڕ بووە بەوەی كە دابەزیوەتە سەر (محمد ﷺ).
هەروەها سێكسى دەم (الجنس الفموی)یش حەرامە لەبەر زیان و پیسێتى ئەو كارە کە بە درێژى پێشتر باس کراوە هەر لە ماڵپەڕى وەڵامەکان بەشى ژن هێنان و خێزان لقى پرسیارە جنسیەکان.