نـوێـژی التَّسْبِیحِ (صلاة التسبيح) یەكێكی تر لەو نوێژە رێگەپێدراوانە بریتیە لەم جۆرە نوێژە كە ئەمەی خوارەوەیە لە فەرموودەكەی ابن عباس: 
عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ؛ أَنَّ رَسُولَ اللهِ  ﷺ قَالَ لِلْعَبَّاسِ بْنِ عَبْدِ المُطَّلِبْ: يَا عَبَّاسُ! يَا عَمَّاهُ! أَلَا أُعْطِيكَ؟ أَلَا أَمْنَحُكَ؟ أَلَا أَحْبُوكَ؟ أَلَا أَفْعَلُ بِكَ؟ عَشْرَ خِصَالٍ، إِذَا أَنْتَ فَعَلْتَ ذَلِكَ؛ غَفَرَ اللهُ لَكَ ذَنْبَكَ؛ أَوَّلَهُ وَآخِرَهُ، قَدِيمَهُ وَحَدِيثَهُ، خَطَأَهُ وَعَمْدَهُ، صَغِيرَهُ وَكَبِيرَهُ، سِرَّهُ وَعَلَانِيَّتَهُ؛ عَشْرُ خِصَالٍ: أَنْ تُصَلِّيَ أَرْبَعَ رَكَعَاتٍ؛ تَقْرَأُ فِي كُلِّ رَكْعَةٍ فَاتِحَةَ الكِتَابِ وَسُورَةً. فَإِذَا فَرَغْتَ مِنَ القِرَاءَةِ فِي أَوَّلِ رَكْعَةٍ وَأَنْتَ قَائِمٌ؛ قُلْتَ: سُبْحَانَ اللهِ، وَالحَمْدُ للهِ، وَلَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ، وَاللهُ أَكْبَرُ؛ خَمْسَ عَشْرَةَ مَرَّةً. ثُمَّ تَرْكَعُ، فَتَقُولُهَا وَأَنْتَ رَاكِعٌ عَشْرًا. ثُمَّ تَرْفَعُ رَأْسَكَ مِنَ الرُّكُوعِ، فَتَقُولُهَا عَشْرًا. ثُمَّ تَهْوِي سَاجِدًا، فَتَقُولُهَا وَأَنْتَ سَاجِدًا عَشْرًا. ثُمَّ تَرْفَعُ رَأْسَكَ مِنَ السُّجُودِ، فَتَقُولُهَا عَشْرًا. ثُمَّ تَسْجُدُ، فَتَقُولُهَا عَشْرًا. ثُمَّ تَرْفَعُ رَأْسَكَ، فَتَقُولُهَا عَشْرًا. فَذَلِكَ خَمْسٌ وَسَبْعُونَ فِي كُلِّ رَكْعَةٍ، تَفْعَلُ ذَلِكَ فِي أَرْبَعِ رَكَعَاتٍ، إِذَا اسْتَطَعْتَ أَنْ تُصَلِّيَهَا كُلَّ يَوْمٍ مَرَّةً؛ فَافْعَلْ، فَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ؛ فَفِي كُلِّ جُمُعَةٍ مَرَّةً، فَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ؛ فَفِي كُلِّ شَهْرٍ مَرَّةً، فَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ؛ فَفِي كُلِّ سَنَةٍ مَرَّةً، فَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ؛ فَفِي عُمُرِكَ مَرَّةً . (1)
واتە: لە ابن عباسەوە, كە پێغەمبەری خوا ﷺ بە عەباسی كوڕی عبدالمطلب ی فەرمووە: " ئەی عباس ! ئەی مام ! ئایا پێت نەبەخشم ! ئایا پێت نەدەم ! ئایا پێشكەشتی نەكەم ! ئایا پێتی نەكەم ! دە خاسیەت، ئەگەر تۆ ئەنجامی بدەیت، خوا لە تاوانت خۆش دەبێت، سەرەتا و كۆتایی، كۆن و نوێی, بەهەڵەو نەزانین و بەئەنقەست، بچووك و گەورەی, نهێنی و ئاشكرای، دە خاسیەت: ئەوەیە چوار ركعات بكەیت: لە هەر ركعاتێكدا فاتیحە وسورەتێكی تر بخوێنێت. جا ئەگەر لەقورئان خوێندن بوویتەوە لەركعاتی یەكەمدا و بەپێوەبووی, بڵێ‌: سُبْحَانَ اللهِ، وَالحَمْدُ للهِ، وَلَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ، وَاللهُ أَكْبَر؛ پانزە جار. پاشان بچۆرە ركوع و دە جار ئەوە بڵێرەوە لە ركوعدا. پاشان سەرت بەرزبكەرەوە لە ركوع و دە جار ئەوە بڵێرەوە. پاشان بچۆرە سوجدە و دە جار لە سوجدەدا ئەوە بڵێرەوە .پاشان سەرت بەرز بكەرەوە لە سوجدە و دە جار ئەوە بڵێرەوە. پاشان بچۆرە سوجدە و دە جار ئەوە بڵێرەوە لە سوجدەدا و پاشان سەرت بەرز بكەرەوە لە سوجدە و دە جار ئەوە بڵێرەوە. بەوەش دەكاتە حەفتاو پێنج جار لەیەك ركعاتدا, و ئەوە لە هەر چوار ركعاتەكەدا ئەنجام دەدەیت, ئەگەر توانیت ئەو نوێژە بكەیت لەهەموو رۆژێكدا یەك جار, ئەوا بیكە, ئەگەر نا لە هەموو هەینیەكدا یەك جار, ئەگەرنا لە هەموو مانگێكدا یەك جار, ئەگەرنا لە هەموو ساڵێكدا یەك جار, ئەگەرنا لەتەمەنتدا یەك جار ئەنجامی بدە".  

تێبینى : ئەم نوێژە بە جەماعەت ناکرێ بەڵکو بە تەنها دەکرێ ، وە تایبەت نیە بە مانگى ڕەمەزانەوە ، بەڵکو لە هەرکاتێک ویستت بێ دەتوانى ئەنجامى بدەى .

 ئەم سوودانەی خوارەوە پەیوەستن بەو فەرموودەیەی سەرەوە كە باسكرا: 
یەكەم: قسەكردن لەم فەرموودەیەدا ڕووبەڕوی عباسە بەڵام حوكمەكەی گشتیە بۆ هەموو موسڵمانان, لەبەر ئەوەی بنچینەی گوتاری پێغەمبەر ﷺ ئاراستەیە بۆ تەواوی موسڵمانان نەوەك تایبەت كردن. 
دووەم: ئەو بڕگەیەی فەرموودەكە كە دەڵێت: (غَفَرَ اللهُ لَكَ ذَنْبَكَ؛ أَوَّلَهُ وَآخِرَهُ، قَدِيمَهُ وَحَدِيثَهُ، خَطَأَهُ وَعَمْدَهُ، صَغِيرَهُ وَكَبِيرَهُ، سِرَّهُ وَعَلَانِيَّتَهُ؛ عَشْرُ خِصَالٍ)
ئەگەر ووترا: بڕگەی: (خَطَأَهُ وَعَمْدَهُ) وە هەڵە ئەوەیە كە تاوانی لەسەر نیە, خوای گەورەش دەفەرموێت: ﴿ۗ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا﴾ [البقرە:286]. جا چۆن خراوەتە ڕیـزی تاوانەكانەوە؟ 
وەڵام: هەڵە كەموكورتی و كەمتەرخەمی تێدایە, هەرچەندە تاوانیشی تێدا نیە, جا ئەم نوێژە ئەو شوێنەوارو كاریگەریەی هەیە كە باسكرا. 
سێ یەم: لە كتێبی (التَّنْقِيحِ لِمَا جَاءَ فِي صَلَاةِ التَّسْبِيحِ) : هاتووە كە دەڵێت: " رەحمەتی خوات لێ بێت ئەوە چاك بزانە كە هاوشێوەی ئەم فەرموودانەی كە هاندانی تێدایە بۆ ئەنجامدانی ئەو كردەوانەی دەبنەمایەی لێخۆشبوونی تاوان, نابێت بەندە پشتی پێ ببەستێت وپاڵی لێ بداتەوە و سەربكاتە تاوان و خراپەكاری بەبیانووی هەبونی ئەم جۆرە فەرموودانەوە, جا ئەو هەژار وداماوە چووزانێت كە هەستاوە بە ئەنجامدانی كارێك كە لێخۆشبوونی هەموو تاوانەكانی بۆخۆی مسۆگەركردووە, ئەمەش لەڕاستیدا ئەوپەڕی نەزانی و نەفامیە, جا ئەی خەڵەتاو تۆ چووزانیت كە خوای گەورە ئەو كردەوەیەی لێت وەرگرتووە و جگە لەوەش لەتاوانت خۆش بووە, ئەمە لەكاتێكدا خوای پەروەردگار دەفەرموێـت:  ﴿إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ﴾ [المائدە:27]؟!
جا ووریا و ئاگاداری ئەو خاڵە بە, وە بشزانە كە دەروازەكانی هاتنە ژورەوەی شەیتان بۆ مرۆڤ زۆرن, جا ئاممان وریا و هۆشیار بە كە لەم رێگە و دەرگایەوە شەیتان بێتە ژورەوە بۆت !! 
وە خوای گەورە وەصفی بەندە باوەڕدارەكانی دەكات بەوەی كە ئەوانە هەڵدەستن بە ئەنجامدانی كردەوە چاكەكان ولەگەڵ ئەوەشدا دڵ وناخیان دەترسێت لەوەی كە لێیان وەرنەگیرێت و بەسەرو چاویاندا بدرێتەوە, خوای پەروەدگار دەفەرموێت:  ﴿  وَالَّذِينَ يُؤْتُونَ مَا آتَوا وَّقُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلَىٰ رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ * أُولَٰئِكَ يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَهُمْ لَهَا سَابِقُونَ  ﴾ [المؤمنون:60-61].
جا ئەوەی كە ئاماژەمان پێكرد لەتەفسیری ئەو ئایەتە ئەوە زۆربەی زانایان لەسەرین و ئەو بۆچوونەیان هەیە لەسەر ئایەتەكە... 
وە پێشەوا قورتوبی لە تەفسیرەكەیدا (12/132) باسی ئەوە دەكات و دەڵێـت: لە حەسەنی بەصریەوە كە ووتویەتی: " گەیشتووین بە كەسانێك (هاوەڵان) كە لەوەی كردەوە چاكەكانیان وەرنەگیرێت وبەسەریاندا بدرێتەوە لە ئێوە زیاتر دەترسن كە لەسەر تاوانەكانتان سزا بدرێن".  
وە ئەوەش بزانە ئەو تاوانەی كە پەیوەستە بە مافی خەڵكیەوە ئەوا فەرموودەكە نایگرێتەوە، بەڵــكو دەبێت مافەكە بگەڕێنرێتەوە بۆ خاوەنەكەی, و تۆبەیەكی پاك و یەكجارەكیشی لێ بكات". ( 2)
چوارەم: هیچ دەقێكی وەرگیراو و پەسەندكراو نەهاتووە لەسەر دیاری كردنی ئەوەی دەخوێنرێت لە ركعاتەكاندا لە قورئان و هەروەها سەبارەت بە دیاری كردنی كاتەكەشی. 
پێنجەم: ڕووكەشی فەرموودەكە ئەوە دەگەیەنێت كە ئەم جۆرە نوێژە لە كۆتاییدا یەكجار سەلام دەدرێتەوە, ئیتر بەشەو بكرێت یان بەرۆژ, وەكو القاری لە (المرْقَاة) وا دەڵێت (2/192) و هەروەها المُبَارَكْفُورِيُّ  لە (التُّحْفَة) (1/349) دا هەمان شت دەڵێت.
شەشەم: رووكەشی فەرموودەكە ئەوەی تێدایە كە ئەو زیكرانەی كە دەجار دەجار دەوترێن ئەوە لەدوای زیكری ئەو روكنە دەوترێت كەبۆی دیاری كراوە, بۆ نمونە لەركوعدا لەدوای زیكری ركوع ئەو دەجارە دەوترێت, وە لە هەستانەوە لە ركوعیشدا لە دوای زیكری (سَمِعَ اللهُ لِمَنْ حَمِدَهُ رَبَّنَا لَكَ الحَمْدُ) ئەو دەجارە دەوترێت و بەهەمان شێوە لە شوێنەكانی تریشدا. 
حەوتەم: ئەگەر لەو نوێژەدا سەهوی كرد, ئەوا دوو سوجدەی سەهو دەبات, بەڵام ئەو دەجار زیكرە لەدوو سوجدەی سەهوەكەدا ناڵێت, بە پێچەوانەی سەهوی نوێژەكانی ترەوە. 

پێشەوا التِّرْمِذي (2/350) ریوایەتێكمان بۆ دەگێڕێتەوە لە (عَبْدِ العَزِیزِ) ی كوڕی (أَبِي رزْمَة) دەڵێت: 
بە عبدالله ی كوڕی مباركم ووت: ئەگەر كەسێك لە صلاة التسبیحدا سەهو بكات, ئایا لەو دوو سوجدە سەهوەی كە دەیبات دەجار دەجار زیكرەكانیش دەڵێتەوە؟ ئەویش ووتی: " نەخێـر, چونكە ئەو زیكرانە ژمارەیان دیاری كراوە كە سێ سەد تەسبیحن". (3 )

سەچاوە : کتێبی (( نوێژە سوننەتەکان))
لە نوسینى شێخ محمد بن عمر بن سالم بازمول
==========

(1) حديث حسن لغيره:
 أخرجه أبو داود فِي كتاب الصلاة، باب صلاة التسبيح، حديث رقم (1297) واللفظ له، وأخرجه ابن ماجه فِي كتاب إقامة الصلاة والسنة فيها، باب ما جاء فِي صلاة التسبيح، حديث رقم (1386).
وقد قوى هذا الحديث جمع من أهل العلم؛ منهم: أبو بكر الآجري، وأبو الحسن المقدسي، والبيهقي، ومن قبلهم ابن المبارك، وكذا ابن السكن، والنووي، والتاج السبكي، والبلقيني، وابن ناصر الدين الدمشقي، وابن حجر، والسيوطي، واللكنوي، والسندي، والزبيدي، والمباركفوري صاحب (التحفة)، والمباركفوري صاحب (المراعاة)، والعلامة أحمد شاكر، والألبانِي فِي آخرين. وانظر: (رسالة التنقيح لما جاء فِي صلاة التسبيح) لجاسم الدوسري (ص64-70).
(2) (التنقيح لما جاء فِي صلاة التسبيح) (ص101-102).
(3) هەموو ئەو سوودانەی سەرەوە كە باس كران جگە لە یەكەمیان نەبێت سوود وەرگیراوە لە كتێبی:  (التنقيح لما جاء فِي صلاة التسبيح) (ل 100-107).