كاتی دانى سەرفترە
یەکەم : زەكاتی سەرفترە لە دوای خۆر ئاوابوونی ئێوارەی شەوی جەژن واجب و فەرز دەبێت .
دووەم : وە باشتر و سوننەت وایە پێش دەرچوونی خەڵكی بۆ نوێژی جەژن ببەخشرێت لەبەر فەرموودەكەی (ابن عمررضي الله عنهما) كە فەرموویەتی : ((أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ﷺ) أَمَرَ بِزَكَاةِ الْفِطْرِ أَنْ تُؤَدَّى قَبْلَ خُرُوجِ النَّاسِ إِلَى الصَّلاَةِ))(صحيح البخاري رقم : (1503) وصحيح مسلم رقم : (2286) .).
سێیەم : بەڵام روخسەت و ڕێگە دراوە بە ڕۆژێك یان دوو ڕۆژ یان سێ‌ ڕۆژ پێش جەژن بدرێت بەو كارمەندانەی كە هەڵدەسن بە كۆكردنەوەی چونكە (نافع) كە قوتابی (ابن عمر)ە بۆمان دەگێڕێتەوە لە صەحابەوە كە ئەوان ڕۆژێك یان دوو ڕۆژ پێش جەژن سەرفترەیان دەبەخشی وەك فەرموویـەتی : (كَانَ اِبْنُ عُمَرَ يُعْطِيهَا لِلَّذِينَ يَقْبَلُونَهَا ، وَكَانُوا يُعْطُونَ قَبْلَ الْفِطْرِ بِيَوْمٍ أَوْ يَوْمَيْنِ) (أخرجهُ البخاري (الفتح: 3 / 375) ).
وە لە درێژەی فەرموودەكەی (أبو هُرَيرة)دا (رضي الله عنه) ـ كە پێغەمبەری خوا (ﷺ) ڕایسپارد بە پاراستنی زەكاتی سەرفترەی ڕەمەزان ـ هاتووە كەوا سێ‌ شەو بەدیار ئەو خواردنانەوە بووە و پاسەوانی ئەو شتانەی كردووە ، ئەمەیش بەڵگەیە لەسەر ئەوەی كە دروستە سێ‌ ڕۆژ پێش جەژن سەرفترە بدرێت بەو كارمەندانەی كە هەڵدەسن بە كۆكردنەوەی .
كەواتە هەر كەسێك لە سێ‌ ڕۆژ زیاتر پێش جەژن سەرفترە بدات ئەوا بە پێچەوانەی صەحابەكانی پێغەمبەرەوە (ﷺ) ڕەفتاری كردووە كە ئەوان لە هەموو كەسێك زاناتر و شارەزاترن بە سوننەتی پێغەمبەر (ﷺ) .
وە زانایانیش فەرموویانە هەر موسڵمانێك لە پێش (28)ی رەمەزان سەرفترە بدات ئەوا دروست نییە و سەرفترەدانی لەسەر نەكەوتووە چونكە لە كاتی خۆیدا نەیداوە .
فائدة : (لو أخرج زكاة الفطر قبل الثامن والعشرين فإنه لا يصح ولا يُجزئ وعليه أن يعيد دفعها بعد ذلك قضاءً) هذا ملخص قول الشيخ ابن العثيمين في هذه الـمسألة ، بڕوانە کتێبی : "الشرح الـممتع على زاد المستقنع" : (6 / 169 ـ 170) ، وە کتێبی : "لقاءات الباب المفتوح" : (حكم تعجيل زكاة الفطر قبل وقتها) .
چوارەم : وە دروستیش نییە دوا بخرێت بۆ دوای نوێژی جەژن لەبەر فەرموودەكەی (ابن عباس رضي الله عنهما) كە فەرموویەتی : ((فَرَضَ رَسُولُ اللَّهِ (ﷺ) زَكَاةَ الْفِطْرِ طُهْرَةً لِلصَّائِمِ مِنَ اللَّغْوِ وَالرَّفَثِ وَطُعْمَةً لِلْمَسَاكِينِ ، مَنْ أَدَّاهَا قَبْلَ الصَّلاَةِ فَهِيَ زَكَاةٌ مَقْبُولَةٌ ، وَمَنْ أَدَّاهَا بَعْدَ الصَّلاَةِ فَهِيَ صَدَقَةٌ مِنَ الصَّدَقَاتِ)) (صحيح أبـي داود رقم : (1609) وصحيح سنن ابن ماجه رقم : (1827) .).
واتە : … ، هەر كەسێك پێش نوێژی جەژن بیبەخشێت ئەوا ئەوە زەكاتێكی وەرگیراوە ، وە هەر كەسێك دوای نوێژ بیبەخشێت ئەوا ئەوە صەدەقە و بەخشینێكە لە صەدەقەكان ، واتە: بە سەرفترە حیساب ناكرێت .
مامۆستا محمد عبدالرحمن