نەچوون بۆ جەماعەت لەبەر نەخۆشی: ماڵپەڕی وەڵامەکان
نەچوون بۆ جەماعەت لەبەر نەخۆشی
پرسیار:

ئایا کەسێک کە توشی کۆکە وهەڵامەت هاتبێت ڕێگری لێ دەکرێت بێته مزگەوت لەترسی ئازار دانی کەسانی تر وگواستنەوەی نەخۆشیەکە بۆ کەسانی تر؟

ئێمە دەزانین پێغەمبەر ڕێگری دەکرد لەو کەسانەی کەسیرو پیازیان خواردووە بێنە مزگەوت ، ئەی ئەبێ حاڵی ئەو کەسانە چۆن بێت کەتوشی ئەنفلۆنزا بوونە ، گەر ئامادە بوونی ببێته هۆکاری بڵاو بوونەوەی نەخۆشیەکە ؟
وە ئەبێ حاڵی ئەو کەسانە چۆن بێت کەلەکاتی نوێژ هەینیدا توشی کۆکە دەبن وبەردەوام دەکۆکن وکەسانی دەورو بەر ئیزعاج دەکەن بەشێوەیەک ئاگایان لەوتاری هەینی نامێنێت ؟

یەکەم :
ئیمامی البخاري (855) ومسلم (564) لەجابری کوڕی عبداللەوە رضي الله عنهما گێڕاویانەتەوە ودەڵێن : پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فەرموویەتی : (مَنْ أَكَلَ ثُومًا أَوْ بَصَلًا فَلْيَعْتَزِلْنَا ، أَوْ قَالَ : فَلْيَعْتَزِلْ مَسْجِدَنَا ، وَلْيَقْعُدْ فِي بَيْتِهِ) .
واتە : هەر کەسێک سیر یاخود پیازی خوارد با دوور کەوێتەوە لەمزگەوتەکەمان یاخود فەرمووی : با دوور کەوێتەوە لەمزگەوتەکەمان ، و با لەماڵی خۆیدا دانیشێت و نوێژ بکات .

وە زانایان ڕوونیان کردۆتەوە کە مەکڕوهە کەسێک سیر وپیازی خواردبێت و بێت بۆ مزگەوت ، وباش وایە دەر بکرێت ، وهەندێ لەزانایان پێیان وایە حەڕامە کەسێک کەسیر وپیازی خواردبێت بێت بۆ مزگەوت ، ودواتر هەر شتێکی تر کەبۆنی ناخۆشی لێ بێت هەمان حوکمیان بۆ داناوە .
 ابن عبد البر رحمه الله لە "التمهيد" (6/422)دا ، دەڵێت : " لەو فەرموودەیەدا ئەوەی لێ وەردەگیردرێت : 
کەسێک سیری خواردبێت دوور دەخرێتەوە لەمزگەوت ودەردەکرێت ، چونکە پێغەمبەری خوا فەرموویەتی : (لا يقرب مسجدنا أو مساجدنا لأنه يؤذينا بريح الثوم) 
واتە : با نزیکی مزگەوتەکانمان نەبنەوە چونکە ئازارمان دەدەن بەبۆنی سیر .

جا ئەگەر هۆکاری دەرکردنیان لەمزگەوت لەبەرئەوە بێت ئازار بەکەسانی تر دەگەیەنێت ، ئەوا لەقیاسدا هاتووە : هەرشتێک ببێته هۆکاری ئازار دانی کەسانی نزیک لێیانەوە لەنوێژدا ،بەوەی زمان شڕ بێت وسەفیە بێت ، یاخود بۆنی ناخۆشی لێ بێت لەبەر کارەکەی یاخود لەبەر نەخۆشیەک وەک گەڕی وهاوشێوەکانی ئەوا بۆ موسوڵمانان هەیە لەمزگەوت دەریان کەن ، تاوەکو ئەو بۆنەی نامێنێت ئەو کات ڕێگای پێ دەدرێت .

وە پێویسته ئەزیەت لەموسوڵمانان دوور بخرێتەوە ، خۆ ئەگەر بەهۆی کۆکەو هەڵامەتەوە تووشی ناڕەحەتی دەبوون ، وە ئەو کەسە نەیدەتوانی چارەسەری خۆی بکات بەجۆرەها دەرمان ، ئەوا نابێت بێت بۆ مزگەوت تاوەکو ئەو بۆنەی پێوە نامێنێت ، وە ئەگەر توانی لەسوچێکی مزگەوت نوێژ بکات ئەوا بۆی هەیە .
لە حاشیەی "أسنى المطالب" (1/262) دا هاتووە :
گەر بۆنی لێ دەهات ودەیتوانی لەدەرەوەی مزگەوت بووەستێت بەشێوەیەک ئازاری کەس نەدات ئەوا پێویستە ئامادەی نوێژی هەینی ببێت  .

دووەم :
گەر کەسێک توشی نەخۆشی بووبێت کەخودا وای کردبێت بەتێکەڵ بوونی کەسانی تر کەسانی تریش توش ببن ، ئەوا عوزری هەیە ودەتوانێت نەیەت بۆ مزگەوت ؛ بۆ ئەوەی ئازار نەگەیەنێت بەموسوڵمانان ، بەڵکو ڕێگری لێ دەکرێت بێتە نێو مزگەوتەوە تاوەکو نەخۆشیەکەی چاک دەبێت ، لەبەر ئەوەی پێغەمبەر ڕێگری کردووە لەوەی نەخۆش تێکەڵی ساغ ببێت ، هەر وەک ئیمامی بوخارى (5771) ومسلم (2221) لەئەبوهورەیرەوە گێڕاویانەتەوە ودەڵێت : پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فەرمووی : (لَا يُورِدَنَّ مُمْرِضٌ عَلَى مُصِحٍّ) .
واتە : با کەسی نەخۆش نەچێتە نێو کەسانی لەش ساغەوە 

سەردان: ٢,٣٢٩ بەش: نوێژى جەماعەت