هەر كەسێك ڕۆژوی (عاشوڕای) لەدەس چوو ، قەزای ناكاتەوە ؛ لەبەر نەبوونی بەڵگە لەو بارەیەوە و سابت نەبوونی ، وهەروەها چونكە ئەو پاداشتە بەستراوە بەڕۆژوی دەیەمی مانگی(موحەڕەمەوە) وئەو ڕۆژەش لەدەس چووە .
وپرسیار كراوە لەزانای پایەبەرز شێخ (محمد بن صالح العثيمين) _ ڕەحمەتی خوای لێ بێت _ :
گەركەسێك ڕۆژووی (عاشوڕای) بەسەردا تێپەڕی و لەوكاتەدا لەسوڕی مانگانەدا بوو ، ئایا ڕۆژوەكەی قەزا دەكاتەوە ؟ وئایا هیچ یاسا و (قاعیدە)یەك هەیە دەستنیشانی بكات چی جۆرە سوننەتێك قەزا دەكرێتەوە و چی جۆرە سوننەتێك قەزا ناكرێتەوە ؟ خودا پاداشتت بداتەوە .
لەوەڵامدا فەرموویەتى :
سوننەت دوو جۆرە : جۆرێكیان سەبەب و هۆكاری هەیە و جۆرێكیان سەبەبی نی یە .
ئەو جۆرەیان كە سەبەب و هۆكای هەیە لەدەس دەچێ‌ بەلەدەس چوونی هۆكارەكەی و قەزا ناكرێتەوە .
بۆ نموونە :
سوننەتی چوونە نێو مزگەوت (تحية المسجد) گەر پیاوێك هات بۆ مزگەوت و دانیشت پێش ئەوەی (سوننەتی چوونە نێو مزگەوت) بكات ، ماوەیەكی زۆر بەسەر دانیشتنەكەیدا تێپەڕی پاشان ویستی سوننەتی چوونە نێو مزگەوت (تحية المسجد) بكات ، ئەوا بە (تحية المسجد) بۆی ئەژمار ناكرێت ،چونكە (تحية المسجد) نوێژێكی هۆكار دارە و بەستراوە بە سەبەبێكەوە كەئەویش چوونە نێو مزگەوتە گەر سەبەبەكەی لەدەس چوو ئەویش لەدەس دەچێت ، كاتێ كە مرۆڤ ڕۆژووی ڕۆژی عەرفە یان ڕۆژووی عاشوڕای دوا خست بەبێ هیچ عوزرێك ، بێگومان لەم حاڵەتەدا قەزای ناكاتەوە ، وهیچ سودێك نابینێت لە قەزا كردنەوەكەی ، واتە : بەقەزا كردنەوەكەی خێری ڕۆژووی ڕۆژی عەرفە و ڕۆژووی ڕۆژی عاشوڕای بۆ نانوسرێت و بۆی ئەژمار ناكرێت .
وە بەنیسبەت ئەوەی كاتێ كە كەسێك ڕۆژووی ڕۆژی عەرفە و ڕۆژی عاشوڕای بەسەردا تێپەڕ دەبێ و عوزری هەیە _ وەك ئافرەتێك كەلەسوڕی مانگانەدایە یاخود تازە منداڵی بووە وهەروەها كەسێك كە نەخۆش بێت _ ، ئەم كەسانەش قەزای ناكەنەوە ، چونكە ڕۆژووی ئەو ڕۆژە بەستراوەتەوە بەڕۆژێكی دیاری كراوەوە و حوكمی بەڕۆژوو بوونی لەدەس دەچێت بەلەدەس چوونی ئەو ڕۆژە . مجموع فتاوى ابن عثيمين" (20/ 43)
بەڵام هەر كەسێك عوزری هەبوو لەواز هێنان و نەگرتنی ڕۆژووەكەدا_ وەك ئافرەتێك كەلەسوڕی مانگانەدایە یاخود تازە منداڵی بووە وهەروەها كەسێك كە نەخۆش بێت و كەسێك كەلەسەفەردا بێت_ ، وعادەتی وابووە كەڕۆژووی ئەو ڕۆژانەی گرتبێت ، یاخود نیەتی ئەوەی هەبووبێ ئەو ڕۆژە بەڕۆژوو بێت ، ئەوا پاداشت دەدرێتەوە لەبەر نیەتەكەی ، بەبەڵگەی ئەو فەرموودەیەیی كە ئیمامی بوخاری لە أبو موساوە گێڕاویەتیەوە و أبو موسا دەڵێ : پێغەمبەری خودا _ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ _ فەرمووی : ( إِذَا مَرِضَ الْعَبْدُ أَوْ سَافَرَ كُتِبَ لَهُ مِثْلُ مَا كَانَ يَعْمَلُ مُقِيمًا صَحِيحًا ) . البخاري (2996)
واتە : كاتێ‌ كە بەندە نەخۆش دەكەوێت یاخود سەفەر دەكات ، پاداشت و خێری ئەو كردەوانەی بۆ دەنوسرێ‌ كە لەكاتی لەش ساغی و ئەو كاتانەی كەلەماڵدا بوو ولەسەفەردا نەبووە ئەو كردەوانەی ئەنجام دەدا .
جا زانای پایەبەرز (إبن حجر) _ ڕەحمەتی خوای لێ بێت _ دەڵێ : فەرمایشتی : ( كُتِبَ لَهُ مِثْل مَا كَانَ يَعْمَل مُقِيمًا صَحِيحًا ) ئەو كەسە دەگرێتەوە كە كارەكە دەكات بەڵام شتێك دەبێتە ڕێگر لێی ، ونیەتی هەبووە بەردەوام بێت لەسەر ئەو كارە گەر ئەو ڕێگریە نەبوایە . "فتح الباري"