یەکەم : خۆشەویستی خودا بۆ ئەهلی ئیمان لەدونیادا جیاوازە ، و بەگوێرەی عیبادەتەکانیانە و گوێڕایەڵی کردنیانە بۆ خودا ، هەروەک لەم فەرموودەیەدا هاتووە کە پێغەمبەرى خوا ﷺ فەرموویەتى :

 ((أَحَبُّ النَّاسِ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى أَنْفَعُهُمْ لِلنَّاسِ ، وَأَحَبُّ الأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى :
1 ـ سُرُورٌ تُدْخِلُهُ عَلَى مُسْلِمٍ 
2 ـ أَوْ تَكَشِفُ عَنْهُ كُرْبَةً .
3 ـ أَوْ تَقْضِي عَنْهُ دَيْنَاً . 
4 ـ أَوْ تَطْرُدُ عَنْهُ جُوعَاً .
 5 ـ وَلأَنْ أَمْشِيَ مَعَ أَخِي الْمُسْلِمِ فِي حَاجَةٍ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ أَنْ أَعْتَكِفَ فِي هَذَا الْمَسْجِدِ ـ يَعْنِي مَسْجِدَ الْمَدِينَةِ ـ شَهْرَاً .
 6 ـ وَمَنَ كَفَّ غَضَبَهُ سَتَرَ اللَّهُ عَوْرَتَهُ .
7 ـ وَمَنْ كَظَمَ غَيْظَهُ وَلَوْ شَاءَ أَنْ يُمْضِيَهُ أَمْضَاهُ مَلأَ اللَّهُ قَلْبَهُ رَجَاءً يَوْمَ الْقِيَامَةِ .
 8 ـ وَمَنْ مَشَى مَعَ أَخِيهِ الْمُسْلِمِ فِي حَاجَةٍ حَتَّى يُثْبِتَهَا لَهُ أَثْبَتَ اللَّهُ تَعَالَى قَدَمَهُ يَوْمَ تَزَلُّ الأَقْدَامِ .
9 ـ وَإِنَّ سُوْءَ الْخُلُقِ لَيُفْسِدُ الْعَمَلَ كَمَا يُفْسِدُ الْخَلُّ الْعَسَلَ)) صحيح الـجامع الصغير رقم : (176) ، ‌وصحيح الترغيب والترهيب رقم : (2623) ، وسلسلة الأحاديث الصحيحة رقم : (906) .

واتە : خۆشەویسترینی خەڵك لای خوا ئەوەیە : سوودمەندترینیان بێت بۆ خەڵك .. وە خۆشەویسترین كردەوە لای خوای گەورە ئەوەیە : 
1 ـ خۆشیەك بهێنیت بە سەر موسوڵمانێكدا .
2 ـ یان ناڕەحەتییەكی لەسەر لابەریت .
3 ـ یان قەرزێكی بۆ ببژێریت .
4 ـ یان برسێتیەكی دەربكەیت .
5 ـ وە ئەگەر لەگەڵ برایەكی موسوڵمانمدا بڕۆم بۆ بەجێهێنانی پێویستیەك لام خۆشەویسترە لەوەی كە لەم مزگەوتەدا (مزگەوتی مەدینە) یەك مانگ بمێنمەوە بۆ خواپەرستی و ئیعتیكافكردن .
6 ـ وە هەركەسێك توڕەیی خۆی بگرێتەوە ئەوا خوا عەورەتی دادەپۆشێت .
7 ـ وە هەركەسێك ڕق و توڕەییەك بخواتەوە لە كاتێكدا ئەگەر ویستی هەبێت بەجێ‌ی بێنێت بەجێ‌ی دێنێت ئەوا خوا دڵی پڕ دەكات لە ڕەزامەندی لە ڕۆژی دوایدا .
8 ـ وە هەركەسێك لەگەڵا برایەكی موسوڵمانیدا بڕوات بۆ بە جێهێنانی پێویستیەكی هەتا جێبەجێ‌ی دەكات ئەوا خوا پێیەكانی جێگیر دەكات لە ڕۆژێكدا كە پێكان تێیدا دەخلیسكێن .
9 ـ وە ڕەوشت خراپی كردەوە تێك دەدات وەك چۆن خەڵ هەنگوێن تێك دەدات .
بەڵام بەنیسبەت بەهەشتەوە دەڵێین : الله أعلم، بابەتێکی غەیبیە و بە بۆچوون شتی لەبارەوە ناوترێت ، بەڵکو لەوێدا دەوەستی کەبەڵگەی لەسەرە وشتی زیادە ناوترێت .

دووەم : بەهەشتیەکان پلە ودەرەجەی جیاوازیان هەیە ، هەروەک چەندین بەڵگە لەم بارەیەوە هاتووە ، لەوانە ئەوەی کە ئیمامی البخاري (3256) ، ومسلم (2831) لە ( أَبِي سَعِيدٍ الخُدْرِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ)، وئەویش لەپێغەمبەرەوە صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، گێڕاویانەتەوە کەفەرموویەتی (إِنَّ أَهْلَ الجَنَّةِ يَتَرَاءَوْنَ أَهْلَ الغُرَفِ مِنْ فَوْقِهِمْ ، كَمَا يَتَرَاءَوْنَ الكَوْكَبَ الدُّرِّيَّ الغَابِرَ فِي الأُفُقِ، مِنَ المَشْرِقِ أَوِ المَغْرِبِ، لِتَفَاضُلِ مَا بَيْنَهُمْ) قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ تِلْكَ مَنَازِلُ الأَنْبِيَاءِ لاَ يَبْلُغُهَا غَيْرُهُمْ، قَالَ: (بَلَى وَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ، رِجَالٌ آمَنُوا بِاللَّهِ وَصَدَّقُوا المُرْسَلِينَ).

واتە: ((ئەهلی بەهەشت خاوەن كۆشكەكانی ناو بەهەشت لەسەر و خۆیانەوە دەبینن، وەكو ئەستێرەیەكی پڕشنگداری ڕۆیشتووە لە ئاسۆی ڕۆژهەڵات یان ڕۆژئاوای بەرزی ئاسماندا بەهۆی جیاوازی نێوان پلەكانیان)) وتیان ئەی پێغەمبەری خوا ﷺ  ئەوانە جێگای پێغەمبەرانن و كەسی ترجگە لەوان پێ‌ ی ناگات، فەرمووی: بەڵی سوێند بەوەی كە نەفسی منی بەدەستە ئەوە پلەی كەسانێكە كە باوەڕیان بەخوای  خۆیان هەبووە و پێغەمبەرانیان بەڕاست زانیووە)). 

وە لە فەرمودەیەکى تردا کە لە صەحیح مسلمدا هاتووە پێغەمبەری خودا صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فەرموویەتى : 

 ((موسا علیه السلام  پرسیاری لەخوای پەروەردگار كرد كە نزمترین پلەی ئەهلی بەهەشت چۆنە ؟ فەرمووی: پیاوێك دێت دوای ئەوەی كەئەهلی بەهەشت چوونە ناو بەهەشتەوە، پێ‌ی دەوترێت بچۆرە ناو بەهەشت: ئەویش دەڵێت: چۆن ئەی پەروەردگار دوای ئەوەی خەڵكان هەموو جێگە وبەشی خۆیان وەرگرتووە لە ناو بەهەشت دا ؟ پێ‌ی دەوترێت: ئایا ڕازی دەبیت تۆش بەوێنەی پاشایەك لەپاشاكانی دونیات پێ بدرێت؟ دەڵێت: بەڵێ‌ ڕازیم، خوای گەورەش دەفەرموێت: ئەوەندەو ئەوەندەو ئەوندەی هاوشێوەی ئەو بۆ تۆ، دەفەرموێت: لە پێنجەم جاردا دەڵێت: ڕازیم ئەی پەروەردگار، خوای گەورەش دەفەرموێت: هەمووی بۆ تۆ لەگەڵ دە ئەوەندی تردا و چی نەفست پێ‌ی خۆشە و چاوت پێ‌ی خۆشە بۆت دابین كراوە، ئەویش دەڵێت: ڕازیم ئەی پەروەردگار. پاشان پێغەمبەر موسا  علیه السلام فەرمووی  پەروەردگار ئەی بەرزترین پلە بۆ كێ‌ یە ؟ خوای گەورەش فەرمووی: بۆ كەسانێكن كەمن بەهەشتەكانیانم لەبەر ڕێزی ئەوان (بەدەستی خۆم دروست كردووە) و مۆرم بەسەردا ناوە وكەس نەیبینیوە وەكەسیش نەی بیستووە وبەخەیاڵی كەسیشدا نەهاتووە)). 

وە بەنیسبەت غیرە ، وحەسودی ، وڕق وکینەوە : هەموو ئەمانە دەردەهێندرێن لەدڵی ئەهلی بەهەشتدا وهیچ یەکێک لەوانەی تێدا نامێنێت .
خوای گەورە فەرموویەتی : (إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ * ادْخُلُوهَا بِسَلَامٍ آمِنِينَ * وَنَزَعْنَا مَا فِي صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ إِخْوَانًا عَلَى سُرُرٍ مُتَقَابِلِينَ * لَا يَمَسُّهُمْ فِيهَا نَصَبٌ وَمَا هُمْ مِنْهَا بِمُخْرَجِينَ) الحجر/ 45 – 48
واتە : ئه‌و كه‌سانه‌ی ته‌قوای خوای گه‌وره‌یان كردووه‌ به‌دڵنیایى له‌ناو باخ و سه‌رچاوه‌كانی ئاوى به‌هه‌شتدان. 
پێیان ئه‌ووترێ: بچنه‌ ناو به‌هه‌شته‌وه‌ ئێوه‌ سه‌لامه‌ت و پارێزراون له‌ هه‌موو ده‌ردو به‌ڵایه‌ك وه‌ ئه‌مینن له‌ هه‌موو ترسێك. 
به‌هه‌شتیه‌كان هه‌ر ڕق و كینه‌یه‌ك له‌ دڵیاندا بوو بێت پێش ئه‌وه‌ی بچنه‌ به‌هه‌شت خوای گه‌وره‌ هه‌مووی ده‌رئه‌كات و ئه‌یانكات به‌ برای یه‌كتری . له‌سه‌ر جێگای به‌رز دایان ئه‌نێن كه‌ بۆیان ئاماده‌ كراوه‌ به‌رامبه‌ر یه‌كتر دائه‌نیشن و ته‌ماشای یه‌كتری ئه‌كه‌ن. 
له‌ به‌هه‌شتدا تووشی ماندوو بوون نابن ، وه‌ ئه‌وه‌ی بچێته‌ به‌هه‌شته‌وه‌ جارێكی تر له‌ به‌هه‌شت ده‌رناكرێن، وه‌ نه‌خۆش ناكه‌ون و پیر نابن. 

شێخ السعدي رحمه الله دەڵێت : " وَنزعْنَا مَا فِي صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ : دڵەکانیان سەلامەت دەبێت لەهەموو ڕق وحەسودیەک ، ودڵ ساف وخۆشەویستی یەکتر دەبن : إِخْوَانًا عَلَى سُرُرٍ مُتَقَابِلِينَ .

ئەم ئایەتە بەڵگەیە لەسەر ئەوەی سەردانی یەکتر دەکەن و کۆدەبنەوە ، وهەڵس و کەوتی جوانیان لەنێواندا هەیە ، وپشت لەیەک ناکەن ، ولەناز ونیعمەتدا دەژین وپاڵ دەدەنەوە لەسەر جێگای ڕازێنداراوە و لوئلوء و جۆرە موجەوهەرات وشتی بەنرخ و ڕازاوەو دڵ ڕفێن .

توشی ناخۆش وناڕەحەتی نابن ؛ چونکە خودا بەشێوەیەک دروستیان دەکاتەوە کەقەبوڵی هیچ ناخۆشیەک ناکات  "تفسير السعدي" ص 431 .

وە خوای تەعالا فەرموویەتی : (وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا ) الإنسان/ 21 .
واته : له‌ ڕووی ڕووكه‌شی و ده‌ره‌وه‌ خوای گه‌وره‌ به‌و شێوه‌یه‌ پاكی كردونه‌ته‌و ڕازاندونێته‌وه‌، وه‌ بۆ پاككردنه‌وه‌ى ناوه‌وه‌یان خوای گه‌وره‌ خواردنه‌وه‌یه‌كی پاككه‌ره‌وه‌یان پێ ئه‌به‌خشێ كه‌ له‌ حه‌سوودی و ڕق و كینه‌و ئێش و ئازارو هه‌موو ڕه‌وشتێكی خراپ پاكیان ئه‌كاته‌وه‌. 

 ابن كثير رحمه الله دەڵێت :  "أي: طهر بواطنهم من الحَسَد والحقد والغل والأذى ، وسائر الأخلاق الرّديَّة، كما روينا عن أمير المؤمنين علي بن أبي طالب أنه قال: إذا انتهى أهلُ الجنة إلى باب الجنة ، وَجَدوا هنالك عينين ، فكأنما ألهموا ذلك ، فشربوا من إحداهما فأذهب الله ما في بطونهم من أذى، ثم اغتسلوا من الأخرى ، فَجَرت عليهم نضرةُ النعيم" انتهى من "تفسير ابن كثير" (8 / 293).
واتە : ناخیان پاک دەکاتەوە لەڕق وکینه وئەزیەتدانی یەکتر ، وهەموو ڕەوشته ناشرینەکانی تر ، هەروەک لەپێشەوای بڕاواداران عەلی کوڕی ئەبو تالیبەوە گێڕاومانەتەوە کە گوتوویەتی : کاتێ کەئەهلی بەهەشت دەگەنە دەرگای بەهەشت ، لەوێدا دوو کانیاو دەبینینن ، وەک ئەوەی پێیان وترابێت ، ولەدانیەکیان دەخۆنەوە خودا بەهۆیەوە هەرچی ناڕەحەتی وشتی خراپ هەیە لەناخیاندا لەنێو دەچێت ، وپاشان لەوی تریان خۆیان دەشۆن ، وجوانی ودرەوشاوەیی بەهەشتیان لەسەر دەردەکەوێت .
 
وە البخاري (3006) ، ومسلم (5063) لەئەبو هورەیرەوە گێڕاویانەتەوە کەپێغەمبەری خودا صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فەرمویەتی : ( أَوَّلُ زُمْرَةٍ تَلِجُ الْجَنَّةَ صُورَتُهُمْ عَلَى صُورَةِ الْقَمَرِ لَيْلَةَ الْبَدْرِ ، لَا يَبْصُقُونَ فِيهَا وَلَا يَمْتَخِطُونَ وَلَا يَتَغَوَّطُونَ ، آنِيَتُهُمْ فِيهَا الذَّهَبُ ، أَمْشَاطُهُمْ مِنْ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ ، وَمَجَامِرُهُمْ الْأَلُوَّةُ ، وَرَشْحُهُمْ الْمِسْكُ ، وَلِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ زَوْجَتَانِ يُرَى مُخُّ سُوقِهِمَا مِنْ وَرَاءِ اللَّحْمِ مِنْ الْحُسْنِ،  لَا اخْتِلَافَ بَيْنَهُمْ وَلَا تَبَاغُضَ ، قُلُوبُهُمْ قَلْبٌ وَاحِدٌ ، يُسَبِّحُونَ اللَّهَ بُكْرَةً وَعَشِيًّا ).
واتە : یەکەم تاقم کەدەچنە بەهەشتەوە وێنەیان وەک وێنەی مانگی چواردە وایە ، تف ناکەن ، چڵمیان نی یە وپیسی ناکەن ، قاپەکانیان لەزێڕە ، شانەکانیان لەزێڕ وزیوە ، وبۆنی موخڕەکەیان لەعودە ، وعەرەقەکەیان میسکە ،وهەریەکێکیان دوو خێزانی هەیە وناخی پێیەکانیان لەدەرەوەی گۆشتەوە دەبینرێت ، هیچ جیاوازی وڕقێک لەنێوانیاندا نییە ، دڵیان یەک دڵە ، وبەیانیان وئێواران یادی خودا دەکەن .

جا گرنگ ئەوەیە مرۆڤ هەوڵی ئەوە بدات سەرەتا بچێتە بەهەشتەوە ، پاشان هەوڵی بەدەست هێنانی پلەی بەرز‌بدات .

خوای گەورە فەرموویەتی : (فَمَنْ زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَأُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ) آل عمران/185
واته : جا هه‌ر كه‌سێك خۆی دووربخاته‌وه‌ له‌ ئاگری دۆزه‌خ به‌ ئیمان هێنان و كرده‌وه‌ی چاك ، وه‌ بخرێته‌ به‌هه‌شته‌وه‌ به‌ دڵنیایى ئه‌وه‌ براوه‌ی حه‌قیقی و ڕزگار بووی ته‌واوه‌  .
خوای پەروەردگار بەهەشت بەقسمەتی ئێمەو ئێوەش بکات ولەئاگری دۆزەخ بمان پارێزێت .

والله أعلم.