زۆر بیرم لاى بەهەشتە و هەموو شەوێک دەنوم بیر لە بەهەشت دەکەمەوە ، و ئەوەى خوا بیەوێ ئەنجامی دەدەم ، بەڵام هەندێ جار هەست بەوە دەکەم بەهەشتم لەبیر کردووە ، مەیلم بەلای خۆشەویستی دونیادا دەڕوات ، من دەمەوێ بەردەوام بەهەشتم خۆش بوێت ، و لەبیری نەکەم ، جا دەپرسم ئەو هۆکارانە چین کەوا دەکەن بەهەشتم لەبیر بێت ؟ و ئایا پاداشتم بۆ هەیە لەبیر کردنەوە لەبەهەشت هەروەک هەموو ڕۆژێک ئەو کارە دەکەم پێش ئەوەی بنوم ؟ ئومێدەوارم باسی ئەو بابەتە بکەیت ؛ چونکە من پێم خۆشە لەو بارەیەوە شت بخوێنمەوە .
یەکەم:
بیر کردنەوە لەبەهەشت وخۆشیەکانی ، کارێکی دروسته ؛ چونکە ڕێگایەکە لەڕێگاکانی بیر کردنەوە لەدوا ڕۆژ ، وخوای پەروەردگار بەدوور ودرێژی باسی بەهەشت وخۆشیەکانی وحاڵی ئەوانەی دەچنە ناو بەهەشت بۆ کردووین ؛ بەڵکو دەروون وێنای چوونە نێوی بکات ، و ئەو بیرکردنەوەیە لێی وا لەمرۆڤ دەکات هەوڵی بۆ بدات وکاری چاکە ئەنجام بدات.
بۆیە هەر کەسێک بیر لەبەهەشت بکاتەوە بۆ بەرز کردنەوەی هیمەتی و پێش بڕکێ کردن لەکاری چاکەدا ، وبۆ ئەوەی خۆی بەدوور بگرێت لەباوەش دان لەدونیا وخۆشیەکانی ، ئەوا کارێکی چاکی کردووە ، وئومێد دەکرێت پاداشت بدرێتەوە.
بەڵام پێویستە موسوڵمان تەنها بیر لەبەهەشت نەکاتەوە بەڵکو لەگەڵ ئەوەشدا بیر لەدۆزەخ وسزاکەی وناخۆشیەکانی بکاتەوە بۆ ئەوەی ترس وئومێدی تێدا کۆ ببێتەوە ، وئەوە باشترین حاڵە ، وئەوە ڕێگا وشێوازی قورئانیە ، قورئان زۆر جار باسی بەهەشت ودۆزەخ پێکەوە دێنێت ، هەروەک باسی لێ خۆش بوونی خودا وتوندی سزاكانی پێکەوە دێنێت ، هەروەک لەم ئایەتە پیرۆزەدا هاتووە: ﴿ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ وَأَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ﴾. المائدة/98 .
واتە: بزانن كه سزای خوای گه‌وره زۆر سه‌خته بۆ ئه‌و كه‌سه‌ی كه سنووری خوا ئه‌به‌زێنێ ، ئه‌وه‌یشی كه ته‌وبه ده‌كات خوای گه‌وره زۆر لێخۆشبوو و به به‌زه‌ییه.
وە کۆ کردنەوەی ئومێد وترس ڕێگا وڕێباز وعیبادەتی پێغەمبەران وباوەڕدارە چاکەکانە .
خوای پەروەردگار فەرموویەتی: ﴿وَزَكَرِيَّا إِذْ نَادَى رَبَّهُ رَبِّ لَا تَذَرْنِي فَرْدًا وَأَنْتَ خَيْرُ الْوَارِثِينَ * فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَوَهَبْنَا لَهُ يَحْيَى وَأَصْلَحْنَا لَهُ زَوْجَهُ إِنَّهُمْ كَانُوا يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَيَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا ﴾. الأنبياء /89 – 90 .
وه زه‌كه‌ریا پێغه‌مبه‌ر - ﷺ - كاتێك له په‌روه‌ردگاری پاڕایه‌وه ، ئه‌ی په‌روه‌ردگار به‌ته‌نها به‌بێ مناڵ جێم مه‌هێله‌و مناڵم پێ ببه‌خشه ، وه تۆ باشترین خوای كه له پاش مرۆڤ میراتگری بۆ جێدێلیت، میراتگر بۆ زانست و زانیارى و دین و پێغه‌مبه‌رایه‌تی.
ئێمه‌یش وه‌ڵاممان دایه‌وه وه یه‌حیامان - ﷺ - پێ به‌خشی ، وه خێزانه‌كه‌یشیمان چاك كرد كه نه‌زۆك بوو وامان لێ كرد كه منداڵی ببێ ، به دڵنیایى ئه‌م پێغه‌مبه‌رانه ده‌ستپێشخه‌ریان ئه‌كرد له كرده‌وه‌ی چاكدا ، وه لێمان ده‌پاڕانه‌وه‌و عیباده‌تی ئێمه‌یان ئه‌كردو ڕه‌غبه‌تیان هه‌بوو له خێرو چاكه، وه له شه‌ڕو خراپه خۆیان پاراستووه، یاخود به ڕه‌غبه‌تی به‌هه‌شته‌وه‌و له ترسی دۆزه‌خدا عیباده‌تی ئێمه‌یان كردووه.
وەهەروەها خواى گەورە کاتێ باسی ئیمانداران دەکا دەفەرموێ : ﴿ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا ﴾ السجدة/16.
واتە : له خوای گه‌وره ده‌پاڕێنه‌وه‌و عیباده‌تى ده‌كه‌ن له ترسی دۆزه‌خ و به ئومێدی به‌هه‌شت و ڕه‌حمه‌تی خوای گه‌وره .
وە هەروەها خوای پەروەردگار فەرموویەتی : ( نَبِّئْ عِبَادِي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِيمُ * وَأَنَّ عَذَابِي هُوَ الْعَذَابُ الْأَلِيمُ ).
واتە:ئه‌ی محمد - ﷺ - هه‌واڵ به به‌نده‌كانم بده كه به دڵنیایى منم زۆر لێخۆشبوو به به‌زه‌ییم.
وه به دڵنیایى سزای من یه‌كجار سزایه‌كی به ئێش و ئازاره.
لێرەدا ئومێد دەبەخشێت و هۆشیاریش لەترس دەدات ..
و(الخوف): ترس وئیزعاج بوونە لەشتێک کەزیانی هەبێت. و(الطمع): چاوەڕێ کردنی شتی خۆش وباشه.
"تفسير القرطبي" (9 / 250).
وە پێشەوا ئیبن قەیم ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەڵێت:
دڵ لەڕۆشتنی دا بۆلای خودا هاوشێوەی باڵندە وایه ، خۆشەویستی سەرەکەیەتی ، وترس وئومێد باڵەکانین ، هەرکات سەر وباڵەکان سەلامەت بوون ئەوا باڵندەکە باش دەفڕێت ، وهەرکات سەرەکە بڕدرا ئەوا باڵندەکە دەمرێت ، وهەرکات باڵەکان نەبوون ئەوا باڵندەکە نزیکە ڕاو بکرێت ولەنێو ببرێت ؛ بەڵام سەلەف پێیان باش بوو لەحاڵەتی لەش ساغی دا باڵی ترس بەهێز تر بێت لەباڵی ئومێد ، ولەکاتی سەرە مەرگ ودەرچوون لەدونیا باڵی ئومێد بەهێز تر بێت لەباڵی ترس .
"مدارج السالكين" (2 / 1313).
دووەم:
گومانی تێدا نی یە لەم سەردەمەدا جۆرەها شت هەن کەوا لەمرۆڤ دەکەن بێ ئاگا وسەرقاڵ بێت لەکاری خێر وچاکە ، وئەمە هۆکارە بۆ ڕەق بوونی دڵ ولەبیر کردنی ژیانی حەقیقی ، کەئەوەش ژیانی دوا ڕۆژە وئەو خۆشی وناخۆشیانەی کەتیایدایەتی.
بۆیە پێویستە لەسەر موسوڵمان دڵی ڕزگار کات ودەری بێنێت لەبێ ئاگایی .
ئەمەى خوارەوە هەندێکە لەو ڕێکارانەی دەبنه یارمەتی دەری تاکو غافڵ و بێ ئاگا نەبێت :
ڕێکاری یەکەم:
هاوەڵی چاک ؛ پێویستە لەسەر موسوڵمان سوور بێت لەهاوڕێیەتی کەسی چاک ولەخوا ترس ئەوانەی بیری کاری چاکە و قیامەتی دەخەنەوە .
خوای پەروەردگار فەرموویەتی: ﴿ وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ وَلا تَعْدُ عَيْنَاكَ عَنْهُمْ تُرِيدُ زِينَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَلا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ وَكَانَ أَمْرُهُ فُرُطًا﴾ الكهف/28.
ئه‌ی محمد - ﷺ - ئارام بگره له‌گه‌ڵ ئه‌و كه‌سانه‌ی كه عیباده‌تی خوای گه‌وره ئه‌كه‌ن به به‌یانیان و به ئێواران مه‌به‌ستیان ڕووی پیرۆزی خوای گه‌وره‌و ڕه‌زامه‌ندی خوای گه‌وره‌یه (هاندانه بۆ خوێندنى زیكرى به‌یانیان و ئێواران، وه فه‌زڵى ئه‌و كه‌سانه‌ى به‌رده‌وامن له‌سه‌ر ئه‌و زیكرانه) ، وه تۆ چاو له‌وان لامه‌ده بۆ لای جگه له‌وان ، كه مه‌به‌ستت جوانی ژیانی دونیایه‌و ئه‌ته‌وێ له‌گه‌ڵ ده‌سه‌ڵاتداراندا دابنیشی بۆ ئه‌وه‌ی كه ئیمان بێنن ، وه گوێڕایه‌ڵی ئه‌و كه‌سانه مه‌كه كه دڵیانمان بێئاگا كردووه له زیكری خۆمان وه شوێن هه‌واو ئاره‌زووی خۆیان كه‌وتوونه ، وه كاری ئه‌وانیش كه‌مته‌رخه‌می و فه‌وتاندن و نه‌زانی تیایه، كاتێك كه ده‌سه‌ڵاتداره كافره‌كان به پێغه‌مبه‌ری خوایان - ﷺ - وت: ئه‌م فه‌قیرو هه‌ژارانه له خۆت دووربخه‌وه ئێمه له‌گه‌ڵتدا دائه‌نیشین خوای گه‌وره نه‌هی لێ كرد .
شیخ عبدالرحمن سعدي ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەڵێت:
خوای پەروەردگار فەرمان بەپێغەمبەرەکەی موحەمەد ﷺ ، وجگە لەو لەشوێنکەوتوانی دەکات، لەفەرمان وڕێگریەکاندا ، ئارام گر بن لەگەڵ باوەڕداراندا ئەوانەی کە ( الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ ) واتە: لەسەرەتای ڕۆژ وکۆتاییەکەیدا تەنها مەبەستیان خودایە ، وەسفیان دەکات بەعیبادەت ئەنجام دان وئیخلاس بوون تیایدا ، لەمەدا فەرمان کردن هەیە بەهاوەڵی کردنی کەسانی چاک ، وڕاهێنانی دەروون لەسەر هاوەڵی کردنیان ، وتێکەڵ بوونیان هەرچەند هەژاریش بن ، چونکە هاوەڵی کردنیان چەندانی سودی هەیه کەناژمێردرێن.
( وَلا تَعْدُ عَيْنَاكَ عَنْهُمْ ) واتە: چاوتیانی لێ دوور مەخەرەوە ، ولێیان بێ ئاگا مەبە.
( تُرِيدُ زِينَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ) ئائەوا زیان بەخشه وسوودی نی یە ، ومەسڵەحەتی دینی لەدەس دەدات ، و دەبێتە هۆکاری باوش کردن بەدونیادا ، هەموو بیر کردنەوە وتێفکرینت بۆ دونیا دەبێت ، ودڵ لادەدات لەخۆش ویستنی دوا ڕۆژ ، خۆشیەکانی دونیا سەرنج ڕاکێشن ، وسیحر لەعەقڵ دەکەن ، ودڵ بێ ئاگا دەکەن لەزیکری خودا ، وڕوو دەکاتە ئارەزوو وخۆشیەکان ، وکاتەکانی بەفیڕۆ دەدات ، بۆ هەتایە خەسارەو مەند دەبێت ، توشی پەشیمانی هەتا هەتایی دەبێت، هەر بۆیە دەفەرموێت : ( وَلا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنَا )
بێ ئاگا بووە لەخودا ، وخوداش سزای داوە بەوەی بێ ئاگای کردووە لەزیرکری.
"تفسير السعدي" (ص 475).
پێویستە لەسەر موسوڵمان مولازەمەی کەسانی ساڵەح وچاک بکات ئەوانەی زیکر ویادی خودا دەکەن ، وخۆی بەدوور بگرێت لەکەسانی دەست بەتاڵ وئەوانەی سەرقاڵن بەلەهو ولەعیبەوە ودوورن لەکاری خێر ، ئا ئەو کەسانە مرۆڤ دوور دەخەنەوە لەبیر کردنەوە لەدوا ڕۆژ وئەو شتەی سودی مرۆڤی تێدایە لەدونیا ودوا ڕۆژدا ، هەرکەسێک هاوەڵییان بکات ئەوا لەخەتەریەکی گەورەدایە لەوەی لەقیامەتدا توشی پەشیمانیەکی توند بێت ؛ هەروەک خودا وەسفی ئەو حاڵەتەمان بۆ دەکات ودەفەرموێت: ﴿وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَالَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا * يَاوَيْلَتَا لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا * لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنْسَانِ خَذُولًا ﴾ الفرقان/27 - 29.
واته: ڕۆژێک دێت سته‌مکار قه‌پ ده‌کات به‌هه‌ردوو ده‌ستی خۆیدا وگاز له هه‌ردوو ده‌ستی خۆی ده‌گرێت (له په‌شیمانیدا و) ده‌ڵێت: خۆزگه له‌گه‌ڵ پێغه‌مبه‌ردا ڕێبازی ئیمانم بگرتایه.
مه‌رگ بۆ خۆم، خۆزگه فڵان که‌سم نه‌کردایه‌ته هاوه‌ڵ و دۆستی خۆم (چونکه سه‌ری لێشێواندم).
به‌ڕاستی گومڕاو وێلی کردم له به‌رنامه‌ی خوا دوای ئه‌وه‌ی پێم ڕاگه‌یه‌نرا بوو، شه‌یتان هه‌میشه و به‌رده‌وام هانی مرۆڤ ده‌دات بۆ گوناهو تاوان، له‌کاتی ته‌نگانه‌شدا پشتی به‌رده‌دات.
هۆکاری دابەزینی ئەم ئایەتە ئەوەبوو کە(عقبة بن أبي مُعَيْط) له مه‌ككه له‌گه‌ڵ پێغه‌مبه‌ری خوا - ﷺ - داده‌نیشت و ئازارى نادا، كافران وتیان (عوقبه) موسڵمان بووه، هاوڕێیه‌كى هه‌بوو وتى قسه‌ت له‌گه‌ڵ ناكه‌م تا نه‌چیت تف نه‌كه‌یته ناوچه‌وانى محمدو به خراپترین شێواز له‌ناو مه‌جلیسه‌كه‌یدا جوێنى پێ نه‌ده‌یت، (عوقبه)یش به‌قسه‌ى كرد، پێغه‌مبه‌ری خوا - ﷺ - تفه‌كه‌ى له ده‌موچاوى سڕیه‌وه‌و فه‌رمووى: له ده‌ره‌وه‌ى شاخه‌كانى مه‌ككه بتبینم ده‌بێت له گه‌ردنت بده‌م، له جه‌نگى به‌در (عوقبه) زۆر ترسا ده‌رچێت بۆ جه‌نگ، وتى محمد هه‌ڕه‌شه‌ى لێكردووم و له گه‌ردنم ده‌دات، وتیان: تۆ وشتره سورت هه‌یه كه‌س نایگرێته‌وه ئه‌گه‌ر تێكشكاین تۆ رابكه، ئه‌میش له‌گه‌ڵیان ده‌رچوو، كاتێك خواى گه‌وره كافرانى تێكشكاند (عوقبه) وشتره‌كه‌ى به‌ریدایه ناو قوڕاوێكه‌وه‌و له‌ناو حه‌فتا كافردا به دیل گیراو وتى ئایا له‌ناو ئه‌ماندا ته‌نها من ده‌كوژیت؟ پێغه‌مبه‌ری خوا - ﷺ - فه‌رمووى: به‌ڵێ، وه كوشتى، خواى گه‌وره ئه‌م سێ ئایه‌ته‌ى له‌سه‌ر (عقبة بن أبي مُعَيْط) دابه‌زاند، له‌و ڕۆژه‌دا كه‌سی زاڵم و سته‌مكار هه‌ردوو ده‌ستی خۆی ئه‌گه‌زێ له په‌شیمانیدا به‌ڵام په‌شیمانى له‌و رۆژه‌دا سودى نیه‌و دادى نادات [يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا (27)] ئه‌ڵێ: خۆزگه پێغه‌مبه‌ری خوام - ﷺ - بكردایه به دۆست و خۆشه‌ویستی خۆم وه شوێنی بكه‌وتمایه (هه‌موو كه‌سێك له دونیا شوێن پێغه‌مبه‌ری خوا - ﷺ - نه‌كه‌وێت له قیامه‌تدا په‌شیمان ده‌بێته‌وه به‌ڵام په‌شیمانى سودى بۆ هیچ كه‌سێك نیه‌و له‌وێ ته‌نها لێپرسینه‌وه‌یه).
ڕێکاری دووەم:
خوێندنى وانەى شەرعى و پەیوەیست بوون بە وانەی زانست وئامۆژگاری و ورد بوونەوە لەقورئان ، زانست ڕێگایەکە بۆ پەیوەست بوون بەیادی دوا ڕۆژ وئەو خۆشی وناڕەحەتیانەی تیایدایەتی ، و دەبێتە هۆی بەهێز بوونی ترس وبێ ئاگای دوور دەخاتەوە لەدڵ بەپشتیوانی خودا خوای پەروەردگار فەرموویەتی: ﴿ إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ غَفُورٌ﴾ فاطر/28 .
واته ته‌نها به‌نده زاناكان ئه‌وان به زانیاریه‌وه له خوای گه‌وره ئه‌ترسێن، (ابن عباس) ده‌فه‌رمێت: (زانا ئه‌و كه‌سه‌یه كه شه‌ریك بۆ خوا دانه‌نێت و حه‌ڵاڵى به حه‌ڵاڵ بزانێت و حه‌رامى به حه‌رام بزانێت و ئامۆژگارییه‌كانى خواى گه‌وره بپارێزێت و جێبه‌جێى بكات و دڵنیا بێت كه ده‌گاته خواى گه‌وره‌و لێپرسینه‌وه‌ى له‌گه‌ڵدا ده‌كات)، (سه‌عیدى كوڕى جوبه‌یر) ده‌فه‌رمێت: (ترسان له خوا ئه‌وه‌یه كه له تاوان بتگه‌ڕێنێته‌وه) ، به‌ڕاستی خوای گه‌وره زۆر به‌عیززه‌ت و لێخۆشبووه.
شیخ عبدالرحمن سعدي ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەڵێت:
" ( إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ} هەرکەسێک زاناتر بێت بە خودا ، ئەوا زۆر تر لەخودا دەترسێت ، و ئەو ترسانەی لەخودا دووری دەخاتەوە لەتاوان ، وخۆ ئامادەکردن لەدیداری ئەوەی لێی دەترسێت ، وئەوە بەڵگەی ڕێزی زانستە ، زانست هۆکارە بۆ لەخوا ترسان ، وکەسانی لەخوا ترس ڕێز لێ گیراون لەلای خودا ، هەروەک خودا فەرموویەتی: ( رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ذَلِكَ لِمَنْ خَشِيَ رَبَّهُ ) " .
واته: خوای گه‌وره له‌وان ڕازییه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی كه كرده‌وه‌ی چاكیان ئه‌نجام داوه له دونیا وه ئیمانیان به‌خوای گه‌وره هێناوه وه شه‌ریكیان بۆ خوا دانه‌ناوه، وه ئه‌وانیش له خوای گه‌وره ڕازین له‌و به‌شه‌ی كه پێیان ئه‌دا كه چ فه‌زڵ و چاكه‌یه‌كیان له‌گه‌ڵدا ئه‌كات وه ئه‌یانخاته به‌هه‌شته‌وه ئه‌وه‌نده نازو نیعمه‌تیان پێ ئه‌به‌خشێ تا ڕازیان ئه‌كات، وه ڕووی پیرۆزی خۆی نیشانیان ئه‌دا له‌ناو به‌هه‌شتدا ، ئه‌م پاداشته زۆرانه بۆ كه‌سێكه كه له خوای گه‌وره بترسێ وه عیباده‌تی خوای گه‌وره بكات وه‌ك ئه‌وه‌ی كه خوای گه‌وره ئه‌بینێت، والله أعلم.
"تفسير السعدي" (ص 688).
ڕێکاری سێیەم:
شوێنکەوتنی جەنازە وسەردانی کردنی گۆڕستان ؛ ئەوە دەبێتە هۆکاری ئاگادار کردنەوەی دڵ لەبێ ئاگاییەکەی.
بورەیدە لەباوکیەوە گێڕاویەتیەوە ودەڵێت : پێغەمبەری خوا صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فەرمووی: ( نَهَيْتُكُمْ عَنْ زِيَارَةِ الْقُبُورِ، فَزُورُوهَا )رواه مسلم (977) .
واتە: من پێشتر ڕێگریم لێ کردن لەسەردانی گۆڕستان ، لەمەودوا سەردنی بکەن.
ولەڕیوایەتێکدا هاتووە ( فَإِنَّهَا تُذَكِّرُ الآخِرَةَ )رواها الترمذي (1054): وقال: " حَدِيثُ بُرَيْدَةَ حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ ".
واتە: ئەو کارە دوا ڕۆژتان بیر دەخاتەوە.
ڕێکاری چوارەم:
پەیوەست بوونی موسوڵمان بەدوعا و شکایەتی حاڵ بردنە لای خودا بەوەی دڵی زیندو بکاتەوە وپەنای بدات لە بێ ئاگایی ، لەگەڵ گەڕان بەدوای ئەو کاتانەدا کەدوعای تێدا وەڵام دەدرێتەوە وەک کاتی سەژدە وسێ یەکی کۆتایی شەو ، لەگەڵ خۆ شکاندن بۆ خودا و پێ داگیر بوون لەپاڕانەوەدا .
سێیەم:
پێویستە ئەوەش بزانی هەرچەند هەوڵ لەگەڵ دەروونتدا بدەی حەتمەن توشی خاو بوونەوە وسارد بوونەوە دەبێت وحەز بەپێویستیەکانی دونیا دەکات.
ئەبو عوسمانی نەهدی ، لەحەنزەلەوە گێڕاویەتیەوە ودەڵێت ـ حەنزەلە یەکێک بوو لەنوسەرانی پێغەمبەری خوا صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ -ودەڵێت: ئەبو بەکر پێم گەیەشت ، وگوتی : حاڵت چۆنە ، ئەی حەنزەلە ؟ ، دەڵێت: گوتم: حەنزەلە توشی دوو ڕوویی بووە ! ، گوتی: سبحان الله ئەوە چی دەڵێی ؟ ، دەڵێت: گوتم : کاتێ لەلای پێغەمبەری خواین صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، بیری ئاگر وبەهشتمان دەخاتەوە ، وەک ئەوە وایە باڵندەیەک لەسەر سەرمان بێت ، وکاتێ لەلای ئەو دەردەچین وژن و منداڵ تێکەڵمان دەبن زۆر شتمان لەبیر دەچێت!!
ئەبو بەکر گوتی: سوێند بەخوا ئێمەش بەهەمان شێوە ئەوەمان بەسەردا دێت !!
جا من و ئەبو بەکر کەوتینە ڕێ تا چووینە خزمەت پێغەمبەری خوا صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، وگوتم: حەنزەلە توشی دوو ڕوویی بووە ئەی پێغەمبەری خوا ؟!
پێغەمبەری خوا صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فەرمووی : ( وَمَا ذَاكَ) ؟
ئەوە چۆن ؟
گوتم: ئەی پێغەمبەری خوا صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ،کاتێ لەلای تۆین ، و بیری ئاگر وبەهشتمان دەخەیتەوە ، وەک ئەوە وایە باڵندەیەک لەسەر سەرمان بێت ، بەڵام کاتێ لەلای تۆ دەردەچین وژن ومنداڵ تێکەڵمان دەبن زۆر شتمان لەبیر دەچێت!!
پێغەمبەری خوا صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فەرمووی: " وَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ إِنْ لَوْ تَدُومُونَ عَلَى مَا تَكُونُونَ عِنْدِي، وَفِي الذِّكْرِ، لَصَافَحَتْكُمُ الْمَلَائِكَةُ عَلَى فُرُشِكُمْ وَفِي طُرُقِكُمْ، وَلَكِنْ يَا حَنْظَلَةُ سَاعَةً وَسَاعَةً ثَلَاثَ مَرَّاتٍ ".
رواه مسلم (2750).
واتە: سوێند بەو کەسەی کەگیانی منی بەدەستە گەر ئێوە بەردەوام بن لەسەر ئەو حاڵەی کە لای مندان ، ولەو زیکرەدا ، ئەوا فریشتە لەسەر جێگا وڕێگا وبانەکان تەوقەتان لەگەڵ دەکات ، بەڵام ئەی حەنزەلە سەعاتێک ئاوها وسەعاتێک ئاوها ئەمەی سێ جار دوو باره کردەوە .
دوا کارین خوای پەروەردگار دڵەکانمان بەباوەڕ زیندو بکاتەوە ، وپەنامان بدات لەبێ ئاگای ودڵ ڕەقی .
والله أعلم.
كەسێك مەشرۆب بخۆات و زینا و قەتڵ بكات دواى مرد 40 كەس نوێژى لەسەر بكات ئەچێتە بەهەشتەوە؟ئایا پیاو لەبەهەشتدا جیماع دەکات لەگەڵ حۆریەکان؟ وە ئایا منداڵیان دەبێ لە حۆریەکان؟خۆشویستنی خودا بۆ بەندەکانی لەدنیا و لە بەهەشتدائایا لە بەهەشتدا شەو و ڕۆژ هەیە؟ گەر ئافرەتێک دوو شوى کردبێ و هەردو پیاوەکەى بچنە بەهەشتەوە ئایا ئەم ئافرەتە بۆ کامیان دەبێ؟
