إِنَّ الحَمْدَ للهِ نَحْمَدُهُ وَنَسْتَعِيْنُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَعُوْذُ بِاللهِ مِن شُرُوْڕ أَنْفُسِنَا وَمِنْ سَيِّئَاتِ أَعْمَالِنَا مَنْ يَهْدِهِ اللهُ فَلا مُضِلَّ لَهُ وَمَنْ يُضْلِلْ فَلا هَادِيَ لَهُ... وَأَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَڕيْكَ لَهُ... وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ... أَمَّا بَعْدُ:
ئەمە هەندێك جۆری ئافرەتە كە هەندێك سیفەت و ئاكاریان تێدایە، بەهۆیانەوە خوای گەورە خۆشی ناوێن و ڕقی لێیانە، ئەوەش لە ژێر ڕووناكی قورئانی پیرۆز و سوننەتەكانی پێغەمبەری خوا ﷺ، داوامان وایە لە خوای پەروەردگار كە ئافرەتەكانمان دوور بخاتەوە لە هاوشێوەی ئەمانە، و ئیستیقامەیان لە هەڵسوكەوت و ڕەوشتدا پێ‌ كەرەم كات، ئەوانەش:
* ئافرەتی بێ‌ باوەڕ (المرأە الكافرة) : خوای گەورە فەرموویەتی: [ فَإِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْكَافِرِينَ ] (آل عمران: 32). واتە: دڵنیا بن كە خوای گەورە بێباوەڕانی خۆش ناوێت.
هەروەها ئەوەش بێ باوەڕییە كە: پێغەمبەری خوا ﷺ یان هەندێك لەوەی كە پێغەمبەری خوا ﷺ هێناویەتی بەدرۆ بزانرێت، یان ڕق لێبوونی لە پێغەمبەری خوا ﷺ، یان ڕق لێبوونی لە هەندێك لەوەی كە پێغەمبەری خوا ﷺ هێناویەتی، یان پشت هەڵكردن لە ئاینەكەی پێغەمبەری خوا ﷺ، یان گومان بوون لە پێغەمبەری خوا ﷺ، یان لە هەندێك لەوەی كە پیغەمبەری خوا ﷺ هێناویەتی یان باوەڕ نەبوون بە فەرزێتی نوێژ و جگە لەمانەش.
* ئافرەتی خراپەكار (المرأة المفسدة): خوای پەروەردگار فەرموویەتی: [ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ ] (المائدة: 64)، واتە: هەوڵی ئـــەوە دەدەن كە فەســـاد لە سەر زەوی دا بڵاوبكەنـــەوە، خــوای گەورە مـــوفسیدینی خۆش نــاوێ بەڵكو زۆر ڕقی لێیانە.
وە لەو شتاتەش كە فەساد و خراپەن: ڕووتی و دەركەوتنی سفورێتی ئافرەت، یان بانگەواز كردن بۆ ئەم كارە و پشت گوێ خستن و واز هێنان لە بەها ئیسلامییەكان.
وە یەكێكی تر لە فەساد و خراپەكان تەنها بوونەوەی ئافرەتانە لەگەڵ پیاواندا وە تێكەڵ بوونیان بە پیاوانی بێگانە، و هەروەها ئەوەی كە ئافرەتان خۆیان بە پیاوان دەشوبهێنن، یان بە ئافرەتانی بێ باوەڕ و جگە لەمانە.
* ئافرەتی ستەمكار (المرأة الظالمة) : خوای پەروەردگار فەرموویەتی: [ فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ ] (الشوری: 40)، واتە: ئەوەی كە لێ بووردە و چاك ساز بوو پاداشتی لای پەروەدگاری خۆیەتی خوای پەروەردگاریش ستەم كارانی خوش ناوێت.
وە پێغەمبەری خـــوا ﷺ فەرموویەتی: "  اتَّقُوا الظُّلْمَ ، فَإِنَّ الظُّلْمَ ظُلُمَاتٌ يَوْمَ الْقِيَامَةِ  " (رواه مسلم)، واتە: خۆتــــان لـە ستــەم بپارێزن، چونكە ستـــەم تاریكییە لە ڕۆژی دوایدا.
وە هەروەها فەرموویەتی: " إن الله ليملي للظالم حتى إذا أخذه لم يفلته " (متفق علیه)، واتە: پەروەردگار ڕێدەدات بە ستەمكار و دوای دەخات تاكو كاتێك كە لە ناویدا بە هیچ شێوەیەك ڕزگاری نابێت.
* ئافرەتی دەست درێژیكار (المرأة المعتدية): خوای بڵند و باڵادەست فەرموویەتی: [ وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ ] (البقرة: 190)، واتە: نەكەن دەست درێژی بكەن، چونكە بە ڕاستی خوای پەروەردگار دەست درێژ كارانی خۆش ناوێت.
هەر لە دەست درێژ كردنە: جوێن دان بە خەڵكی و ستەم لێ كردنیان و ئازار دانی هاوسێ و جگە لەمانە.
* ئافرەتی خۆبەزلزان (المرأة المتكبرة) : خوای گەورە فەرموویەتی: [ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ مَنْ كَانَ مُخْتَالًا فَخُورًا ] (النساء: 36)، واتە: بە ڕاستی خوای پەروەردگار ئەوانەی خۆشیانی ناوێت كە خۆیان بە زل ئەزانن و فەخر بە سەر خەڵكدا دەكەن.
وە پێغەمبەری خوا ﷺ فەرموویەتی:  " ألا أخبركم بأهل النار ؟ كل عتل جواظ مستكبر " (متفق علیه)، واتە: ئایا پێتان ڕابگەیەنم كە ئەهلی دۆزەخ كێن ؟ هەموو كەسانی وشك و توند و ڕەق لە گەڵ كەسانێك كە لە ڕێكردندا فیز دەكەن و ئەگەر پارە و پولیان دەست كەوێ‌ دەیگرنەوە لە خەڵكی.
* ئافرەتی خیانەتكار (المرأة الخائنة): خوای پەروەردگار فەرموویەتی: [ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ مَنْ كَانَ خَوَّانًا أَثِيمًا ] (النساء: 107)، واتە: بە ڕاستی خوای باڵادەست ئەو كەسانەی خۆش ناوێت كە خیانەتكار وتاوان بارن.
وە لەو شتانەش كە بە خیانەت دەژمێردرێن: پشت هەڵكردن لە ئەحكامەكانی خوا و پێغەمبەری خوا ﷺ، وە خیانەت كردن لە ڕاسپاردە، و خیانەت كردن لە مێرد، وە هـــەروەهــا لە هــاوڕێ، خوای گـــەورە فەرموویەتی: [ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَخُونُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُوا أَمَانَاتِكُمْ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ ] (الأنفال: 27)، واتە: ئەی ئەوانەی كە باوەڕتان هێناوە خیانەت مەكەن لە خوا و لە پێغەمبەری خوا ﷺ، و هەروەها خیانەتیش مەكەن لە ئەمانەت و ڕاسپاردەكان كە پێتان دەسپێردرێت لە كاتێكدا كە خۆتان دەزانن ئەو كارە هەڵەیە.
* ئافرەتی بەدمەسرەف و زیادڕەویار (المـرأة المسرفة) : خــوای پەروەردگار فەرموویەتی: [ وَكُلُـوا وَاشْرَبُـوا وَلَا تُسْرِفُـوا إِنَّـهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ ] (الأعراف: 31)، واتە: بخۆن و بخۆنەوە بەڵام زیادەڕەوی و بەدمەسرەفی مەكەن چونكە بە ڕاستی خوای پەروەردگار زیادەڕەویكار و بەدمەسرەفی خۆش ناوێت.
هەروەها فەرموویەتی: [وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا إِنَّ الْمُبَذِّڕينَ كَانُوا إِخْوَانَ الشَّيَاطِينِ وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِرَبِّهِ كَفُورًا ] (الإسراء 26 ـ 27)، واتە: ماڵ و سامان بە فێرۆ مەدەن چونكە بە ڕاستی ئەوانەی ماڵ و سامانیان بە فیرۆ دەدەن ئەوانە برای شەیتانەكانن، شەیتانیش لە بەرامبەر پەروەردگاریدا زۆر ناشوكر و بەدنمەكە.
وە پێغەمبەری خوا ﷺ فەرموویەتی: " ما ملأ ابن آدم وعاءً شراً من بطنه، بحسب ابن آدم لقيمات يقمن صلبه، فإن كـان لا محـالة، فثلث لطعامـه وثلث لشرابه، وثلث لنفسه " (رواه أحمد و الترمذي و صححه الألباني)، واتە: نەوەكانی ئادەم هیچ شتێكیان پڕنەكردوە خراپتر بێت لە سكیان، چونكە مرۆڤ چەند پارویەكی بەسە كە پشتی پێ‌ ڕاست بكاتەوە، بەڵام ئەگەر هەر پێویست بوو ئەوا با سێ‌یەكێكی بۆ خواردن، و سییەكێكی تری بۆ خواردنەوە، و سێ‌یەكەكەی تری بۆ هەناسەدان.
لە كۆتاییدا: داواكارم لە پەروەردگاری میهرەبان من و هەموو خوشكانی موسڵمانم لەم سیفەت و ئاكارە خراپ و قێزەونانە بپارێزێت و بەدورگرێت... ئامین.
دَعْوَانا أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ

دایکى سوونه