من وەکو کەسێکی مەسیحی دەمەوێ بپرسم موسڵمانان چ شتێک دەپەرستن و بە خواى خۆیانى دەزانن؟ وە بۆچی تەنها یەک خوا دەپەرستن؟
پێش ئەوەی وەڵامی پرسیارەکەت بدەینەوە بەڕاستی زۆرسەرسامین بەگرنگی دانت بەدینی ئیسلام ، و ئومێدمان وایە لەپای ئەم پرسیارە دەرگای خێرت بۆ بکرێتەوە وپاداشتی ئەوانەتیش دەسکەوێت کە بەم هۆیەوە هیدایەت وەردەگرن ، خوای پەروەردگار فەرموویەتی : ( ذَلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ ) سورة الأنعام 88 .
واتە : ئا ئه‌مه هیدایه‌تی خوای گه‌وره‌یه كه ویستی لێ بێت هیدایه‌تی هه‌ر كه‌سێك ئه‌دا بۆى له به‌نده‌كانی بۆ ڕێگای ڕاست به فه‌زڵ و چاكه‌ى خۆى .
وەهەروەها فەرموویەتی : ( فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلإِسْلامِ ) سورة الأنعام 125 .
واتە : هه‌ر كه‌سێك خوای گه‌وره بیه‌وێ هیدایه‌تی بدات بۆ ئیسلام ئه‌وه سینگی فراوان و چالاك ئه‌كات بۆ وه‌رگرتنی ئیسلام و یه‌كخواپه‌رستى.
وە بەنیسبەت پرسیارەکەتەوە کە ئایا موسوڵمانان چ شتێک دەپەرستن ؟
بۆ وەڵامی ئەم پرسیارە دەچینە خزمەت قورئانی پیرۆز کەوەک وەحی بۆ پێغەمبەر موحەمەد عليه السلام لە لایەن خوداوە هاتووە .
خوای پەروەردگار فەرموویەتی : ( بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ (1)الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ (2) الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ(3)مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ(4) إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ(5) سورة الفاتحة .
واتە :حەمدو سەناو ستایش بۆ پەروەردگارو بەدیهێنەرو بەڕێوەبەری هەموو جیهانان، كە ئەمەیش فەرمانكردنى تێدایە بۆ بەندەكان بە حەمدو سەناو ستایشى خواى گەورە، چونكە باشترین دوعایەو خواى گەورە خۆشى دەوێت .
ئەو خوایەی زۆر بەڕەحم و سۆزو بەزەیی و میهرەبانە، دوو ناوى جوانى خواى گەورەن، سیفەتى رەحمەتیان تیایە، بەڵام الرَّحْمَنِ زیاتر لەبەر گشتگیرى رەحمەتەكە بۆ سەرجەم دروستكراوەكان و بۆ دونیاو قیامەتە، بەڵام الرَّحِيمِ تایبەتە بە باوەڕداران لە رۆژى قیامەتدا .
خاوەنی ڕۆژی سزاو لێپرسینەوەو قیامەتە، چونكە لەو رۆژەدا كەس بانگەشەى هیچ شتێك ناكات و كەس بەبێ ئیزنى خوا ناتوانێت قسە بكات .
ئەی پەروەردگار هەر تۆ تایبەت ئەكەین بە پەرستن و جگە لە تۆ كەسی تر ناپەرستین، وە هەر تۆ تایبەت ئەكەین بە داوای یارمەتی كردن و داوای یارمەتی لە غەیری تۆ ناكەین.
وەهەروەها فەرموویەتی : ( يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ(21) سورة البقرة .
واتە : ئه‌ی خه‌ڵكینه ئێوه عیباده‌تی ئه‌و په‌روه‌ردگاره‌تان بكه‌ن كه ئێوه‌ی دروست كردووه وه ئه‌وانه‌ی پێش ئێوه‌یشی دروست كردووه به‌ڵكو ته‌قوای خوای گه‌وره بكه‌ن و لێی بترسێن.
وەهەروەها فەرموویەتی : ( ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لا إِلَهَ إِلا هُوَ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ فَاعْبُدُوهُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ(102) سورة الأنعام
واته : ئه‌و الله یه كه په‌روه‌ردگاری ئێوه‌یه ، هیچ په‌رستراوێك به حه‌ق نیه شایه‌نی په‌رستن بێ ته‌نها زاتی پیرۆزی الله نه‌بێ ، كه دروستكاری هه‌موو شتێكه، ئێوه به‌تاك و ته‌نها عیباده‌ت بۆ ئه‌و خوایه بكه‌ن چونكه ته‌نها ئه‌و شایه‌نی په‌رستنه وه هه‌ر ئه‌و تواناو ده‌سه‌ڵاتی به‌سه‌ر هه‌موو شتێكدا هه‌یه وه پارێزه‌ری هه‌موو شتێكه .
وەهەروەها فەرموویەتی : ( وَقَضَى رَبُّكَ أَلا تَعْبُدُوا إِلا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلاهُمَا فَلا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلا كَرِيمًا(23) سورة الإسراء .
واته : وه په‌روه‌ردگارت فه‌رمانی كردووه‌و بڕیاری داوه كه هیچ كه‌سێك نه‌په‌رستن ته‌نها زاتی پیرۆزی الله نه‌بێ چونكه ته‌نها ئه‌و شایه‌نی په‌رستنه ، وه فه‌رمانی كردووه‌و بڕیاری داوه كه له‌گه‌ڵ دایك و باوكتاندا چاكه‌كار بن ، به‌تایبه‌تی كاتێك یه‌كێك له‌وان یان هه‌ردووكیان له ته‌مه‌نی پیریدا لای تۆ ئه‌بن ، ئه‌وا كه‌مترین وشه‌یان پێ مه‌ڵێ كه پێیان ناخۆش بێت ته‌نانه‌ت پێیان مه‌ڵێ ئۆف، (ئۆف كه‌مترین وشه‌یه بۆیه خواى گه‌وره به‌كارى هێناوه، ئه‌گه‌ر له‌و وشه‌یه كه‌متر هه‌بوایه ئه‌وه‌یشى به‌رامبه‌ر دایك و باوك قه‌ده‌غه ده‌كرد) ، وه به ڕه‌قی و به توندی و ناشیرینى مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵدا مه‌كه (ده‌ست ڕامه‌وه‌شێنه به‌سه‌ریاندا) ، به‌ڵكو به وشه‌یه‌كی نه‌رمونیان و سۆزو به‌زه‌یی و ئه‌ده‌ب و رێزه‌وه قسه‌یان له‌گه‌ڵدا بكه.
موسوڵمانان ئەوە دەپەرستن کەهەموو پێغەمبەران پەرستوویانە ، خوای پەروەردگار فەرموویەتی : ( أَمْ كُنْتُمْ شُهَدَاءَ إِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قَالَ لِبَنِيهِ مَا تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدِي قَالُوا نَعْبُدُ إِلَهَكَ وَإِلَهَ ءابَائِكَ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ إِلَهًا وَاحِدًا وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ(133) سورة البقرة .
واتە : یاخود ئایا ئێوه ئاماده بوون كاتێك كه یه‌عقوب له‌سه‌ره‌مه‌رگدا بوو به نه‌وه‌كانی وت: ئه‌ی ڕۆڵه‌كانی خۆم ئێوه له پاش من چی ئه‌په‌رستن؟ فه‌رموویان: په‌روه‌ردگارو خوای باب و باپیرانتان ئه‌په‌رستین خوای ئیبراهیم و ئیسماعیل و ئیسحاق كه ته‌نها خوایه‌كی تاك و ته‌نهایه وه ئێمه‌ش هه‌موومان ته‌سلیمی ئه‌و په‌روه‌ردگاره ئه‌بین وه هه‌موومان گوێڕایه‌ڵ و ملكه‌چ و موسڵمانین.
موسوڵمانان خودا دەپەرستن و بانگی خاوەن ئایەنەکانی تریش دەکەن بۆ یەکتاپەرستی ، خوای پەروەردگار فەرموویەتی: ( قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلا نَعْبُدَ إِلا اللَّهَ وَلا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ(64) سورة آل عمران .
واته : ئه‌ی محمد - ﷺ - بڵێ: ئه‌ی ئه‌هلی كتاب ئه‌ی جووله‌كه‌و گاوران وه‌رن بۆ لای وشه‌یه‌ك كه ئێمه‌و ئێوه تیایدا یه‌كسانین ، ئه‌ویش ئه‌وه‌یه كه با هیچ كه‌سێك نه‌په‌رستین جگه له زاتی پیرۆزی الله ، وه با هیچ كه‌سێ نه‌كه‌ینه شه‌ریك بۆ خوای گه‌وره ، با هه‌ندێكمان هه‌ندێكمان نه‌كه‌ینه ڕه‌ب و په‌روه‌ردگارو له غه‌یری خوا نه‌یانپه‌رستین وه‌كو ئێوه كه جووله‌كه ده‌ڵێن: عوزێر كوڕی خوایه، گاوره‌كانیش كه ئه‌ڵێن: عیسى كوڕی خوایه و ئه‌یانكه‌ن به خواو ئه‌یانپه‌رستن ، ئه‌گه‌ر به‌مه ڕازی نه‌بوون و پشتیان هه‌ڵكرد ئه‌وا پێیان بڵێن: شایه‌ت بن ئێمه موسڵمانین خۆمان ته‌سلیم خوای گه‌وره كردووه‌و به‌تاك و ته‌نها ئێمه خوای گه‌وره ئه‌په‌رستین .
خوای پەروەردگار خۆی بانگی نوح عليه السلام و گەلەکەی دەکات بۆ یەکتاپەرستی ، هەروەک فەرموویەتی : ( لَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَى قَوْمِهِ فَقَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُمْ مِنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ(59) سورة الأعراف .
واتە : به‌دڵنیایی ئێمه نوحمان - ﷺ - نارد بۆ لای قه‌ومه‌كه‌ی كه یه‌كه‌م پێغه‌مبه‌ر بووه له دوای ئاده‌م وه ده پشت له نێوانیاندا بووه هه‌موویان له‌سه‌ر ئیسلام و یه‌كخواپه‌رستى بوونه ، وه فه‌رمووی: ئه‌ی قه‌ومی خۆم ئێوه به‌تاك و ته‌نها عیباده‌تی خوای گه‌وره بكه‌ن و بیپه‌رستن چونكه جگه له خوای گه‌وره هیچ په‌رستراوێكی ترتان نیه كه حه‌ق بێ وه شایه‌نی په‌رستن بێ ، ئه‌گه‌ر ئێوه به‌تاك و ته‌نها عیباده‌تی خوای گه‌وره نه‌كه‌ن وه شه‌ریك بۆ خوای گه‌وره دانێن ئه‌وه من له ڕۆژێك ئه‌ترسم كه تووشتان بێ كه سزاكه‌ی یه‌كجار گه‌وره‌یه كه ئه‌و ڕۆژه بوو كه خوای گه‌وره تۆفانی بۆ ناردن وه نوقمی كردن له ئاودا، یاخود سزاى رۆژى قیامه‌ته.
وە هەر خودایە بانگی (پێغەمبەر عیسی) ی کردووە کە بەخەڵکى بڵێت بەندایەتی تەنها بۆ الله بکەن ، خوای پەروەردگار فەرموویەتی : ( لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ وَقَالَ الْمَسِيحُ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمْ إِنَّهُ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ وَمَأْوَاهُ النَّارُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصَارٍ(72) سورة المائدة .
واته :به‌دڵنیایی ئه‌و كه‌سانه كافر بوون كه ئه‌یانووت: خوای گه‌وره عیسای كوڕی مه‌ریه‌مه- ﷺ - كه ئه‌یانووت: خوای گه‌وره تێكه‌ڵ بووه له‌گه‌ڵ عیسادا- ﷺ - خوای گه‌وره‌ش ڕه‌ددیانی دایه‌وه به‌وه‌ی فه‌رمووی: عیسى- ﷺ - فه‌رمووی: ئه‌ی به‌نی ئیسرائیل ئێوه عیباده‌تی الله بكه‌ن عیباده‌تی من مه‌كه‌ن كه الله په‌روه‌ردگاری من و په‌روه‌ردگاری ئێوه‌شه منیش هه‌ر عه‌بدی خوام و عیباده‌تی خوای گه‌وره ئه‌كه‌م ئێوه‌ش له‌گه‌ڵ مندا عیباده‌تی خوای گه‌وره بكه‌ن ، ئه‌مه هه‌ر قسه‌ی عیسایه- ﷺ - هه‌ر كه‌سێك شه‌ریك بۆ خوای گه‌وره بڕیار بدات و من بكاته شه‌ریك بۆ خوای گه‌وره یان هه‌ر كه‌سێكی تر بكاته شه‌ریك بۆ خوای گه‌وره ، ئه‌وه خوای گه‌وره به‌هه‌شتی له‌سه‌ر حه‌رام ده‌كات وه شوێنی ئه‌و ئاگری دۆزه‌خه ، وه ئه‌و كه‌سه سته‌مكارو موشریكانه هیچ كه‌سێك نیه كه پشتیوانیان بێ و له ئاگری دۆزه‌خ رزگاریان بكات.
وەهەروەها فەرموویەتی : ( وَإِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ ءأَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِي وَأُمِّيَ إِلَهَيْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ قَالَ سُبْحَانَكَ مَا يَكُونُ لِي أَنْ أَقُولَ مَا لَيْسَ لِي بِحَقٍّ إِنْ كُنْتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ تَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِي وَلا أَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِكَ إِنَّكَ أَنْتَ عَلامُ الْغُيُوبِ(116) مَا قُلْتُ لَهُمْ إِلا مَا أَمَرْتَنِي بِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمْ وَكُنْتُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا مَا دُمْتُ فِيهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِي كُنْتَ أَنْتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ وَأَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ(117) سورة المائدة .
واته : خوای گه‌وره به عیسای كوڕی مه‌ریه‌م- ﷺ - ئه‌فه‌رمووێ كاتێك كه به‌رزی كرده‌وه بۆ ئاسمان یان له ڕۆژی قیامه‌ت ، ئایا تۆ به خه‌ڵكیت وتووه من و دایكم بكه‌ن به دوو خواو له غه‌یری خوای گه‌وره ئێمه بپه‌رستن ، عیسى- ﷺ - فه‌رمووى: پاك و مونه‌زه‌هی بۆ تۆ ئه‌ی په‌روه‌ردگار له‌وه‌ی كه تۆ شه‌ریكت هه‌بێ یان ئێمه شه‌ریكی تۆ بین ، من شتێك كه حه‌ق و مافی من نه‌بێ چۆن قسه‌ی وا ئه‌كه‌م ئه‌مه بۆ من نیه شتی وا بڵێم ، ئه‌گه‌ر قسه‌ی وام كردبێ ئه‌ی په‌روه‌ردگار خۆت عیلم و زانیاریت پێیه ، تۆ ئه‌زانی له نه‌فسی مندا چی هه‌یه ، وه من نازانم چی له نه‌فسی تۆدا هه‌یه ، هه‌ر تۆ زانای هه‌موو نهێنیه‌كانی.
وە کاتێ قسەی لەگەڵ پێغەمبەر موسادا کرد پێی فەرموو : ( إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْرِي(14) سورة طه .
واتە : من الله م كه بانگت ئه‌كه‌م ، هیچ په‌رستراوێك به حه‌ق نیه شایه‌نی په‌رستن بێ ته‌نها من نه‌بێ تاك و ته‌نهاو بێ شه‌ریكم ، تۆ به‌تاك و ته‌نها من بپه‌رسته ، وه نوێژیش بكه بۆ ئه‌وه‌ی یادی منت بكه‌وێته‌و هه‌ر كاتێك یادت كه‌وته‌وه نوێژ بۆ من ئه‌نجام بده.
وەهەروەها فەرمانی بەم شتانە کرد بەپێغەمبەر موحەمەد ﷺ : ( قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنْ كُنْتُمْ فِي شَكٍّ مِنْ دِينِي فَلا أَعْبُدُ الَّذِينَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلَكِنْ أَعْبُدُ اللَّهَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ وَأُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ(104) سورة يونس .
واته : ئه‌ی محمد - ﷺ - بڵێ: ئه‌ی خه‌ڵكی ئه‌گه‌ر ئێوه گومانتان هه‌یه له دینه‌كه‌ی من كه به‌تاك په‌رستنی خوای گه‌وره‌یه ، ئه‌وه من ئه‌و كه‌سانه ناپه‌رستم كه ئێوه له غه‌یری خوای گه‌وره ئه‌یانپه‌رستن ، به‌ڵام من عیباده‌تی ئه‌و خوایه ئه‌كه‌م كه ئێوه ئه‌مرێنێت و مردنی ئێوه به‌ده‌ست ئه‌وه وه سزاتان ئه‌دات ، وه من فه‌رمانم پێكراوه له‌لایه‌ن خوای گه‌وره له باوه‌ڕداران بم.
خوای تەعالا تاک وتەنهایە و هاوەڵی نی یە و مەلائیکەکان دەیپەرستن ، هەر وەک خوای گەورە فەرموویەتی : ( وَلَهُ مَنْ فِي السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَنْ عِنْدَهُ لا يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِهِ وَلا يَسْتَحْسِرُونَ(19) سورة الأنبياء .
واته :وه هه‌رچی له ئاسمانه‌كان و زه‌وی هه‌یه هه‌مووی به‌ته‌نها موڵك و به‌نده‌ی خوای گه‌وره‌یه ، وه ئه‌وانه‌یشی له‌لای خوای گه‌وره‌ن له فریشته به‌ڕێزه‌كان خۆیان به گه‌وره نازانن له په‌رستنی خوای گه‌وره ، وه ماندوو بێزار نابن له عیباده‌تی خواى گه‌وره.
هەر شتێک کەجگە لەخودا دەپەرسترێت هیچ سوود وزیانێکی نی یە ، هەروەک خوای گەورە فەرموویەتی : ( قُلْ أَتَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لا يَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَلا نَفْعًا وَاللَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ(76) سورة المائدة .
واته : ئه‌ی محمد- ﷺ - پێیان بفه‌رمه: ئایا ئێوه عیباده‌تى غه‌یری خوای گه‌وره ده‌كه‌ن و عیباده‌ت بۆ كه‌سانێك ئه‌كه‌ن كه هیچ زه‌ره‌رو سوودێكیان به‌ده‌ست نیه بۆ خۆیان چ جای بۆ غه‌یری خۆیان چۆن ئه‌یانكه‌ن به خوای گه‌وره وه‌كو عیساو دایكی، كه به حیسابی ئێوه ئه‌ڵێن: عیسا- ﷺ - كوژراوه‌و له خاچ دراوه ئه‌ی بۆ نه‌یتوانی خۆی له كوشتن ڕزگار بكات؟ وه دایكی كه مرد بۆ نه‌یتوانی خۆی له مردن ڕزگار بكات؟ چۆن ده‌بێت خوا بكوژرێت و له خاچ بدرێت یان بمرێت؟ ، وه خوای گه‌وره زۆر بیسه‌رو زانایه به هه‌موو شتێك وه سوود پێگه‌یاندن و زیان ته‌نها به‌ده‌ست خوای گه‌وره‌یه.
وەهەروەها فەرموویەتی : ( إِنَّمَا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْثَانًا وَتَخْلُقُونَ إِفْكًا إِنَّ الَّذِينَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لا يَمْلِكُونَ لَكُمْ رِزْقًا فَابْتَغُوا عِنْدَ اللَّهِ الرِّزْقَ وَاعْبُدُوهُ وَاشْكُرُوا لَهُ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ(17) سورة العنكبوت .
واتە : ئێوه جگه له خوای گه‌وره ته‌نها كۆمه‌ڵێك بت و په‌یكه‌ر ئه‌په‌رستن كه خۆتان هه‌ڵتانكۆڵیوه‌و تاشیوتانه‌و دروستتان كردووه‌و ناوتان لێناون، وه ئه‌مانه هیچیان خوا نین و درۆیه‌و درۆتان هه‌ڵبه‌ستووه ، به دڵنیایى ئه‌وانه‌ی كه ئێوه جگه له خوای گه‌وره ئه‌یانپه‌رستن موڵكی ڕزقی ئێوه‌یان به‌ده‌ست نیه‌و ناتوانن ڕزق و ڕۆزیتان بده‌ن ، وه ئێوه به‌تاك و ته‌نها داوای ڕزق و رۆزى له خوای گه‌وره بكه‌ن چونكه به تاك و ته‌نها ڕزق و رۆزى به‌ده‌ست خوای گه‌وره‌یه ، وه به‌تاك و ته‌نها عیباده‌تی خوای گه‌وره بكه‌ن ، وه شوكرانه‌بژێری خوای گه‌وره بكه‌ن ، گه‌ڕانه‌وه‌شتان له رۆژى قیامه‌تدا هه‌ر بۆ لای خوای گه‌وره‌یه.
دوای ئەم وەڵامە دەمانەوێت بابەتەکە بەم پرسیارە تەواو بکەین( ئایا بۆچی تەنها خودا دەپەرستین)؟
وەڵامەکەی :
یەکەم : چونکە لەم کەونەدا هیچ کەسێک شیاوی پەرستن نی یە جگە لەخودا و هەر ئەو دروستکار و ڕازقە و چەندان نیعمەتی پێ بەخشیوین هەروەک فەرموویەتی : ( فَسُبْحَانَ اللَّهِ حِينَ تُمْسُونَ وَحِينَ تُصْبِحُونَ(17) وَلَهُ الْحَمْدُ فِي السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ وَعَشِيًّا وَحِينَ تُظْهِرُونَ(18) يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَيُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَيُحْيِي الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَكَذَلِكَ تُخْرَجُونَ (19) وَمِنْ ءايَاتِهِ أَنْ خَلَقَكُمْ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ إِذَا أَنْتُمْ بَشَرٌ تَنْتَشِرُونَ(20) وَمِنْ ءايَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ(21) وَمِنْ ءايَاتِهِ خَلْقُ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَأَلْوَانِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَاتٍ لِلْعَالِمِينَ(22) وَمِنْ ءايَاتِهِ مَنَامُكُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَابْتِغَاؤُكُمْ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَسْمَعُونَ(23) وَمِنْ ءايَاتِهِ يُرِيكُمُ الْبَرْقَ خَوْفًا وَطَمَعًا وَيُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَيُحْيِي بِهِ الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ(24) وَمِنْ ءايَاتِهِ أَنْ تَقُومَ السَّمَاءُ وَالأَرْضُ بِأَمْرِهِ ثُمَّ إِذَا دَعَاكُمْ دَعْوَةً مِنَ الأَرْضِ إِذَا أَنْتُمْ تَخْرُجُونَ(25) وَلَهُ مَنْ فِي السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ كُلٌّ لَهُ قَانِتُونَ(26) وَهُوَ الَّذِي يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ وَهُوَ أَهْوَنُ عَلَيْهِ وَلَهُ الْمَثَلُ الأَعْلَى فِي السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (27) ) سورة الروم .
واته :وه پاك و مونه‌ززه‌هی بۆ خوای گه‌وره، خوای گه‌وره به پاك ڕابگرن و زیكرو ته‌سبیحاتی خوا بكه‌ن له كاتی ئێواره‌و به‌یانیاندا، واته: زیكره‌كانی به‌یانیان و ئێواران بخوێنن.
وه حه‌مدو سه‌ناو ستایش بۆ خوای گه‌وره‌یه له ئاسمانه‌كان و زه‌ویدا ، وه به ئێواران و نیوه‌ڕۆیان، یاخود وتراوه: ئه‌مه مه‌به‌ست پێی پێنج نوێژه فه‌رزه‌كه‌یه: (حِينَ تُمْسُونَ) ئێواره، مه‌به‌ست پێى: نوێژی مه‌غریب و عیشایه (وَحِينَ تُصْبِحُونَ) مه‌به‌ست پێی نوێژی به‌یانییه (وَعَشِيًّا) مه‌به‌ست پێی نوێژی عه‌صره (وَحِينَ تُظْهِرُونَ) مه‌به‌ست پێی نوێژی نیوه‌ڕۆیه، ئا له‌و كاتانه‌دا نوێژه‌كان ئه‌نجام بده‌ن.
خوای گه‌وره ئه‌وه‌نده باڵاده‌سته له مردوو زیندوو ده‌ردێنێ و دروست ئه‌كات: وه‌كو له دڵۆپێك ئاو مرۆڤ دروست ده‌كات، له هێلكه باڵنده دروست ده‌كات، له كافر موسڵمان دروست ده‌كات ، وه به پێچه‌وانه‌یشه‌وه له زیندوو مردوو ده‌ردێنێ و دروست ده‌كات، مرۆڤـ كه زیندووه مه‌نی و دڵۆپه ئاوی لێ ده‌ردێنێ، باڵنده كه زیندووه هێلكه‌ی لێ ده‌ردێنێ، موسڵمان كه زیندووه جاری وا هه‌یه له نه‌وه‌ی ئه‌و كافر ده‌بێ ، وه له پاش ئه‌وه‌ی كه زه‌وی مردووه خوای گه‌وره به‌هۆی بارانه‌وه زیندووی ئه‌كاته‌وه‌و ئه‌یژیه‌نێته‌وه ، چۆن ئه‌و زه‌ویه مردووه‌مان زیندوو كرده‌وه ئێوه‌ش به‌و شێوازه له‌ناو قه‌بره‌كانتان ده‌رئه‌كرێن و زیندوو ده‌كرێنه‌وه.
وه یه‌كێك له نیشانه‌كانی تواناو ده‌سه‌ڵاتی خوای گه‌وره له‌سه‌ر زیندوو بوونه‌وه ئه‌وه‌یه كه ئێوه‌ی له خۆڵ دروست كرد، واته: ئاده‌می باوكتان ، پاشان خوای گه‌وره ئێوه‌ى نه‌وه‌ى ئاده‌مى له‌سه‌ر زه‌ویدا بڵاو كردۆته‌وه‌و زۆر بوونه.
وه یه‌كێكی تر له نیشانه‌كانی تواناو ده‌سه‌ڵاتی خوای گه‌وره له‌سه‌ر زیندوو بوونه‌وه ئه‌وه‌یه كه له نه‌فسی خۆتان خێزانی بۆ دروست كردوون، واته: له په‌راسوى چه‌پى ئاده‌م حه‌وای دروست كردووه ، بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و خێزانانه وه‌كو سوكناو هێمنی و ئارامی و پشوویه‌كی ده‌روونی بێت بۆ ئێوه ، وه خۆشه‌ویستی و ڕه‌حم و سۆزو به‌زه‌یی خستۆته نێوانتانه‌وه، یان (مَوَدَّةً) واته: جیماع (وَرَحْمَةً) واته: منداڵ ، ئا ئه‌مانه هه‌مووی به‌دڵنیایی به‌ڵگه‌یه له‌سه‌ر تاك و ته‌نهایى و تواناو ده‌سه‌ڵاتی خوای گه‌وره به‌ڵام بۆ كه‌سانێك كه بیر بكه‌نه‌وه‌و تێیبفكرن.
وه یه‌كێكی تر له به‌ڵگه‌و نیشانه‌كانی تاك و ته‌نهایى و تواناو ده‌سه‌ڵاتی خوای گه‌وره دروست كردنی ئاسمانه‌كان و زه‌ویه، وه زمانی ئێوه‌ی لێك جیاواز كردووه هه‌ر یه‌كێك به زمانێك قسه ئه‌كه‌ن، وه ڕه‌نگ و شێوازیشتان لێك جیاوازه هه‌ر یه‌كه‌و شێوه‌یه‌كتان هه‌یه ، به دڵنیایى هه‌موو ئه‌مانه به‌ڵگه‌و نیشانه‌ن له‌سه‌ر تاك و ته‌نهایى و تواناو ده‌سه‌ڵاتى خواى گه‌وره به‌ڵام بۆ كه‌سانێك كه زانا بن.
وه یه‌كێكی تر له به‌ڵگه‌و نیشانه‌كانی تاك و ته‌نهایى و تواناو ده‌سه‌ڵاتی خوای گه‌وره ئه‌وه‌یه به شه‌و و به‌ڕۆژ ئێوه ئه‌خه‌وێنێ، به شه‌و ئه‌خه‌ون هه‌ندێك جاریش به ڕۆژ كاتی (قه‌یلوله) بۆ ئه‌وه‌ی پشوویه‌ك بده‌ن ، وه به رۆژیش ئه‌گه‌ڕێن به‌دوای ڕزق و ڕۆزی خۆتان و كاسبی ئه‌كه‌ن ، به دڵنیایى هه‌موو ئه‌مانه به‌ڵگه‌و نیشانه‌یه له‌سه‌ر تاك و ته‌نهایى و تواناو ده‌سه‌ڵاتى خواى گه‌وره به‌ڵام بۆ كه‌سانێك كه ببیستن وه په‌ندو ئامۆژگاری وه‌ربگرن.
وه یه‌كێكی تر له به‌ڵگه‌و نیشانه‌كانی تاك و ته‌نهایى و تواناو ده‌سه‌ڵاتی خوای گه‌وره ئه‌وه‌یه كه هه‌وره بروسكه‌تان نیشان ئه‌دات كه هه‌ندێك جار لێی ئه‌ترسێن كه زه‌ره‌رو زیانتان پێ بگه‌یه‌نێ، وه هه‌ندێك جار ئومێدتان پێیه كه دوای ئه‌وه باران ببارێ و سوودی لێ ببینن ، وه له ئاسمانیشه‌وه بارانتان بۆ ئه‌هێنێته خواره‌وه ، وه ئه‌و زه‌ویه‌ی كه له دوای ئه‌وه‌ی وشك و مردووه خوای گه‌وره به‌هۆی بارانه‌وه زیندووی ئه‌كاته‌وه‌و ڕووه‌ك و دانه‌وێڵه‌ی لێ ئه‌ڕوێنێ، چۆن ئه‌و زه‌ویه مردووه‌ى زیندوو كرده‌وه به‌و شێوه‌یه‌یش ئێوه زیندوو ده‌كاته‌وه ، به دڵنیایى هه‌موو ئه‌مانه به‌ڵگه‌و نیشانه‌یه له‌سه‌ر تاك و ته‌نهایى و تواناو ده‌سه‌ڵاتى خواى گه‌وره به‌ڵام بۆ كه‌سانێك كه بیر بكه‌نه‌وه‌و تێبگه‌ن.
وه یه‌كێكی تر له به‌ڵگه‌و نیشانه‌كانی تواناو ده‌سه‌ڵاتی خوای گه‌وره ئه‌وه‌یه كه ئاسمانه‌كان و زه‌وی به فه‌رمانی خوا ڕاوه‌ستاوه به‌بێ ئه‌وه‌ی هیچ شتێك ڕایگرتبێ ، پاشان ئه‌گه‌ر خوای گه‌وره له ڕۆژی قیامه‌ت بانگتان بكات كاتێك كه ئێوه مردوونه‌و له‌ناو زه‌ویدان ، ئێوه هه‌ر هه‌مووتان ده‌رئه‌چن و فه‌رمانی خوای گه‌وره جێبه‌جێ ئه‌كه‌ن.
وه هه‌رچی له ئاسمانه‌كان و زه‌وی هه‌یه هه‌مووی موڵكی خوای گه‌وره‌یه‌و هه‌موو ملكه‌چ و گوێڕایه‌ڵی خوای گه‌وره‌ن.
وه خوای گه‌وره ئه‌و خوایه‌یه سه‌ره‌تا دروستكراوه‌كان دروست ده‌كات پاشان له دوای مردنیش سه‌رله‌نوێ زیندوویان ئه‌كاته‌وه ، كه ئه‌مه‌یان ئاسانتره لای خوای گه‌وره، ئه‌وه‌ی یه‌كه‌میش هه‌ر ئاسانه به‌ڵام سه‌باره‌ت به عه‌قڵ و تێگه‌یشتنی ئێمه ئه‌مه‌یان ئاسانتره ، وه نموونه‌ی هه‌ره به‌رز بۆ خوای گه‌وره‌یه له ئاسمانه‌كان و زه‌وی، خوای گه‌وره له كه‌س ناچێت و كه‌س له خوای گه‌وره ناچێت و تاك و ته‌نها و بێ هاوه‌ڵه ، وه خوای گه‌وره زۆر به‌عیززه‌ت و باڵاده‌سته، وه زۆر كاربه‌جێیه له وته‌و كرده‌وه‌یدا.
وەهەروەها فەرموویەتی : ( أَمَّنْ خَلَقَ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضَ وَأَنْزَلَ لَكُمْ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَنْبَتْنَا بِهِ حَدَائِقَ ذَاتَ بَهْجَةٍ مَا كَانَ لَكُمْ أَنْ تُنْبِتُوا شَجَرَهَا أَئِلَهٌ مَعَ اللَّهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ يَعْدِلُونَ(60) أَمَّنْ جَعَلَ الأَرْضَ قَرَارًا وَجَعَلَ خِلالَهَا أَنْهَارًا وَجَعَلَ لَهَا رَوَاسِيَ وَجَعَلَ بَيْنَ الْبَحْرَيْنِ حَاجِزًا أَئِلَهٌ مَعَ اللَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ(61) أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَاءَ الأَرْضِ أَئِلَهٌ مَعَ اللَّهِ قَلِيلا مَا تَذَكَّرُونَ(62) أَمَّنْ يَهْدِيكُمْ فِي ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَنْ يُرْسِلُ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ أَإلَهٌ مَعَ اللَّهِ تَعَالَى اللَّهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ(63) أَمَّنْ يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ وَمَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّمَاءِ وَالأَرْضِ أَئِلَهٌ مَعَ اللَّهِ قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ(64) قُلْ لا يَعْلَمُ مَنْ فِي السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ الْغَيْبَ إِلا اللَّهُ وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ(65) سورة النمل .
واته :ئایا بۆ خوایه‌ك ناپه‌رستن به تاك و ته‌نها كه ئاسمانه‌كان و زه‌وی دروست كردووه ئه‌وه‌نده به‌توانایه ، وه له ئاسمانیشه‌وه بارانی بۆ دابه‌زاندوون ، وه به‌هۆی ئه‌و بارانه‌وه جۆره‌ها باخ و باخاتى زۆر جوانمان بۆ ڕواندوون كه هه‌ر كه‌سێك سه‌یری بكات سه‌رسام ئه‌بێ له جوانیدا ، كه ئه‌گه‌ر خوای گه‌وره نه‌یڕواندایه ئێوه بۆتان نه‌بوو نه‌تانئه‌توانی به‌بێ ویستی خوای گه‌وره بیڕوێنن چونكه ئێوه بێ ده‌سه‌ڵاتن ، ئایا له‌گه‌ڵ ئه‌م الله¬یه كه ئه‌م هه‌موو شتانه ئه‌كات خوایه‌كی تر هه‌یه شایه‌نی په‌رستن بێ كه ئێوه بیپه‌رستن و بیكه‌نه شه‌ریك بۆ خوا؟، بێگومان نه‌خێر ، به‌ڵكو ئه‌مانه كه‌سانێكن له حه‌ق لائه‌ده‌ن بۆ باتڵ، یاخود ئه‌و خوا پوچه‌ڵانه یه‌كسان ئه‌كه‌ن به خوای گه‌وره.
كێیه كه ئه‌م زه‌ویه‌ی ڕاخستووه‌و جێگیر كردووه‌و ناجولێت و ناهه‌ژێت؟وه له ناویشیدا ئه‌و هه‌موو ڕووبارو ئاوه‌ی داناوه؟ ، وه شاخیشی وه‌كو مێخ به زه‌ویدا داكوتیوه بۆ ئه‌وه‌ی نه‌جوولێ و نه‌هه‌ژێ؟ وه له نێوان دوو ده‌ریاكه یه‌كیان شۆره‌و یه‌كیان شیرینه خوای گه‌وره په‌رده‌ی داناوه كه به چاو نابینرێ، یان زه‌وى داناوه‌و نایه‌لێ ئه‌و دوو ئاوه تێكه‌ڵ بێت؟ ئایا له‌گه‌ڵ ئه‌م الله¬یه كه ئه‌م تواناو ده‌سه‌ڵاته‌ی هه‌یه خوایه‌كی تر هه‌یه كه شایه‌نی په‌رستن بێت وه بتوانێ ئه‌م شتانه بكات تا ئێوه بیكه‌ن به شه‌ریك بۆ خوا؟ بێگومان نه‌خێر ، به‌ڵام زۆربه‌ی زۆریان یه‌كخواپه‌رستی خوای گه‌وره‌و تواناو ده‌سه‌ڵاتی خوای گه‌وره نازانن.
دەی ئایا هیچ کەسێک جگە لەخودا شیاوە بپەرسترێت ؟
كێ هه‌یه وه‌ڵامی لێقه‌وماو بداته‌وه كاتێك كه ده‌پارێته‌وه‌و هانا بۆ خوای گه‌وره ئه‌بات جگه له خواى گه‌وره؟ وه كێ هه‌یه خراپه‌تان له‌سه‌ر هه‌ڵگرێ و لایدات؟ وه كێ هه‌یه ئێوه بكات به جێنشین له‌سه‌ر زه‌ویدا هه‌ر ئه‌وه‌نده جیلێكی له‌ناوبرد جیلێكی تر جێیان بگرێته‌وه؟ واته: كه‌س نیه ، ئایا له‌گه‌ڵ الله دا په‌رستراو و خوایه‌كی تر هه‌یه كه شایانى په‌رستن بێت و ئێوه بیپه‌رستن و بیكه‌ن به شه‌ریك بۆ خواى گه‌وره؟ ، به‌ڵام زۆر به كه‌می بیر ئه‌كه‌نه‌وه‌و ئه‌گه‌ڕێنه‌وه بۆ حه‌ق.
كێ هه‌یه ڕێنماییتان بكات له شه‌وانی تاریكدا له تاریكی وشكانی و ده‌ریادا؟ وه كێ هه‌یه ئه‌و بایانه ئه‌نێرێ وه‌كو موژده‌دانێك كه ڕه‌حمه‌تی خوای گه‌وره‌ی تیایه هه‌وره‌كان كه بارانی تیایه باران ئه‌بارێنێ؟ ئایا له‌گه‌ڵ الله دا خوایه‌كی تر هه‌یه كه شایه‌نی په‌رستن بێ تا ئێوه بیپه‌رستن؟ خوای گه‌وره زۆر به‌رزو بڵندترو پاكتره له‌وه‌ی كه ئێوه ئه‌و كه‌سانه ئه‌كه‌نه شه‌ریك بۆ خواو شه‌ریك بۆ خوای گه‌وره بڕیار ئه‌ده‌ن.
كێ هه‌یه سه‌ره‌تا دروستكراوه‌كان دروست بكات وه پاشان بیانگه‌ڕێنێته‌وه دوای ئه‌وه‌ی كه ئه‌یانمرێنێت سه‌رله‌نوێ زیندوویان بكاته‌وه؟ وه كێ هه‌یه ڕزق و ڕۆزی ئێوه بدات له ئاسمانه‌كانه‌وه به باران بارین وه له زه‌ویه‌وه به ڕواندنی ڕووه‌ك و دانه‌وێڵه؟ ئایا له‌گه‌ڵ الله یا خوایه‌كی تر هه‌یه ئه‌م شتانه بكات تا ئێوه بیكه‌نه شه‌ریك بۆ خوای گه‌وره كه شایه‌نی په‌رستن بێت؟ ئه‌ی محمد - ﷺ - بڵێ: ده‌ی ئێوه به‌ڵگه‌ی خۆتان بێنن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه خوای گه‌وره شه‌ریكی هه‌یه ئه‌گه‌ر ئێوه ڕاستگۆن.
ئه‌ی محمد - ﷺ - پێیان بڵێ: هیچ كه‌سێك نیه له ئاسمانه‌كان و زه‌ویدا غه‌یب و نهێنی بزانێ جگه له زاتی پیرۆزی الله ، وه ئه‌وانه‌ی كه ئێوه ئه‌ڵێن ئه‌مانه غه‌یب ئه‌زانن ئه‌وان خۆیشیان نازانن كه‌ی خوای گه‌وره له‌ناو قه‌بره‌كان ده‌ریان ئه‌كات و زیندوویان ئه‌كاته‌وه.
دووەم : خوای پەروەردگار ئێمەی بۆ جگە لەعیبادەت کردن دروست نەکردووە ، هەروەک فەرموویەتی : ( وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإِنْسَ إِلا لِيَعْبُدُونِ(56) سورة الذاريات .
واته : وه من جن و مرۆڤم دروست نه‌كردووه ته‌نها بۆ ئه‌وه نه‌بێ به تاك و ته‌نها بمپه‌رستن وه ملكه‌چی فه‌رمانی من بن.
سێیەم : لەڕۆژی قیامەتدا هیچ کەسێک ڕزگاری نابێت جگە لەوانە نەبێت کە خودایان بەتەنها پەرستووە ، ودوای مردن خوای گەوره خەڵک زیندو دەکاتەوە بۆ لێ پرسینەوە وپاداشت دانەوەیان وتەنها یەکتاپەرستان ڕزگاریان دەبێت وئەوانی تر هەموو بۆ دۆزەخن وخراپترین سەرەنجامیان هەیە ، پێغەمبەری ئیسلام ﷺ لەوڵامی هاوەڵەکانی دا (کاتێ کەپرسیاریان لێ کرد ( هَلْ نَرَى رَبَّنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ ؟ قَالَ هَلْ تُضَارُونَ فِي رُؤْيَةِ الشَّمْسِ وَالْقَمَرِ إِذَا كَانَتْ صَحْوًا قُلْنَا لا قَالَ فَإِنَّكُمْ لا تُضَارُونَ فِي رُؤْيَةِ رَبِّكُمْ يَوْمَئِذٍ إِلا كَمَا تُضَارُونَ فِي رُؤْيَتِهِمَا ثُمَّ قَالَ يُنَادِي مُنَادٍ لِيَذْهَبْ كُلُّ قَوْمٍ إِلَى مَا كَانُوا يَعْبُدُونَ فَيَذْهَبُ أَصْحَابُ الصَّلِيبِ مَعَ صَلِيبِهِمْ وَأَصْحَابُ الأَوْثَانِ مَعَ أَوْثَانِهِمْ وَأَصْحَابُ كُلِّ آلِهَةٍ مَعَ آلِهَتِهِمْ حَتَّى يَبْقَى مَنْ كَانَ يَعْبُدُ اللَّهَ مِنْ بَرٍّ أَوْ فَاجِرٍ وَغُبَّرَاتٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ ثُمَّ يُؤْتَى بِجَهَنَّمَ تُعْرَضُ كَأَنَّهَا سَرَابٌ فَيُقَالُ لِلْيَهُودِ مَا كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ قَالُوا كُنَّا نَعْبُدُ عُزَيْرَ ابْنَ اللَّهِ فَيُقَالُ كَذَبْتُمْ لَمْ يَكُنْ لِلَّهِ صَاحِبَةٌ وَلا وَلَدٌ فَمَا تُرِيدُونَ قَالُوا نُرِيدُ أَنْ تَسْقِيَنَا فَيُقَالُ اشْرَبُوا فَيَتَسَاقَطُونَ فِي جَهَنَّمَ ثُمَّ يُقَالُ لِلنَّصَارَى مَا كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ فَيَقُولُونَ كُنَّا نَعْبُدُ الْمَسِيحَ ابْنَ اللَّهِ فَيُقَالُ كَذَبْتُمْ لَمْ يَكُنْ لِلَّهِ صَاحِبَةٌ وَلا وَلَدٌ فَمَا تُرِيدُونَ فَيَقُولُونَ نُرِيدُ أَنْ تَسْقِيَنَا فَيُقَالُ اشْرَبُوا فَيَتَسَاقَطُونَ فِي جَهَنَّمَ حَتَّى يَبْقَى مَنْ كَانَ يَعْبُدُ اللَّهَ مِنْ بَرٍّ أَوْ فَاجِرٍ فَيُقَالُ لَهُمْ مَا يَحْبِسُكُمْ وَقَدْ ذَهَبَ النَّاسُ فَيَقُولُونَ فَارَقْنَاهُمْ وَنَحْنُ أَحْوَجُ مِنَّا إِلَيْهِ الْيَوْمَ وَإِنَّا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِيَلْحَقْ كُلُّ قَوْمٍ بِمَا كَانُوا يَعْبُدُونَ وَإِنَّمَا نَنْتَظِرُ رَبَّنَا قَالَ فَيَأْتِيهِمْ الْجَبَّارُ .. فَيَقُولُ أَنَا رَبُّكُمْ فَيَقُولُونَ أَنْتَ رَبُّنَا فَلا يُكَلِّمُهُ إِلا الأَنْبِيَاءُ .. فَيَسْجُدُ لَهُ كُلُّ مُؤْمِنٍ ) رواه البخاري رقم 6886 .
واته : ئایا لەڕۆژی دواییدا پەروەردگاری خۆمان دەبینین ؟ فەرمووی : ئایا کاتێ کەدونیا ڕووناک بێ تەماشای خۆر ومانگ بکەن هیچ زیانێکتان پێ دەگات ؟
گوتمان نەخێر .فەرمووی : بەهەمان شێوە ئێوەش لەبینی خودادا هیچ زیانێکتان پێ ناگات ، پاشان بانگ دەرێک بانگ دەکات با هەر کەس و گەلێک بچن بۆ لای ئەو شتەی کەدەیان پەرست ، ئەوانەی سەلیبیان پەرستووە دەچن بۆلای سەلیبەکان وئەوانەش کەبتیان دەپەرست دەچن بۆ لای بتەکانیان وهەموو ئەوانەی جگە لەخودایان دەپەرست دەچن بۆ لای پەرستراوەکانیان ، تاوەکو تەنها ئەوانە دەمێننەوە کە بەتەنها خودایان دەپەرست جا چاک بن یاخود خراپ وهەندێکی کەم لەئەهلی کتاب ، پاشان جەهەنەم دەهێندرێت کە لەهاوشێوەی سەرابە ، دواتر بەجولەکە دەوترێت : ئێوە چیتان دەپەرست ؟ دەڵێن عوزەیزی کوڕی خودا .
پێیان دەوترێت : درۆتان کرد خودا نە خێزان و نەمنداڵی نی یە و دەی چ شتێکتان دەوێت ؟دەڵێن دەمانەوەێت ئاومان پێ بدرێت ، پێیان دەوترێت بخۆنەوە ودەکەونە نێو دۆزەخەوە ، پاشان بەمەسیحیەکان دەوترێت : ئێوە چتان دەپەرست ؟ دەڵێن مەسیحی کوڕی خودا .
پێیان دەوترێت درۆتان کرد خودا نە خێزان و نەمنداڵی نی یە و دەی چ شتێکتان دەوێت ؟دەڵێن دەمانەوەێت ئاومان پێ بدرێت ، پێیان دەوترێت بخۆنەوە ودەکەونە نێو دۆزەخەوە ،
تاوەکو تەنها ئەوانە دەمێننەوە کەبەتەنها خودایان دەپەرست چا چاک بن یاخود خراپ وپێیان دەوترێت چ شتێک ئێوەی لێرە گیر داوە لەکاتێکدا هەموان چوون بەلای پەرستراوەکانیانەوە ؟
دەڵێن : ئێمە لەوان جودابووینەوە و ئەمڕۆ زۆر پێویستمان پێیەتی و ئێمە گوێمان لەبانگ کەرێک بوو دەیگوت :
با هەموان بچن بەلای پەرستراوەکانیانەوە وئێمە چاوەڕیان پەروەردگارمانە و لەو کاتەدا خوای باڵ دەست دێت و دەڵێت من خوداتانم دەڵێن تۆ خودای ئێمەی وهیچ کەسێک جگە لەپێغەمبەران قسە ناکات ئەوەی باوەڕدار بێت دەچێتە سەژدە .
ئا ئەو باوەڕدارانە ئەهلی بەهەشتن و هیچ ترس و دودڵیەکیان لەسەر نی یە و بەهەتا هەتایی تیادا دمێننەوە .
بەئومێدی ئەوەی وەڵامەکە ڕوون بێت ، ودوای هەموو ئەمانە ئەوە دەڵین کەخوای پەروەردگار فەرموویەتی : ( مَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَمَنْ ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا .. (15) سورة الإسراء ،
واتە :جا هه‌ر كه‌سێك ڕێگای هیدایه‌ت و چاكه وه‌رگرێ ئه‌وه بۆ خۆی هیدایه‌تی وه‌رگرتووه‌و چاكه‌كه‌ی بۆ خۆی ئه‌گه‌ڕێته‌وه ، وه هه‌ر كه‌سێكیش گومڕا بێ ئه‌وه خراپه‌كه‌ی ته‌نها بۆ سه‌ر خۆی ئه‌گه‌ڕێته‌وه .
ئیسلام بۆ چ مەبەستێک هاتووە ؟ چۆن و بە چی خۆشگوزەرانى بۆ کۆمەڵگا دابین دەکات؟ دەمەوێ موسڵمان بم بەڵام بەلامەوە قورسە واز لەمەسیحییەت بێنمئایا ئیسلام دینى حەقە؟هەڵوێست و مەوقیفی ئیسلام بەرانبەر دینەکانی ترئەو کەسەی دەبێتە موسوڵمان دەبێ ناوی خۆى بگۆڕێت ؟
