جادووگەرى بریتیە لە درۆ و شێواندنى حەقیقەت بە شتگەلێك كە بنەمایان نییە، وە لەسەردەمى نەفامیدا پیشەى كەسانێك بوو كە شەیتانەكان پەیوەندیان پێوە دەكردن و گوێیان هەڵدەخست لەئاسمان و وقسەیەكیان دەدزى و دەیانگەیاند بە ئەمان، پاشان ئەمانیش ئەو وشەیەى كە شەیتانەكان بۆیانیان دەهێنا هەرچیان بویستایە دەیانخستە سەرى و بۆیان زیاد دەكرد و بە خەڵكیان دەووتەوە، جا ئەگەر شتێك لەو قسانە ڕاست دەرچوونایە ئەوا خەڵكى هەڵدەخەڵەتا پێیان و دەیانكردنە سەرچاوە و كەسانى گوێ بۆگیراو لەنێوان خۆیاندا، و متمانەیان بە قسە و پێشبینیەكانیان دەكرا بۆ ئایندە، بۆیە دەڵێین: جادووگەر ئەو كەسەیە كە هەواڵى غەیبـی دەدات بۆ ئایندە.
وە ئەو كەسەش دەچێت بۆ لاى جادووگەر دەكرێت بەسێ بەشەوە:
بەشی یەكەم: دەڕووات بۆ لاى جادووگەرەكە وپرسیارى لێ دەكات بەبێ ئەوەى بەڕاستى بزانێت، ئەمەش حەرامە، و سزا و تۆڵەى بكەرەكەشی ئەوەیە كە نوێژى چل رۆژى لی وەرناگیرێت، وەكو لە صحیحى موسلیمدا هاتووە كە پێغەمبەرى خوا  ﷺ فەرموویەتى: ((من أتى عرافاً فسأله لم تقبل له صلاة أربعين يوماً، أو أربعين ليلة))⁽¹⁾ واتە: ئەوەى بڕوات بۆ لاى جادووگەرێك و پرسیارى لێ بكات ئەوا نوێژى چل رۆژى یان چل شەوى وەرناگیرێت.

بەشی دووەم: ئەوەیە كە دەڕوات بۆلاى جادووگەرەكە و پرسیارى لێ دەكات و بەڕاستیشی دەزانێت و بڕواى پێ دەكات، ئەمەش كوفرە بەخوا – عزوجل- چونكە بڕواكردنە بەكەسێك كە لافی زانینى غەیب دەكات، وە بەڕاست زانین و باوەڕكردن بە مرۆڤ سەبارەت بەوەى غەیب دەزانێت ئەوە بڕوانەكردن و بەدرۆخستنەوەى فەرمایشتى خوایە كە دەفەرموێت: (قُلْ لا يَعْلَمُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ الْغَيْبَ إِلاَّ اللَّهُ) (النمل: من الآية 65) واتە: ئەى پەیامبەرى خوا ﷺ  پێیان بڵێ : هیچ كەسێك لە ئاسمانەكان وزەویدا نیە كە پەى بەزانست وزانینى نادیارى خوا ببات ، و ئاگاى لە غەیب هەبێت.
 هەربۆیە لە فەرموودەى صحیحدا هاتووە كە پێغەمبەرى خوا  ﷺ فەرموویەتى: ((من أتى كاهناً فصدقه بما يقول فقد كفر بما أنزل على محمد ﷺ))⁽²⁾ .واتە: ئەوەى بڕوات بۆلاى جادووگەرێك و بڕوا بە قسەكانى بكات ئەوا كوفرى كردووە بەوەى دابەزێنراوە بۆ سەر محمد  ﷺ .

بەشی سێ یەم: ئەوەیە بڕوات بۆ لاى جادووگەرێك بۆ ئەوەى حاڵى ئەو كەسە كەشف بكات و دواتر بڵاوى بكاتەوە لەنێو خەڵكیدا بەوەى كە قسە وبۆچونەكانى ئەو جادووگەرە چەواشەكارى و درۆ و گومڕاییە، ئەوا هیچی تێدا نییە ئەم كارە، بەڵگەش لەسەر ئەوە پێغەمبەرى خوا  ﷺ كە ابن صیاد دەهات بۆ لاى، پێغەمبەرى خوا  ﷺ شتێكى لەدڵیدا دەشاردەوە و لێى دەپرسی كە چی شاردۆتەوە؟ ئەویش دەیووت: - الدخ- دەیویست بڵێ – الدخان- ئەوەبوو پێغەمبەرى خوایش  ﷺ پێى ووت: ((اخسأ فلن تعدو قدرك))⁽³⁾ واتە: بێدەنگ بە سنوورى خۆت مەبەزێنە.
جا ئەوە هەرسێ حاڵەتەكەى رۆیشتنە بۆ لاى جادووگەر:
یەكەم: ئەوەیە بڕوات بۆ لاى و بەبێ ئەوەى باوەڕى پێ بكات وبەڕاستى بزانێت، وبەبێ ئەوەى مەبەستى دەرخستنى حاڵى بێت، ئەوا حەرامە، وسزاكەشی ئەوەیە كە نوێژى چل رۆژ یان چل شەوى دورست نییە.
دووەم: ئەوەیە پرسیارى لێ بكات و بەڕاستى بزانێت ئەمەش كوفرە بە خوا – عزوجل- ودەبێت كەسەكە تۆبە بكات و بگەڕێتەوە بۆ لاى خوا ئەگەرنا لەسەر كوفر دەمرێت.
سێ یەم: ئەوەیە كە دەڕوات بۆ لاى و پرسیارى لێ دەكات بۆ ئەوەى درۆ وچەواشەكاریەكانى بۆ خەڵكى دەربخات ئەمەیان هیچی تێدا نییە و دروستە.
سەرچاوە : کتێبی فتاوى أرکان الإسلام: زاناى پایەبەرز : محمد بن صالح العثیمین - رحمه الله –

(1) أخرجه مسلم، كتاب السلام، باب تحريم الكهانة وإتيان الكهان (2230) .
(2) أخرجه الترمذي في أبواب الطهارة، باب ما جاء في كراهية إتيان الحائض (135)، وابن ماجه، كتاب الطهارة، باب النهي عن إتيان الحائض (639) . وصححه الألباني –رحمه الله- في الإرواء 6817 .
(3) أخرجه البخاري، كتاب الجنائز، باب إذا أسلم الصبي فمات هل يصلى عليه... (1354)، ومسلم، كتاب الفتن، باب ذكر ابن صياد (2924).