خواردنەوەی عەرەق حەرامە، چونكە خودا حەرامی كردووە(1)!  یەكێك لە هۆكارەكانی حەرامكردنی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە بێهۆشكەرە، لە ڕووی واتاییەوە (معنوی) بە یەك ڕای زانایان پیسە. بەڵام ئایا خودی عەرەقەكە پیسە؟ ئەمە جێی خیلافە لە نێوان زانایاندا، زۆربەیان بۆ ئەوەدەچن كە خودی عەرەق پیسە(2)، ئەو زانایانەی كە بۆ ئەوەدەچن عەرەق زاتەكەی خاوێنە، پیسییەكەی بۆ ماناكەی دەگەڕێتەوە، بەڵگەی بەهێزیان بە دەستەوەیە.
بەڵگە:
* [يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (90) إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ (91)] (3) . الذين قالوا الرجس هنا نجاسةٌ معنوية، قالوه بقرينة قوله تعالى : [رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ]  فالعمل هنا شيء معنوي. وكذلك إقتران الخمر في الآية بالميسر و الأزلام و الأنصاب تؤيد عدم نجاستها حساً إذ نجاسة هذه الأشياء معنوية غير حسية اتفاقاً.
أضف إلى هذا أن البراء الأصلية تقتضي عدم النجاسة، كذا السنة التركية إذ لما حرمت الخمر أُريقت في الشوارع، فلو كانت نجسة لأمر النبـي (ﷺ) بصيانة الشوارع و الأواني من ذلك. و قاعدة : كل نجس حرام لا تنعكس فليس كل حرامٍ نجس، فالسُّم حرامٌ أكله و شرابه  مع كونه طاهراً(4).

(1) لە بنەماكانی ئیسلامەتی بڕوابوون بەوەی كە (حەلال) و (حەرام) بۆ (ئەمر) و (نەهی) خودا و پێغەمبەر (ﷺ) دەگەڕێنەوە. دایكی موسلمانان عائشە (رضي الله عنها) ئاماژە بۆ ئەم بنەمایە دەكات، كاتێ‌  پڕسیاری لێ‌ دەكرێت: بۆچی ئافرەتی حەیزدار رۆژوو قەزا دەكاتەوە، بەڵام نوێژ قەزا ناكاتەوە؟ حیكمەتەكە چییە؟ ئەویش لە وەڵامیدا دەفەرمێت حیكمەتەكە ئەوەیە كە لە زەمانی پێغەمبەر (ﷺ) فەرمانمان پێدەكرا ڕۆژوو قەزابكەینەوە، نوێژ قەزانەكەینەوە! 
 پێی نەفەرموو: قەزاكردنەوەی ڕۆژوو ئاسانە سالێ‌ یەك جارە، بەڵام قەزاكردنەوەی  نوێژ قورسە، چونكە ڕوژانەیە. ينظر: صحيح مسلم (335)(69).
(2) منهم المذاهب الأربعة.
(3) المائدة: (90 ، 91).
(4) ينظر: فتاوى الشيخ محمد صالح العثيمين(11\150ـ254) و مجلة المنار (م23 ج9 ص641ـ679).

مامۆستا سامی مصطفی حسن