بسم الله الرحمن الرحیم
سوپاس و ستایش بۆ خواى گەورە وە درودو سڵاو لە سەر گیانى پێغەمبەرى خوا وە لەسەر خێزان و كەس وكارى ئیماندارو هاوەڵان و شوێن كەوتوانى تا رۆژى دوایى.

لە ئەبو سەعیدی خودرییەوە رضي الله عنه هاتووە كە پەیامبەری خوا ﷺ فەرمویەتی: «غُسْلُ يَوْمِ الْجُمُعَةِ وَاجِبٌ عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ» أخرجه البخاري «2665 و879 و 895».
واتە: «خۆشۆردنی ڕۆژی جومعە واجبە لەسەر هەموو پێگەیشتویەك، باڵغ بوویەك».
زۆر بەڕوونی دەفەرموێ: واجبە. ئەمەش ڕای ئیبن عومەر وئەبو هورەیرە وئەبو سەعید وعەمماری كوڕی یاسر وعومەری كوڕی خەتتاب وجگە لەوانیشە، هەروەها ڕای زاهیریەكانە.
لە بوخاری «896» وموسلمدا «849» هاتووە پەیامبەری خوا ﷺ دەفەرموێ: «حَقٌّ لله عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ أَنْ يَغْتَسِلَ فِي كُلِّ سَبْعَةِ أَيَّامٍ يَوْمًا يَغْسِلُ فِيهِ رَأْسَهُ وَجَسَدَهُ»،، واتە: «حەقە لەسەر هەمو موسڵمانێك كە لە حەوت ڕۆژ جارێكدا ڕۆژێك خۆی بشوات، سەر ولاشەی پاك بكاتەوە».
لە ڕیوایەتێكی تردا هاتووە ئەفەرموێ: «فِي كُلِّ أُسْبوع يوم الجمعة»، «لە هەمو هەفتەیەكدا لە ڕۆژی جومعەدا خۆی بشوات»؟؟؟
هەروەها لە پەیامبەری خواوە ﷺ هاتوە دەفەرموێت: «ثَلَاثٌ حَقٌّ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ: الْغُسْلُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ، وَالسِّوَاكُ، وَيَمَسُّ مِنْ طِيبٍ إِنْ وَجَدَ» أخرجه أحمد «4/34»، وصححه الألباني في السلسلة الصحيحة «ج4 ص405-406 رقم 1796».
واتە: «سێ‌ شت حەقە لەسەر موسڵمان: خۆشۆردنی ڕۆژی جومعە، وسیواك كردن، وبۆن خۆش لە خۆدان ئەگەر دەستی كەوت».
سیواك وخۆ بۆنخۆشكردنیش بە فەرمودەی تر لە واجبێتیەوە دەركراون بۆ سوننیەت. بەڵام جومعە لەسەر ئەصڵەكەی ماوە.

كاتی خۆشۆردن كەی دەست پێ‌ دەكات؟

خۆشۆردنی ڕۆژی جومعە لە كاتی دەرچوونی فەجرەوە دەست پێ‌ دەكات، ئەمەش وتەی ئیبن قودامەیە لە موغنی وئەڵێ ئەمەش ڕای شافعیە، تەنانەت ئەڵێن: ئەگەر پێش ئەوە غوسل دەربكات غوسلەكەی دەرنەچوە، ئەمەش ڕای نەخەعی وموجاهید وحەسەنی بەصری وسوفیانی سەوری وشافیعی وئیسحاق ومالكە. وتراویشە: لە دەرچونی خۆرەوە دەست پێدەكات، وتراویشە: لە ئاوابونی خۆری پێنج شەممەوە، بەڵام پەیامبەری خوا ﷺ فەرمویەتی: «مَنِ اغْتَسَلَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ» أخرجه البخاري «910 و881» ومسلم «850».  واتە: «لە ڕۆژی جومعەدا خۆی بشوات».

ڕۆژیش بەپێی شەرع بە ئاوابونی خۆری ئێوارەی ڕۆژی پێشو دەست پێدەكات، وبەپێی فەلەكیش بەدەرچوونی خۆر دەست پێ‌ دەكات، وبەئاوابوونی كۆتایی دێت.
جا لەبەر ئەوەی غوسلی جومعە بۆ نوێژی جومعە دەكرێت وئەوەش لە ڕۆژدایە، بۆیە تایبەتكرا بە ڕۆژەكەیەوە.
خۆ ئەگەر بوترێت ڕۆژ لە زمانی عەرەبیدا، هەم بە شەو دەوترێت وهەم بە ڕۆژ، ئەوترێت: ڕۆژ، شەویش دەگرێتەوە، وئەوترێت: شەو، ڕۆژیش دەگرێتەوە، ئەڵێین: بەڵێ وایە، ئیمكانی هەیە، بەڵام ئەوەی پێشو وەڵامەكەیەتی. والله تعالی أعلم.
پاشان یەكێك لەمەبەستە گەورەكانی خۆشۆردن، پاكبونەوەی لاشە ونەمانی بۆنی ناخۆشە بە جلوبەرگ ولاشەوە، دەی ئەگەر كەسێك شەو خۆی شۆرد وبەڵام سبەینێ پێش نوێژ بە هۆی كاروبارەوە.. لاشە وجلوبەرگی پیس بویەوە وئارەقاوی بو، ئایا نابێت خۆی بشۆرێتەوە ؟ ! .

وەرگیراوە لە کتێبی : جومعە : فەزڵەكانی، ئەحكامەكانـی، داهێنراوەكانی . مامۆستا على خان