گەر سوڕی مانگانەی ئافرەت حەوت ڕۆژ بێت ، چوار ڕۆژ لە سوڕی مانگانەدا بێت ، پاشان چوار ڕۆژ خوێن نەیەت ، پاشان دووبارە چوار ڕۆژ خوێن هاتەوە ، ئایا خوێنی کۆتایی بە ( حيض : سوڕی مانگانە ) حسابە یاخود ( استحاضة : خوێنی نەخۆشی )؟ وجزاكم الله خيرًا.
الحمدُ لله ربِّ العالمين، والصلاةُ والسلامُ على مَنْ أرسله اللهُ رحمةً للعالمين، وعلى آله وصَحْبِهِ وإخوانِه إلى يوم الدِّين، أمّا بعد:
گەر خوێنی سوڕی مانگانە کۆتایی هات وئافرەت پاک بووەوە ئەوا بەپاک بوونەوە ئەژمار دەکرێت ؛ چونکە بۆچوونی ڕاستی زانایان ئەوەیە پاک بوونەوە کاتێکی دیاری نی یە نە بۆ لایەنی زۆر و نە بۆ لایەنی کەم ، چونکە بەڵگەیەکی سەحیح نەهاتووە نەلەقورئان و سوننەت وە نەلەکۆدەنگی زانایان و نەلەقیاسدا کەبگونجێ بکرێتە بەڵگە بۆ ئەو تەقدیرات وئەندازەیەیی کەهەندێ زانایان باسیان کردووە ، لەکاتێکدا زەڕورە ئەو بابەتە بزانرێت ومەعلومە کە دروست نی یە ڕوون نەکردنەوەی حوکمی شەرعی لەکاتی پێویستیدا ، هەر بۆیە دەس بگرین بەوەی پێی دەوترێت ( حيض : سوڕی مانگانە ) کەحوکمەکانی پێوە بەستراوە لەکاتی بوون ونەبووندا ، هەر بۆیە گەر خوێنی حەیز هەبوو وئافرەت بینی وبەردەوام بوو ئەوا خوێنی حەیزە ، وەهەر کاتێکیش ئەو خوێنە بڕاو نەما ئەوا پاک بۆتەوە ، بەتایبەت گەر ئاوە سپیەکە بینرا کەلەدوای حەیز دێت ، ئەو ئاوە سپیە (القصة البيضاء)(۱)نابێتە ڕێگر لەنوێژ وڕۆژو وجیماع کردنی مێردەکەی ، جا گەر خوێنەکەی گەڕایەوە ئەوا یان خوێنێک دەبینێت کەبەڵگەیە لەسەر ئەوەی خوێنی (حيض : سوڕی مانگانە ) گەر نا خوێنی( استحاضة : خوێنی نەخۆشی )یە ؛ جا گەر دوای پاک بوونەوە زەردایی یاخود لێڵایی یاخود تەڕایی یاخود تکێک لەخوێن هات ئەوا بەحەیز ئەژمار ناکرێت ، بەڵکو ئەوا هەر حوکمی پاکێتی هەیه لەبەر ئەو فەرموودەیەیی ( أم عَطيةَ رضي الله عنها ) کە دەڵێت : «كُنَّا لاَ نَعُدُّ الصُّفْرَةَ وَالكُدْرَةَ بَعْدَ الطُّهْرِ شَيْئًا»(٢)،
واتە : ئێمە دوای پاک بوونەوە لەحەیز زەردایی ولێڵاییمان بەهیچ شتێک نەدەزانی وحسابمان بۆ نەدەکرد .
جا « ئەسڵ لەهەموو ئەو خوێنانەی کەخوێنکی ئاساییە بە خوێنی حەیز ئەژمار دەکرێت » تاوەکو بەڵگەیەک هەبێت کەئەو خوێنە خوێنی ( استحاضة : خوێنی نەخۆشی )یە ، خۆ ئەگەر نەزانرا ئەوا لەسەر ئەسڵەکەی ڕابردوو دەمێنێتەوە .
والعلمُ عند اللهِ تعالى، وآخرُ دعوانا أنِ الحمدُ للهِ ربِّ العالمين، وصَلَّى اللهُ على نبيِّنا محمَّدٍ وعلى آله وصحبه وإخوانِه إلى يوم الدِّين، وسَلَّم تسليمًا.
وەڵامى زاناى پایەبەرز : شێخ محمد علی فرکوس - خواى گەورە بیپارێزێ -
===========
(١) القصة البيضاء : ئاوێکی سپی دەزوو ئاسایە کە ڕەحمی ئافرەت دەری دەکات لەکاتی پچڕانی تەواوەتی خوێنی حەیزدا.. [«النهاية» لابن الأثير: (٤/ ٧١)].
(٢) أخرجه النسائي في «الحيض» (٣٦٨)، وابن ماجه في «الطهارة» (٦٤٧)، والدارمي: (٨٦٤)، والبيهقي: (١٦٤٢)، من حديث أم عطية رضي الله عنها. وصححه الألباني في «الإرواء» (١٩٩).
ئایا دوای بە كارهێنانی سانتی فڕێدانی ئاسایە لەڕووی دینەوە هەندێك دەڵێن دەبێت بشیۆى ئینجا فڕێ بدرێ؟ئایا حوکمی ڕۆشتنە نێو شوێنى نوێژکردن لە قوتابخانە بۆ ئافرەتی بێ نوێژ چیە؟حوکمی ئەو خوێنە چیە کە لە پاش منداڵ لە بارچوون دەردەچێت؟حوکمی ئەو ئافرەتانەی پێش تەواو بوونی چل ڕۆژ پاک دەبنەوەخوێنەكانی لەشی ئافرەت و حوكمی هەریەكەیان لەشەریعەتی پیرۆزی ئیسلامدا
