ئایا حوكمى شه‌رع چییه سه‌باره‌ت به‌و ئافره‌تانه‌ى كه له‌كاتى مردنى خۆشه‌ویستێكیاندا شیوه‌ن و هاوار ده‌كه‌ن و جل و به‌رگى خۆیان داده‌ڕنن؟
له‌خۆدان و شیوه‌ن و هاواركردن له‌كاتى به‌ڵا و موصیبه‌تدا حه‌رامه‌و دروست نیه، چونكه پێغه‌مبه‌رى خوا - صلى الله علیه‌وسلم - كه‌ده‌فه‌رمووێت: « لَيْسَ مِنَّا مَنْ ضَرَبَ الْخُدُودَ أَوْ شَقَّ الْجُيُوبَ أَوْ دَعَا بِدَعْوَى الْجَاهِلِيَّةِ »(مُتَّفَقٌ عَلَيهِ: الْبُخَاري، رَقَمْ: (1297) وَ مُسْلِمْ، رَقَمْ: (296). واللَّفظُ لِمُسلِمْ.)
واته: ئه‌و كه‌سه له‌ئێمه نیه‌كه‌له‌كاتى مردن و به‌ڵا و موصیبه‌تدا له‌خۆى ده‌دات و كراس به‌رگى خۆى ده‌دڕێت و هاوار ده‌كات به‌هاوارى خه‌ڵكى نه‌فامى. هه‌روه‌ها پێغه‌مبه‌رى خوا - صلى الله علیه وسلم - فه‌رموویه‌تى: (إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ - صَلَّى اللهُ عَلَيِه وَسَلَّمْ - بَرِئَ مِنَ الصَّالِقَةِ وَالْحَالِقَةِ وَالشَّاقَّةِ) ( مُتَّفَقٌ عَلَيهِ: الْبُخَاري، رَقَمْ: (1296) وَ مُسْلِمْ، رَقَمْ: (298).
واته: پێغه‌مبه‌رى خوا - صلى الله علیه وسلم - خۆى بێبه‌رى كردووه له‌و كه‌سه‌ى كه‌له‌كاتى موصیبه‌تدا هاوار ده‌كات و سه‌رى خۆى ده‌تاشێت و جل و به‌رگى خۆى ده‌ده‌ڕێت. هه‌روه‌ها پێغه‌مبه‌رى خوا - صلى الله علیه‌وسلم - كه‌ده‌فه‌رمووێت: « أَرْبَعٌ فِى أُمَّتِى مِنْ أَمْرِ الْجَاهِلِيَّةِ لاَ يَتْرُكُونَهُنَّ الْفَخْرُ فِى الأَحْسَابِ وَالطَّعْنُ فِى الأَنْسَابِ وَالاِسْتِسْقَاءُ بِالنُّجُومِ وَالنِّيَاحَةُ ». وَقَالَ « النَّائِحَةُ إِذَا لَمْ تَتُبْ قَبْلَ مَوْتِهَا تُقَامُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَعَلَيْهَا سِرْبَالٌ مِنْ قَطِرَانٍ وَدِرْعٌ مِنْ جَرَبٍ ». (صَحيح مُسلِمْ، رَقَم: (2203).
واته: چوار شت له‌ناو ئوممه‌ته‌كه‌ى مندا له‌كارى خه‌ڵكى جاهیلین وازیشى لێناهێنرێت: شانازیكردن به‌بنه‌ماڵه‌وه، تانه‌دان له‌بنه‌ماڵه‌و نه‌سه‌بى خه‌ڵكى، داواى باران بارین له‌ئستێره‌كان، شیوه‌نكردن. وه‌فه‌رمووى: ئه‌و ئافره‌تانه‌ى كه‌شیوه‌ن ده‌كه‌ن ئه‌گه‌ر پێش مردنیان ته‌وبه‌نه‌كه‌ن كاتێك كه‌زیندوو ده‌كرێنه‌وه‌له ڕۆژى دواییدا شه‌ڕواڵى قیرین و كراسى زبر و به‌ئازار له‌به‌ردا ده‌كرێت.
واجبه له‌كاتى هه‌موو موصیبه‌تێكدا صه‌بر و ئارامگربیت و چاوه‌ڕوانى پاداشتیش بێت لاى خواى گه‌وره‌و خۆت بپارێزیت له‌م كاره‌خراپانه‌و ته‌به‌یش بكه‌یت بۆلاى خواى گه‌وره له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى كه‌له‌پێشدا كردووته، چونكه‌خواى گه‌وره‌ده‌فه‌رمووێت: [ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ (155) الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ ] [البقرة: ١٥٥ - ١٥٦ ].واته: مژده‌بده‌ن به‌و كه‌سانه‌ى كه‌له‌كاتى به‌ڵا و موصیبه‌تدا ده‌ڵێت: ئێمه موڵكى خواین هه‌ر بۆلاى ئه‌ویش ده‌گه‌ڕێینه‌وه. وه خواى گه‌وره‌ش وه‌عدى چاكه‌ى زۆر پێیان داوه‌و ده‌فه‌رمووێت: [أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ ] [البقرة: ١٥٧].
واته: ئه‌وانه‌ى كه‌له‌كاتى موصیبه‌تدا ئارام ده‌گرن ڕه‌حمه‌ت و میهره‌بانى خواى گه‌وره ده‌ڕژێت به‌سه‌راندا و وه‌هه‌ر ئه‌وانه‌یش هیدایه‌ت دراون.
فَتَاوَى الْمَرْأة، الْشيخ: ابنْ باز - رحمه الله - ص: (110).
حوکمی تەعزێ و ئەحکامەکانی تری تایبەت بە تەعزێ وسەرخۆشیحوكمی شەرعی دەربارەی پرسە و تەعزێ چی یە؟حوكمی دەرچوونی ئافرەتان بۆ تەعزیە چیە؟حوکمی كۆبوونەوە لە ماڵی مردوو بەمەبەستی سەرخۆشی كردن چیە؟ئەو شتانە چین کە حەرامە لەسەر كەس و كاری مردوو؟
