بسم الله الرحمن الرحیم

سوپاس و ستایش بۆ خواى گەورە وە درودو سڵاو لە سەر گیانى پێغەمبەرى خوا وە لەسەر خێزان و كەس وكارى ئیماندارو هاوەڵان و شوێن كەوتوانى تا رۆژى دوایى.
سوننەتە پیاوانی موسڵمان سەردانی گۆڕستان بكەن، وەكو چۆن خوای گەورە ڕێگەی داوە؛ لەبەر فەرموودەكەی پێغەمبەر(ﷺ) كە دەفەرموێت:" زوروا القبور، فإنها تذكركم الآخرة " أخرجه الإمام مسلم في صحيحه.
واتە: سەردانی گۆڕەكان بكەن چونكە دواڕۆژتان بیرئەخاتەوە.
وروى مسلم في صحيحه أيضاً، عن بريدة بن الحصيب قال: كان النبي (ﷺ) يعلم أصحابه إذا زاروا القبور أن يقولوا: السلام عليكم أهل الديار من المؤمنين والموسلمين، وإنا إن شاءالله بكم لاحقون، نسأل الله لنا ولكم العافية".
واتە:پێغەمبەر هاوەڵەكانی فێر ئەكرد كاتێك كە سەردانی گۆڕستانیان كرد بڵێن: سەلامی خواتان لێ بێ ئەی ئەوكەسانەی كەلەكۆمەڵێ ماڵن(مەبەستی گۆڕەكان بوو)لەموسوڵمانان وباوەڕداران بەویستی خوا ئێمەش ئەگەین پێتان،داوای سەلامەتی لەئاگری دۆزەخ بۆخۆمان وئێوەش ئەكەین.
وصح عنه (ﷺ) من حديث عائشة أنه كان إذ زار القبور يقول" السلام عليكم دار قوم مؤمنين، وإن إن شاءالله بكم لاحقون، يرحم الله المستقدمين منا والمستأخرين، اللهم اغفر لأهل بقيع الغرقد".
واتە: كاتێ پێغەمبەرﷺ سەردانى گۆڕستانى بكردایا دەیفەرموو:سەلامی خواتان لێ بێ ئەی ئەوكەسانەی كەلەكۆمەڵێ ماڵن(مەبەستی گۆڕەكان بوو)لەباوەڕداران بەویستی خوا ئێمەش ئەگەین پێتان،داوای سەلامەتی لەئاگری دۆزەخ بۆخۆمان وئێوەش ئەكەین،حوای گەورە ڕەحم بەوكەسانەمان بكات كەپێشكەوت ومردن وەلەوانەشمان كەدواكەوتوون وماون،خوایە لەخەڵكی بەقیعی غەرقەد خۆش ببە.
وە پێغەمبەر(ﷺ) لەكاتی سەردانیدا بۆ گۆڕستان نە سورەتی فاتحە وەنە هیچ سورەتێكی تری نەدەخوێند لەقورئان، وە خوێندنیشی لەكاتی سەرداندا بیدعەیە، بەهەمان شێوە هەر سورەتێك لە قورئان، لەبەر فەرمودەی پێغەمبەر(ﷺ) " من أَحدث في أَمرنا هذا ما ليس منهُ فهو رد" متفق على صحته.
وەیان " من عمل عملاً ليس عليه أَمرنا فهو رد".
وفي صحيح مسلم عن جابر بن عبدالله الأنصاري عن النبي (ﷺ) أنه كان يقول في خطبته يوم الجمعة:" أما بعد: فإن خير الحديث كتاب الله، وخير الهدي هدي محمد (ﷺ)، وشر الأمر محدثاتها، وكل بدعة ضلالة" أخرجه النسائي.
واتە:بەڕاستی باشترین ووتە كتێبی خوایە وباشترین ڕێبازیش ڕێبازی موحومەدە(ﷺ) وەخراپترین كردەوە داهێنراوەكانە وەهەموو داهێنراوێكیش گومڕاییە وزاد:"وكل ضلالة في النار". واتە: هەموو گومڕاییەكیش لەدۆزەخدایە.
بۆیە ئەركی موسڵمانانە كەپەیوەست بن بەم شەرعە پاكەوەو وریابن لە داهێنراو لەسەردانی گۆڕو شتی تردا. وە سەردانكردنی گۆڕستانی موسڵمانان دروستە بەگشتی بەپیاوچاك ناوببرێن یان نا، بەڵكو هەموو ژن وپیاوێكی ئیماندار دۆستانی خوان، وەكو خوای پەروەردگار دەفەرموێت [أَلا إِنَّ أَوْلِيَاءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ (62) الَّذِينَ آمَنُوا وَكَانُوا يَتَّقُونَ] يونس
وە هەروەها دەفەرموێت: [وَمَا كَانُوا أَوْلِيَاءَهُ إِنْ أَوْلِيَاؤُهُ إِلاَّ الْمُتَّقُونَ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ] الأنفال: 34.
وە دروست نیە بۆكەسی سەردانكەری گۆڕستان وجگەلەویش كە داوا لەمردووان بكات یان نەزریان بۆبكەن یان قوربانیان بۆبكەن لەناو گۆڕستان بێت یان لەشوێنی تربێت، بۆئەوەی شیفای نەخۆشیان بدات یان یارمەتیان بدات یان بۆ هەر مەبەستێكی تربێت، چونكە ئەم كارانە سەربە بابەتی پەرستنن وپەرستیش تەنها بۆ خوا ئەنجام دەدرێت، وەكو خوا خۆی دەفەرموێت:
[ وَمَا أُمِرُوا إلاَّ لِيَعْبُدُوا اللهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ] البينة: 5.
[ وَمَا خَلَقْتُ الجِنَّ وَالإنْسَ إلاَّ لِيَعْبُدُونِ] الزاريات: 56.
[ وَأَنَّ المَسَاجِدَ لِلهِ فَلاَ تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَدَاً] الجن: 18.
[ وَقَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِيَّاهُ ] الاسراء: 23.
[ فَادْعُوا اللهَ مُخْلِصِينَ لهُ الدِّينَ وَلَوْ كَرِهَ الكَافِرُونَ ] غافر: 14.
[ قُلْ إِنَّ صَلاَتِي وَ نُسُكِي وَمَحْيايَ وَمَمَاتِيِ لِلهِ رَبَّ الْعَالَمِينَ* لاشَرِيْكَ لَهُ وَبِذَلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ المُسْلِمِينَ] الأنعام: 162-163.
وەئایەتی تر لەم بارەیەوە زۆرە.
وەفەرمودەی سەحیحیش هاتووە لە پێغەمبەرەوە(ﷺ) كەفەرمویەتی " حق الله على العباد: أن يعبدوه ولايشركوا به شيئاً".
وە ئەمەش هەموو پەرستنەكان دەگرێتەوە لە نوێژو ڕۆژو و ڕكوع وسوجدەو پاڕانەوەو سەربڕین ونەزرو جگە لەمانیش. هەروەكو چۆن ئایەتەكانی پێشوو هەموو ئەوانەی دەگرتەوە.

وفي صحيح مسلم عن علي عن النبي (ﷺ) أنه قال:" لعن الله من ذبح لغيرالله "
وفي صحيح بخاري عن عمر بن الخطاب عن النبي(ﷺ) أنه قال " لا تطروني كما أطرت النصارى ابن مريم، إنما أنا عبد، فقولوا: عبدالله ورسوله".
واتە: لەپلەو پایەی خۆم زیاتر بەرزم مەكەنەوە هەروەك چۆن گاورەكان عیسا پێغەمبەریان بەرزكردەوە، بەڕاستی من بەندەم، جابڵێن بەندە نێرراوی خوای گەورە.
وە فەرموودە زۆرە دەربارەی پەرستش تەنها بۆ خوای پەروەردگار وەهەروەها نەهیكردن لەهاوبەش بڕیاردان بۆ خوا.
بەڵام ئافرەتان دروست نیە سەردانی گۆڕستان بكەن، لەبەرئەوەی پێغەمبەر(ﷺ) نەفرەتیكردووە لەو ئافرەتانەی كە زۆر سەردانی گۆڕستان دەكەن، وەهۆكاری ئەمەش ئەوەیە(خواش زاناترە) كەسەردانیان دەبێتە هۆی دروست بوونی فیتنە بۆخۆیان بۆجگە لەخۆیان لەپیاوانیش، وە سەردانی گۆڕستان لەسەرەتای ئیسلامدا قەدەغە بوو، بۆ ڕێگەگرتن لەدروست بوونی شیرك، بەڵام كاتێك كەئیسلام فراوان بوویەوە ویەكخواپەرستی تەشەنەی كرد پێغەمبەر(ﷺ) ئیزنی دا سەردانی گۆڕستان بكەن بۆ هەمووان بەڵام ئافرەتانی تایبەت كرد تێیدا بۆ ڕێگەگرتن لەدروست بوونی فیتنەو تاوان.
وە سەردانكردنی گۆڕی بێباوەڕان هیچی تێدا نیە بەمەستی پەندو ئامۆژگاری وەرگرتن، بەڵام نابێت دوعاوپاڕانەوەو داوای لێخۆشبوونیان بۆبكرێت، چونكە لەسەحیحی موسلمدا هاتووە كە پێغەمبەر(ﷺ) داوای لەخوا كردووە ئیزنی بدات كە داوای لێخۆشبوون بۆ دایكی بكات، خوایش ئیزنی نەدا، بەڵام داوای كرد كەسەردانی گۆڕەكەی بكات خوایش ڕێگەی پێدا، ئەوەش لەبەرئەوەی كەئەو لەسەردەمی نەفامیدا لەسەر ئایینی گەلەكەی مردبوو.
داواكارم لە خوا كە ژنان وپیاوانی موسڵمان سەركەوتوو بكات بۆ تێگەیشتن لە دینەكەی وبەردەوام بوون لەسەری، لەڕووی كردارو گوفتارو بیروباوەڕەوە، وە پەنایان بدات وبیانپارێزێت لە هەر لادانێكی شەرعی، چونكە بەڕاستی تەنها خوا دەسەڵاتی بەسەر ئەوەدا هەیە، سەڵات وسەلامیش لەسەر پێغەمبەر(ﷺ) و یارو یاوەران وشوێنكەوتوانی.
[زانای پایەبەرز:عبدالعزیز بن عبد الله بن باز رِەحمەتی خوای لێ بێت]