ئافرەتێك تەمەنى لەسەروى پەنجا ساڵەو خوێنى لێوە دێت بەو شێوەیەى كە وەصف كراوە خوێنەكە، وە ئافرەتى تریش هەیە كە پەنجا ساڵى تێپەڕاندووە و خوێنى لێوە دێت بەڵام بەو شێوەیە نییە كە وەصفی خوێنەكە كراوە، بەڵكو زەردباوە یان مەیلە و ڕەشە؟
ئەوەیان كە خوێنى لێ دێت بەو شێوەیەى كە خوێنى حەیزى پێ وەصف كراوە ئەوا لەسەر وتەى پەسەند و تەواو ئەوەیە كە ئەوە خوێنى حەیزە، چونكە لاى سەروى تەمەنى لە حەیز بڕانەوە دیارى نییە و بینا لەسەر ئەمەش ئەو كەسە حوكمى خوێنى حەیزى هەیە وحوكمەكان دەیگرنەوە لە نوێژنەكردن و رۆژو نەگرتن و جیماع نەكردن وغوسڵ كردن و قەزاكردنەوەى رۆژو هاوشێوەكانى.
ئەوەیان كە خوێنى لێ دێت بەو شێوەیەى كە خوێنى حەیزى پێ وەصف كراوە ئەوا لەسەر وتەى پەسەند و تەواو ئەوەیە كە ئەوە خوێنى حەیزە، چونكە لاى سەروى تەمەنى لە حەیز بڕانەوە دیارى نییە و بینا لەسەر ئەمەش ئەو كەسە حوكمى خوێنى حەیزى هەیە وحوكمەكان دەیگرنەوە لە نوێژنەكردن و رۆژو نەگرتن و جیماع نەكردن وغوسڵ كردن و قەزاكردنەوەى رۆژو هاوشێوەكانى.
بەڵام ئەوەیان كە خوێنى زەردباو یان مەیلەو ڕەشى لێ دێت ئەوا ئەگەر خوێنەكە لە ماوە وكاتى حەیزدا بوو ئەوا حەیزە، وە ئەگەریش لەو ماوەیەدا نەبوو ئەوا حەیز نییە، بەڵام ئەگەر خوێنەكە خوێنى حەیز بوو بەڵام دواكەوت یان پێش كەوت ئەوا كاریگەرى نییە و دادەنیشێت ئەگەر حەیزى بۆ هات و ئەگەریش كۆتایی هات ئەوا غوسڵ دەكات. هەموو ئەمانەش لەسەر وتەى صەحیح ودروست لاى زانایان بەوەى كە تەمەنى ئافرەتى حەیزدار دیارى نییە، بەڵام لە مەزهەبی حەنبەلیدا لە دواى پەنجا ساڵەوە حەیز نییە ئەگەرچی خوێنێكى ڕەشی ئاساییش بێت، و نوێژ دەكات و ڕۆژویش دەگرێت و ئەگەریش خوێنەكە بڕایەوە غوسڵیش دەرناكات بەڵام ئەم بوچوونە صەحیح وتەواو نییە.
سەرچاوە : کتێبی فتاوى أرکان الإسلام: زاناى پایەبەرز : محمد بن صالح العثیمین - رحمه الله –