بسم الله الرحمن الرحیم

سوپاس و ستایش بۆ خواى گەورە وە درودو سڵاو لە سەر گیانى پێغەمبەرى خوا وە لەسەر خێزان و كەس وكارى ئیماندارو هاوەڵان و شوێن كەوتوانى تا رۆژى دوایى.
(تەقلید): قبول قول من ليس بحجة بدون حجة‌، واتە قسەى كەسێك قەبوڵ بكەیت كە ئەو كەسە خۆى (حجة) نيیە وە بەبێ بەڵگەش (لەم پێناسەیە وتەى خواو پێغەمبەرى خوا (ﷺ) چووە دەرەوە، وە هەروەها (إجماع)ى زانایانیش (تەقلید) نيیە)، جگە لەمانە وتەى هەركەسێكى تر وەرگریت بە بێ بەڵگە ئەوە پێى دەوترێت (تەقلید)، هەر زانایەك قسەیەك بكات یان فەتوایەك بدات وە تۆش قەبوڵى بكەیت بە بێ ئەوەى بەڵگەى لەسەر بێت ئەوە پێى دەوترێت (تەقلید)، وە ئەصڵى (تەقلید)یش لە (قلادة‌)وە هاتووە هەروەكو ئیمامى شەنقیطى (ڕەحمەتى خواى لێبێت) فەرمویەتى، واتە وەكو ملوانكەیەك لە ملى خۆتى دەكەیت و ڕێشمەكەى دەدەیتە دەستى ئەو كەسەى كە ڕاتدەكێشێت (ئەڵقەت كراوەتە گەردن و ڕادەكێشرێیت).
كەواتە (تەقلید) زەمكراوەو كارێكى باش نيیە، مرۆڤ دەبێت شوێنكەوتە (متبع) بێت هەروەكو خواى گەورە دەفەرموێت: [قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي] .
یاخود دەفەرموێت: [فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ] ، دەبینین خواى گەورە فەرموى (أهل الذكر) نەیفەرموو (فلان أو فلان)، دەستنیشانى (الذكر)ى كرد.
كەواتە تۆ كە پرسیار دەكەیت دەبێت پرسیارى بەڵگە لە زاناكە بكەیت (بەڵگەت چىیە لەسەر ئەوەى كە فڵانە شت حەڵاڵە یان حەرامە؟).

بە كورتى (تەقلید) باش نيیە چونكە لاسایى كردنەوەو قەبوڵكردنى وتەى كەسێكە بە بێ بەڵگە، بەڵام لێرەدا پرسیارێك دێتە پێشەوە ئەویش ئەوەیە ئایا بە هیچ شێوەیەك بۆ هیچ كەسێك نەهاتووە كە (تەقلید) بكات؟ لە وەڵامدا دەڵێین لەو حاڵەتەدا كە مرۆڤ خۆى (طالب علم) نەبوو وە تێنەگەیشت لە بەڵگەكان ئەوا پرسیار لە ئەهلى عیلم بكات وە پرسیارى بەڵگەشیان لێبكات، وە ئەگەر زانایەكیش فەتوایەكى دابوو وە بەڵگەى باس نەكردبوو وە خۆشت بەڵگەت پێنەبوو و نەتزانى ئەوا لەو شتەدا كە دەڵێیت بە قسەى ئەو زانایە دەكەم، چونكە دڵنیام لە زانست و دیانەت و ئەمانەتەكەى، ئەوە لێرەدا (تەقلید)ە، كەواتە (تەقلید) تەنها لە كاتى پێویست پەناى پێدەبرێت، كاتێك كە هیچ هۆكارێكى تر بە دەستەوە نەما، بەڵام (تەقلید) بكەینە مەنهەجێك و فەرزى بكەین لەسەر موسڵمانان كە (موقەلید)بن، واتە فڵانە زانا چى وت ئێوەش ئەوە بڵێن و پرسیاریش مەكەن لە كوێوە ئەو وتەیەى هێناوەو كوێرانە بە دواى بكەون ئەوە لە دینى خوادا شتى وا نيیە، خواى گەورە دەفەرموێت [فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ] بۆ ئەوەى زانستت بە دەست بكەوێت دەبێت پرسیارى بەڵگە بكەیت. لەسەر موسڵمانان فەرزكردن كە هەمویان (موقەلید)بن و مەزهەبى بن ئەوە كارێكى باش نيیەو پێویستە موسڵمانان وا ڕابهێنرێن كە بەردەوام پرسیارى بەڵگە بكەن، چونكە هیدایەت لە وتەى خواو وتەى پێغەمبەرى خوادا (ﷺ) هەیە (لە قورئان و سوننەت). ئەگەر خەڵكى فێربكەین پرسیارى قورئان و حەدیث بكەن، زاناكە قورئان و حەدیث بۆ خەڵكى ڕونبكاتەوە كە پرسیارى لێدەكرێت ئەوە خەڵكى شیفاى دڵەكانیان دێت وە هیدایەت دەدرێن، بەڵام هەروەكو هەندێك كەس كە خەڵكیان وا ڕاهێناوە كە كتابێك هەیەو فیقهێكى تێدا نوسراوە (فیقهێكى مردوو بەو مانایەى كە هیچ بەڵگەى تێدا نيیە) بەڵگە باسنەكراوە بەڵكو تەنها (مسائل) باسكراوە، خەڵكى لەسەر ئەوە بڕۆن بە بێ ئەوەى ئاگایان لە قورئان و حەدیث هەبێت ئەوە كارێكى باش نيیە چونكە فیقه بریتيیە لە (مسائل ودلائل) مەسئەلە فیقهىیەكان لەگەڵ بەڵگەكانیان. پێویستە خەڵكى ڕابكێشینەوە بەرەو قورئان و سوننەتى پێغەمبەر (ﷺ)، هەركەسێك دەست بەم دووانەوە بگرێت ئەوا هەرگیز گومڕا نابێت.
لە لایەن بەڕێز [د.عبداللطيف أحمد] ه وه وەڵام دراوەتەوە