بابەت و ناوەڕۆكی قورئانی (مەدەنی) زۆر كات بریتی یە لەگرنگی دان بەم بابەتانەی خوارەوە:
1- بانگەوازكردنی موسڵمانان بۆ تێكۆشان و خۆبەخشین لەپێناو خودا (الجهاد في سبیل الله)، چونكە موسڵمانان لەكاتێكدا كۆچیان كرد لە (مەككە) وە بۆ (مەدینە) دەوڵەتی ئیسلامیان پێكهێنا، هەر بۆیەش پێویستیان بە بەرگری هەبوو لە ئاین و دەوڵەتی خۆیان، هەر بۆیەش لە قورئانی (مەدەنی) دەبینین هاندان هەیە بۆ تێكۆشان و جەنگ لەبەر خودا، هەروەكو خودا دەفەرمێت:
[إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ] [التوبة: 111 ] .
واتە: بەڕاستی خوای گەورە نەفس و ماڵی ئیماندارانی كڕیوە بەرامبەر ئەوەی كە بەهەشتیان بۆ هەیە، ئەمەش بەوەی ئیمانداران جەنگ دەكەن لەپێناوی خوادا.
2- باس كردن و ڕوون كردنەوەی حوكمەكانی ئیسلام وەكو باس كردنی سوو خواردن (الربا) كە خوای گەورە بڕیاری ئاشكرا كردنی جەنگی كردووە دژی ئەنجامدەری، هەروەكو دەفەرمێت: [يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ] (البقرة 278-279).
واتە: ئەی ئیمانداران تەقوای خوا بكەن، وە وازبهینن لەوەی ماوەتەوە لە بەردەستان لە سوو(ربا) گەرخۆتان بە ئیماندار دەزانن، جا ئەگەر واز نەهێنن ئەوا ئاگاداربنەوە بە جەنگێك لەلایەن خواو پێغەمبەرەوە(ﷺ) دژتان...
3- دانانی سزای دیاری كراو، واتە: (الحدود)، وەكو دانانی حەدی زیناو دزی وغەیری ئەمانە، بۆنمونە: خودا دەفەرمێت:
[وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُمَا] (المائدة: 38).
واتە: دز جا چ پیاو بێت یان ئافرەت ئەوا پێویستە دەستیان ببڕن.
4- ئاشكرا كردنی خوڕەوشتە خراپەكانی دوو ڕوەكان، لەبەر ئەوەی لە قۆناغی (مەدینە) وە لەدوای جەنگی بەدردا دووڕوویی دەركەوت، بۆ نموونە خودا دەفەرمێت:
[وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ آَمَنَّا بِاللَّهِ وَبِالْيَوْمِ الْآَخِرِ وَمَا هُمْ بِمُؤْمِنِينَ] (البقرة: 8).
واتە: هەندێك لەخەڵكی هەیە (واتە دووڕووەكان) دەڵێن بڕوامان هێناوە بەخواو ڕۆژی دوایی، بەڵام لەڕاستیدا ئەوان ئیماندار نین.
5- كپ كردنی دەمی خاوەن كتێبەكان (أهل الكتاب) لە جوولەكەو غەیری ئەوان، وەگفتوگۆكردن لەگەڵیاندا، بۆ ئەوەی قسەیان نەمێنێ. هەروەكو خودا دەفەرمێت:
[وَلَا تُجَادِلُوا أَهْلَ الْكِتَابِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِلَّا الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ] (العنكبوت: 46) واتە: گفتۆگۆ مەكەن لەگەڵ گاور و جولەكە بەباشترین شێواز نەبێت، بەزانیاری و ڕەوشتی جوان و نەرمی ووتە و بانگەشە كردن بۆ چاكە.. بەڵام ئەوانەی كە مەبەستیان حەق نی یە لەوان، بەڵكو تەنها دەیەوێ خۆی بیباتەوە ئەوا گفتۆگۆكردن سوودی نی یە لەگەڵیدا.
6- باسكردنی سەركەوتنی موسڵمانان لەجەنگەكانیاندا، خودا دەفەرمێت: [وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَأَنْتُمْ أَذِلَّةٌ] (ال عمران: 123).
واتە: بەڕاستی خودا ئێوەی موسڵمانانی سەرخست لە غەزای بەدردا لەكاتێكدا ئێوە كەم و زەلیل بوون لەژمارەو چەكدا.
گۆڤارى ڕێگاى ڕاست ژمارە (9)
سوودی زانینمان بە سورەتەکانى (مەككی) و (مەدەنی) چیە؟ماناى سورەتی مەکی و سورەتی مەدەنی چیە؟تایبەتمەندی سورەتی مەکكی چیە و زیاتر ئایەتەکانى باسی چی دەکەن ؟ كەی كاردەكەین بە سورەتەکانى (مەككی) و (مەدەنی)؟
