پێشەكى
سوپاس وستایش بۆ خواى پەروەردگار، ئەو خوایەى كە شەو و رۆژمان بەسەردا دەهێنێت و خۆر و مانگى بۆ فەراهەم كردووین و رزق و رۆزیشى داوین و لەش و لارێكى ڕێك و جوانیشى پێ بەخشیوین و خۆیشى لێبوردەیە و لەتاوان خۆش دەبێت.
ئەوەى كە مەبەستە لێرەدا بووترێت، وەبیرخستنەوەیەكە بۆ خۆم و موسڵمانانى هاودینم بەوەى كە ساڵێك لەتەمەنمان وا كەم بوویەوە و زۆر شت هەبوون كە ویستبوومان بیانكەین بەڵام نەكرا بۆمان، جا ئەوەى خراپ بووە سوپاسى خوا بكات كە ئەو كارەى بۆ نەكراوە، ئەوەشى باش بووە ئەوا خەمباربێت و هەوڵ بدات لەمساڵى نوێیەدا ئەنجامى بدات و فریاى بكەوێت، چونكە چیتر ئەو ساتانەى ساڵى پار ناگەڕێنەوە وبوارنەما.
باش بزانە کە كردەوەكانت دونیاى تۆیە، جا بیربكەرەوە خۆشبەختى دونیات كردەوەكانتن و بەدبەختى و ناڕەحەتى دونیاتیش هەر كردەوەكانتن، واتە بەدەستى خۆتە و دونیات كردەوەكانتە و كردەوەكانتیش دونیاتن.
خەڵكى بۆنەو ئاهەنگ دەگێڕن بەبۆنەى هاتنى ساڵى نوێوە، دەبوو بیریان لەوە بكردایەتەوە كە لەو ساڵەى ڕابوورد چەند خەڵكى لە وڵاتەكەى ئەودا مردن، یان لەشارەكەى ئەودا مردن، یان لە گەڕەكەكەى ئەودا مردن، چەند خۆشەویست و دۆست و خزمت لەدەست چوو لەو ساڵەدا.... بەڵام تۆ هیچیان نەبووى، واتە تۆ یەكێك نەبووى لە ڕیزى مردووان و خواى گەورە دەرفەتى پێداى وا پێت دەنێیتە ناو ساڵێكى تازەوە لە تەمەندا، جا خەڵكى بیر لە هاتنى ساتێكى كەم دەكەنەوە كە چركەساتى جێهێشتنى ساڵى كۆن و هاتنى چركەساتى سەرى ساڵى تازەیە، بەڵام منى موسڵمان بیرم فراوانە، بیر لە یەك ساڵى ڕەبەق دەكەمەوە نەوەك تەنها ئەو چركەساتە و بگرە بیر لە ساڵى نوێیش دەكەمەوەو بەرنامە ڕێژى بۆ دەكەم، خەڵكى بیر لە ساڵى نوێ دەكاتەوە من بیر لە كردەوەى نوێ دەكەمەوە، خەڵكى تەنها بیر لە خۆشیەكان دەكەنەوە من بیر لە خۆشى و ناخۆشیەكان دەكەمەوە، خەڵكى مردووەكانى لەبیركردووە من بیر لە خودى مردنیش دەكەمەوە، خەڵكى بیر لە ساڵى ئایندە دەكاتەوە من بیر لە ساڵى ڕابوردو و ئایندەش دەكەمەوە، ئەوان ئەمرن بۆ ژیان، بەڵام من ئەژیم بۆ مردن، بە كورتى ئەوان كورت بینن و تەنها بیر لە ژیان دەكەنەوە بەڵام من بیر لە مردن و ژیانیش دەكەمەوە، من ئەمەوێ دونیاى كردەوەكانم خۆش بن بۆ ئەوەى خۆشگوزەران بم، خەڵكى دەیانەوێ خودى دونیایان خۆش بێت وبەس، بۆیە تۆ واز لەو دونیایەى ئەوان بهێنە بۆ خۆیان وەكو چۆن ئەوان وازیان لە قیامەت هێناوە بۆ خۆمان.
جا ئەى خوشك وبرایانم ئەو قسانەى كە لە پێشەكیەكەدا كردم وا ئێستا جێ بەجێى دەكەم و خشتە و بەرنامەیەكم داناوە بۆ خۆم و تۆى خوێنەریش، با پێكەوە هەوڵى ئەوە بدەین كە ئەم ساڵى نوێیەمان جیاواز بێت لە ساڵى ڕابوردو، دڵ و ناخت پەیوەست بكە بە ئاسمانەوە، هیممەتت بەرز بكەرەوە، هەمیشە بیر لە بەرزى بكەرەوە، ئەوكات بۆت دەردەكەوێت ئەو شتانەى كە خەڵكى پێوەى سەرقاڵن و خەمى بۆ دەخۆن چەند بچووكن و بێ فەڕن، تۆ بیر لە بەهەشت دەكەیتەوە كە پانتاییەكەى بە ئەندازەى ئاسمانەكان و زەویە، كەچى ئەو بیر لە دۆنمێك زەوى یان دووسەد مەتر زەوى یان ئۆتۆمبیلەكەى دەكاتەوە !! تۆ بیر لە حۆریەكان دەكەیتەوە كە وەكو دوڕ و گەوهەرن لە جوانى و سەرنجڕاكێشیدا وبۆ هەتاهەتایە، كەچى ئەو بیر لە داوێن پیسى و ناپاكى دەكاتەوە لەگەڵ ئافرەتێكى هەڵگرى نەخۆشى ئەیدز ئەویش بۆ كاتێكى دیارى كراوى كەم، تۆ بیر لەوە دەكەیتەوە لە بەهەشتدا لەگەڵ كام لە پێغەمبەران و هاوەڵان و زانایاندا بیت، ئەو بیر لەوە دەكاتەوە برادەرى نوێ دروست بكات كە لێكچووى خۆى بێت لە خواردنەوە و نێرگەلەو خراپكاریدا، تۆ بیر لە بینینى خوا دەكەیتەوە، ئەو بیر لە بینینى ڕوخسارى ئافرەتێك دەكاتەوە، ئاى خوایە چەند جیاوازن، بۆیە ئەى موسڵمانان ئێستا بۆتان دەركەوت كە مێشكى موسڵمان چەند فراوانە و ئەگەر ئاوەها بیربكەیتەوە ناخۆشیەكانى دونیاتیش لەسەر ئاسان دەبێت و خۆڕاگرى و ئارامیت بۆ دێت.
ئەمەى خوارەوە كورتەى ئەو بەرنامەیەیە كە زۆر پێویستە هەموو موسڵمانێكى ژیر و وشیار گرنگى پێ بدات و جێ بە جێى بكات بۆ ئەوەى هەم لە دنیا بە بەختەوەرى و ئاسوودەیى بژێت، وە هەم لە دواڕۆژیشدا سەرفراز و سەركەوتوو بێت.
یەكەم: گرنگى دان بە نوێژە فەرزەكان و كردنیان بە جەماعەت لە مزگەوت
گەر تەماشاى قورئان وفەرموودە ڕاستەكانى پێغەمبەرى خوا (ﷺ) بكەین بەتەواوى بۆمان ڕوون دەبێتەوە كە نۆێژى جەماعەت چەندە گەورەیە و موسڵمان بەكردنى پاداشتى زۆر گەورەی دەست دەكەوێت ئێمەش بەیارمەتى خوا چەند گەورەییەكى نوێژى جەماعەت دەخەینە ڕوو بە ئومێدى ئەوەى هەموو لایەكمان بە ویستى خوا سوودى لىَ وەربگرین وە نوێژكردن بە جەماعەت بكەینە پیشەى ڕۆژانەمان ئەمەش هەندێكە لە فەزڵ و پاداشتەكانى نوێژى جەماعەت.
فەزڵەكانى:
1-شایەتى دانى باوەڕ بۆئەوكەسانەى نوێژەكانیان بەجەماعەت دەكەن:
خواى گەورە دەفەرمووێت [ إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ... ] التوبة‌: ١٨
واتە: بێگومان ئەوكەسانەى مزگەوت ئاوەدان دەكەنەوە بەنوێژكردن وخواپەرستى كەباوەڕى ڕاستەقینەیان بەخواى پەروەردگارو پاشەڕۆژ هەیە.....
مەبەست لەئاوەدان كردنەوەى مزگەوت لەم ئایەتەدا زیاتر ئاوەدان كردنەوەیەتى بەنوێژو خواپەرستى چونكە كەسانێك هەن مزگەوت دروست دەكەن لەكاتێكدا نوێژ ناكەن.
2- بەكردنى هەرنوێژێك خێرو پاداشتى (حەج) ێكت دەست دەكەوێت:
پێغەمبەرى خوا (ﷺ)دەفەرمووێت [من مشى الى الصلاة مكتوبة في الجماعة فهي كحجة ومن مشى الى صلاة التطوع فهي كعمرة نافلة] حديث حسن حسنه الشيخ الالبانى فى الصحيح الجامع (6556)وصحيح ابى داود (567)
واتە: هەر موسڵمانێك بڕوات بۆ مزگەوت بۆ كردنى نوێژێكى فەرز بە جەماعەت ئەوە وەك حەجێك وایە وەهەركەسێك بۆ كردنى نوێژێكى سوننەت هەنگاو بنێت ئەوە وەك عەمرەیەكى سوننەت وایە.
3- بەكردنى هەر نوێژێك لە بەهەشتدا كۆشكێكت بۆ دروست دەكرێت
پێغەمبەرى خوا (ﷺ) دەفەرموێت [ من غدا الى المسجد أو راح اعد الله له نزلا فى الجنة كلما غدا أو راح ] صحیح اخرجه البخارى (622) ومسلم (699) وصحیح الجامع (6399)
واتە:هەر كەسێك بڕوات بۆ مزگەوت بەیانیان یان ئێواران ئەوە خواى پەروەردگار بۆ هەموو جارێك ڕۆیشتنى بۆ مزگەوت لە بەهەشتدا ماڵ وكۆشكێكى بۆ دادەنىَ و بۆ دروست دەكات.
دووەم: قورئان خوێندن
هەوڵبدە لە ماوەی یەك ساڵدا لانى كەم (12) جار خەتمى قورئانى پیرۆز بكەى كە دەكاتە مانگى یەك خەتمە كە ڕۆژى دەكاتە تەنها یەك جوزء ئەمەش پێویستى بە تەنها نیو كاتژمێر هەیە لە ڕۆژێكدا.
* فەزڵى قورئان خوێندن:  
خوێندنەوەى یەك پیت لە قورئان بەرانبەرە بە دە چاكە
عَنْ عَبْدَ اللّهِ بْنَ مَسْعُودٍ رضي الله عنه قالَ: قَالَ رَسُولُ اللّهِ صَلّى اللّهُ عَلَيْهِ وَسَلّمَ:
" مَنْ قَرَأَ حَرْفًا مِنْ كِتَابِ اللّهِ فَلَهُ بِهِ حَسَنَةٌ، وَالحَسَنَةُ بِعَشْڕ أَمْثَالِهَا، لَا أَقُولُ (الم) حَرْفٌ، وَلَكِنْ أَلِفٌ حَرْفٌ وَلَامٌ حَرْفٌ وَمِيمٌ حَرْفٌ " صححه الألباني في المشكاة برقم (2137/29).
واتە: ئەوەى پیتێك بخوێنێتەوە لە كتێبەكەى خـوا ئەوا بەهۆیەوە دە چاكەى دەست دەكەوێت، وە چاكەیش بە دە ئەوەندەى خۆى تۆمار دەكرێت، من ناڵێم (الـم) پیتێكە، بەڵكو (ألف) پیتێكە و (لام) پیتێكە و (میم) پیتێكە.
واتە: یەك جوزئى قورئان بریتى یە له نزیكەى ‌ (100) هەزار چاكە، وە خەتمى قورئان بریتى یە لە نزیكەى (3) ملیۆن چاكە، ئەمەش دەتوانى زۆر بە ئاسانى ئەنجامى بدەى بە تەرخانكردنى نیو كاتژمێر لە ڕۆژێكدا.
سێ یەم: ڕۆژووى سوننەت
ئەگەر توانات هەبوو هەموو دوو شەممان و پێنج شەممان و 13و14و15ى هەموو مانگێكى كۆچى بەڕۆژوو بە، بەڵام ئەگەر توانات نەبوو ئەوا تەنها لە مانگێكدا (3) ڕۆژ بەڕۆژوو بە.
* فەزڵ و پاداشتى رِۆژوو گرتن:
پێغەمبەر ﷺ دەفەرمووێت: [ مَا مِنْ عَبْدٍ يَصُومُ يَوْمَاً في سَبيلِ اللهِ إلا بَاعَدَ اللهُ بِذَلِكَ وَجْهَهُ عَن النَّارِ سَبْعينَ خَريفاً ] أخرجه البخاري: (6 / 35) رقم: (2840) ومسلم رقم: (1153)
واتە: هەر بەندەیەك لە بەندەكانى خوا ڕۆژێك بە ڕۆژوو بێت لە پێناوى خواى پەروەردگار، ئیللا بە هۆیەوە خواى پەروەردگار ڕوومەتى لە ئاگرى دۆزەخ (70) حەفتا پایز (واتە: ساڵ) دوور دەخاتەوە.
چوارەم: گرنگى دان و ئەنجامدانى نوێژە سونەتەكان وەكو:
1- نوێژە سونەتەكانى پێش و پاش نوێژە فەرزەكان كە (12) ڕكاتە و بریتین لە: دوو ڕكات پێش نوێژى بەیانى، چوار ڕكات پێش نوێژى نیوەڕۆ، دوو ڕكات دواى نوێژى نیوەڕۆ، دوو ڕكات دواى نوێژى مەغریب، دوو ڕكات دواى نوێژى عیشا
فەزڵى ئەنجام دانى ئەم (12) ڕكاتە:
دایكى ئیمانداران أم حبيبة (خوا لێى ڕازى بێت) خێزانى پێغەمبەر (ﷺ) دەفەرمووێت: گوێم لە پێغەمبەرى خوا (ﷺ) دەیفەرموو: [مَا مِنْ عَبْدٍ مُسْلِمٍ يُصَلِّي لِلَّهِ كُلَّ يَوْمٍ ثِنْتَيْ عَشْرَةَ رَكْعَةً تَطَوُّعًا غَيْرَ فَرِيضَةٍ إِلاّ بَنَى اللَّهُ لَهُ بَيْتًا فِي الْجَنَّةِ، أَوْ إِلَّا بُنِيَ لَهُ بَيْتٌ فِي الْجَنَّةِ] صحيح مسلم (1199/4/67)
واتە: هیچ بەندەیەكى موسوڵمان نییە لە ڕۆژێكدا دوانزە ڕكات نوێژى سوننەت بكات بۆ خواى گەورە جگە لە فەرزەكان ئیللا خواى گەورە كۆشكێكى لە بەهەشتدا بۆ دروست دەكات، یان كۆشكێكى لە بەهەشتدا بۆ دروست دەكرێـت.
2 - شەو نوێژ
بەڕاستى شەو نوێژ یەكێكە لە پەرستشە مەزنەكان، و نزیك بوونەوە گەورەكان، كەپیاو چاكە پێشینەكان خوایان لێ ڕازى بێت بەردەوام بوون لەسەرى، بە جۆرێك كە ئەگەر بڕۆیشتایەیتە شارێك لە شارەكان لەسەردەمى ئەوانەدا گوىَ بیستى دەنگیان دەبوویت لەشەودا وەكو دەنگى شارە هەنگ، هەریەكێكیان لەماڵەكەى خۆیدا شەونوێژى دەكرد و هانى خێزان و منداڵەكانى دەدا لەسەر ئەم پەرستشە.
بەڕاستى شەو نوێژ چێژو شیرینییەكى تایبەتى هەیە هیچ كەس هەستى پێ ناكات كەسێك نەبێت كە لە تاریكایی شەودا پێ یەكانى ڕێك كردبێت لەبەر خوا خەریكى خوا پەرستن بێت، و سكالێى تاوانەكانى بكات، وە مناجاتى خودا بكات، وە داواى بەهەشتەكەى بكات، بە ئومێدى ڕەحمەتەكەى بێت، و لە سزاكەى بترسێت، و پەنابگرێت لە ئاگرەكەى.
پێغەمبەرى خوا ﷺ دەفەرمووێت: [ أفْضَلُ الصِّيَامِ بَعْدَ شَهْرِ رَمضَانَ شِهْرُ اللَّهِ المُحَرَّمُ، وأفْضَلُ الصَّلآةِ بَعْدَ الفَرِيضَةٍ صَلآةُ اللَّيْلِ ] رواه مسلم
واتە: چاكترین ڕۆژوو لە دواى ڕەمەزان مانگى خوایە كە موحەڕەمە، وچاكترین نوێژێكیش لەدواى نوێژە فەرزەكان شەو نوێژە.
3 - سوننەتی وەتر
* فەزڵی سوننەتی وەترو حوكمەكەی:
وەتر سوننەتێكی (مؤكدة‌) جەخت كراوە، پێغەمبەر ﷺ هانی خەڵكی داوە بۆ كردنی و لای خۆشەویست كردوون، لە عەلی‌یەوە خوا لێی ڕازی بێت هاتوە دەفەرمووێت: سوننەتی وەتر وەك نوێژە فەرزەكان پێویست نی‌یە لەسەرتان، بەڵام پێغەمبەر ﷺ ‌ نوێژی وەتری كردووەو لەپاشاندا فەرموویەتی: (يَا أهلَ القُرآنِ أوتِرُوا فَإنَّ اللهَ وَترٌ يُحِبُّ الوَترَ). (رواه أحمد وأصحاب السنن وحسنه الترمذي ورواه الحاكم وصححه). واتە: ئەی ئەهلی قوڕئان نوێژی وەتر (تاك) بكەن، چونكە خوا وەترەو وەتری خۆش ئەوێت.
4- نوێژی چێشتەنگاو
*(فضل) ی نوێژی چێشتەنگاو:
دەربارەی (فضل) ی ئەم نوێژە حەدیسێكی زۆر هاتوە لێرەدا تەنها دوانیان باس ئەكەین:
أ- لە (أبو ذر)ەوە خوا لێی ڕازی بێت هاتوە دەفەرمووێت: پێغەمبەر ﷺ فەرموویەتی: [ يُصبِحُ علي كُلِّ سُلامي مِن أحَدِكُم صَدَقَة، فَكُلُّ تَسبِيحَةٍ صَدَقَةٌ، وَكُلُّ تَحمِيدَةٍ صَدَقَةٌ، وَكُلُّ تَهلِيلَةٍ صَدَقَةٌ، وَكُلُّ تَكبِيرَةٍ صَدَقَةٌ، وَأمرٍ بِالمَعرُوفِ صَدَقَةٌ، وَنَهيٍ عَنِ المُنكَرِ صَدَقَةٌ، وَيُجزِِيءُ مِن ذَلِكَ رَكعَتَانِ يَركَعُهُمَا مِنَ الضُّحَى] (رواه مسلم وڕحمد وڕبوداود). واتە: هەر كە ڕۆژ بۆوە لەسەر هەموو جومگەكانتان خێرێكی لەسەرە، جا هەموو (سبحان الله) یەك خێرێكە، وە هەموو (الحمد لله) یەك خێرێكە، وە هەموو (لا إله إلا الله) یەك خێرێكە، وە هەموو (الله أكبر)ێك خێرێكە، وە فەرمان بە چاكەكردن خێرێكە، وە نەهی لە خراپەكردن خێرێكە، وە كردنی دوو ڕكات نوێژی چێشتەنگاو بری هەموو ئەوانە ئەكەوێت.
ب- لای ئەحمەدو ئەبوداود هاتووە لە بورەیدەوە كە پێغەمبەر ﷺ فەرموویەتی: (فِي الإنسَانِ سِتُّونَ وَثَلاثُمِئَة مَفصِل،‌ عَلَيهِ أن يَتَصَدَّقَ عَن كُلِّ مَفصِلٍ مِنهَا صَدَقَةٌ) قَالُوا: (فَمَنِ الَّذِي يُطِيقُ علي ذَلِكَ يَا رَسُولَ الله؟) قَالَ: (النُّخَامَةُ فِي المَسجِدِ يَدفِنُهَا، أوِ الشَّيئُ يُنحِيهِ عَنِ الطَّريقِ، فَإن لَم يَقدِر فَرَكعَتَا الضُّحَى تُجزِئُ عَنهُ) واتە: هەموو ئادەمیزادێك سێسەدو شەست جومگە لەلەشیا هەیە، لەسەریەتی بۆ هەر جومگەیەك خێرێك بكات، ووتیان: جا كێ ئەوە ئەتوانێ ئەی نێرراوی خوا؟ ‌فەرموی: تفێك و چڵمێك لەمزگەوتا بوو بیشارێتەوە، یا شتێك زیانی هەبوو لەسەر ڕێگایەك لایبا، ئەمانە هەموو خێرن، ئەگەر توانای ئەوەشی نەبوو دوو ڕكات نوێژی چێشتەنگاو بری ئەوانە ئەكەوێت.
پێنجەم: خێر و صەدەقە كردن
لە صەدەقەكردندا – كەم بێت یان زۆر – دە خەسڵەت و تایبەتمەندى چاك هەیە، پێنجى لە دونیا و پێنجیش لە دواڕۆژ:
* خەسڵەتەكانى صەدەقە لە دونیادا: 
یەكەم: پاككردنەوەى ماڵ.
دووەم: پاككردنەوەى لاشە، وەكو خواى گەورە فەرموویەتى: [خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ بِهَا] (التوبة‌: 103).
واتە: لە سامانەكەیان زەكات و صەدەقەیەك وەربگرە كە پاكیان دەكاتەوە لە تاوانەكانیان و چاكە و پاداشتیان زیاد دەكات.
سێیەم: دوورخستنەوەى بەڵا و نەخۆشى، صەدەقەكردن دەبێتە هۆى پاڵنان و دوورخستنەوەى بەلێ و نەخۆشى وەكو پێغەمبەرى خوا – ﷺ – فەرموویەتى: " دَاوُوا مَرضاكُمْ بِالصَّدقةِ " (رواه أبو الشيخ في الثواب وحسنه الشيخ الألباني في صحيح الجامع: 3358).
واتە: چارەسەرى نەخۆشەكانتان بكەن بە صەدەقە.
چوارەم: دەبێتە هۆى خۆشحاڵكردنى هەژاران و لابردنى ناڕەحەتیان، كە ئەمەش لە چاكترین كردەوەكانە.
پێنجەم: بەرەكەت دەخاتە ماڵەوە و ڕزق زیاد دەكات، وەكو خواى بەرز و بڵند فەرموویەتى: [ وَمَا أَنفَقْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ] (سبڕ: 39).
واتە: ئێوەش هەر شتێك دەبەخشن لەڕێی خوادا، ئەوە خوا جێگایتان بۆ پڕدەكاتەوە.
ئەمە پێنج خەسڵەتەكەى صەدەقە بوو لە دونیادا.
* خەسڵەتەكانى صەدەقە لە دواڕۆژدا:
یەكەم: صەدەقە دەبێتە سێبەرێك بۆ خاوەنەكەى لە گەرماى توندى ڕۆژى قیامەت.
دووەم: دەبێتە هۆى ئاسانكردن و سوككردنى لێپرسینەوە.
سێیەم: تەرازووى چاكە قورس دەكات.
چوارەم: هۆكارێكە بۆ پەڕینەوە لە پردى (صراط).
پێنجەم: زیادبوونى پلە لە بەهەشتدا.
شەشەم: بەجێگەیاندنى پەیوەندى و سیلەى ڕەحم
* ئەبو هورەیرە دەگێڕێتەوە و دەڵێت، گوێم لێبوو پێغەمبەرى خوا (ﷺ) فەرمووى: [مَنْ سَرَّه أن يُبْسَطَ له في رزقه، وأن يُنْسَأَ له في أثره فَلْيَصل رحمه ] صحیح البخاری (5985).
واتە: ئەوەى پێی خۆشە كە ڕزق وڕۆزى زۆربێت وپاشماوەى باشى لێ بەجێ بمێنێت، با سیلەى ڕەحم بگەیەنێت.
* هۆكارێكە لەهۆكارەكانى نزیك بوونەوە لە خوا، چونكە پێغەمبەرى خوا(صلى الله علیە وسلم) دەفەرموێت: [ الرحم معلقةٌ بالعرش تقول: مَنْ وَصَلَني وَصَلَه الله، ومَن قَطَعني قطعه الله ] صحیح مسلم(8/7)..واتە: ڕەحم وابەستەیە بە عەرشەوەو دەڵێت: ئەوەى من دەگەیەنێت خوا دەیگەیەنێت، ئەوەشى دەمبڕێت ونامگەیەنێت خوا دەیبڕێت(نایخاتە بەهەشتەوە).
حەوتەم:  عومرەكردن
 پێغەمبەرى خوا(صلى الله علیە وسلم) دەفەرموێت: [ العمرة إلى العمرة كفارة لما بينهما، والحج المبرور ليس له جزاء إلا الجنة ] . متفق علیه
4- واتە: عومرە بۆ عومرە دەبێتە كەفارەتى تاوانى نێوانیان، وە حەجێكى وەرگیراویش پاداشتەكەى تەنها بەهەشتە.
هەشتەم: سەردان كردنى گۆڕستان
هەوڵبدە ئەگەر هەفتانەش پێـت نەكرا ئەوا لانى كەم مانگى جارێك سەردانى گۆڕستان بكە وە دەبێت بزانرێت بۆچى سەردانى گۆڕستان دەكرێت؟
لەراستیدا سەردانى گۆڕستان سودێكى زۆرى هەیە بۆ كەسێك باوەڕى باشە ڕۆژ هەبێت، مەبەست لە سەردانى گۆڕستان ئەوەیە كە وا مرۆڤ بەگشتى وە مسوڵمان بە تایبەتى یادى ئەوە بكاتەوە كە وا لەپاش مردن زیندوو بونەوە هەیەوە لێپرسینەوەو پاداشت هەیە لەسەر كردارى چاكء خراپ، ئەمجارەش مرۆڤ بیربكاتەوە كەوا ئەو مردوانەى كەوا تۆ سەردانى گۆڕەكانیان دەكەى وەك تۆ زیندوو بون و لە دونیادا ژیان، ئیتر كۆتایى هات بە ژیانیان وە جارێكى تر ناگەڕێتەوە بۆ ژیانى ئەم دوونیا، وە پەشیمان بوونەوەش دادى هیچ كەسێك نادات، وە كاتێك بیر لەم باسانە دەكەیتەوە دەبێت بەهاندەرێك بۆت بۆ ئەوەى زیاتر سوود بێت لەسەر كردارى چاك وە خۆت بەدوور بگرى لە كردارى خراپ، ئەمە مەبەستە لە سەردانى گۆڕستان، بۆ پەند (عبر) وەرگرتنى.
نۆیەم: سەردانى كردنى نەخۆش یان براى موسڵمانت.
ئایینی پیرۆزی ئیسلام چەند ڕێگایەكی داناوە بۆ زیاتر بتەو كردنی هەستی برایەتی نێوان موسڵمانان و توند و تۆڵ كردنی گرێی خۆشەویستی نێوانیان، لە كاتێكدا ئەگەر موسڵمانان ئەم ڕێگایانە بگرنەبەر و پەیڕەوی بكەن ئەوا ڕۆژ بە رۆژ پەیوەندی و برایەتی نێوانیان زیاد دەكات جا یەكێك لەو ڕێگایانە بریتى یە لە سەردان كردنى نەخۆش یان سەردانى برایەكى موسڵمانى بكات لەبەر خواى گەورە.
((عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ (رضي الله عنه) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ﷺ): ((مَنْ عَادَ مَڕيضَاً أَوْ زَارَ أَخَاً لَهُ فِي اللَّهِ، نَادَاهُ مُنَادٍ: أَنْ طِبْتَ وَطَابَ مَمْشَاكَ وَتَبَـوَّأْتَ مِنَ الْجَنَّةِ مَنْـزِلاً)) صحيح سنن الترمذي رقم: (2008) وصحيح الترغيب والترهيب رقم: (2578).
واتە: هەر كەسێك سەردانی نەخۆشێك یان سەردانی برادەریەكی بكات لە بەر خاتری خوا، ئەوا بانگ كارێك بانگی دەكات و دەڵێت: خوا پاكت بكاتەوە و ڕێگای خێر و چاكەتیش بۆ پاك بكاتەوە و جێگایەكتیش بۆ ئامادە بكات لە بەهەشتدا.
دەیەم: گرنگى دان بە خوێندنەوەى كۆمەڵە كتێبێكى بەسوود
هەوڵبدە لە ماوەی یەك ساڵدا كۆمەڵە كتێبێكى بەسوود دیارى بكە بۆ ئەوەى بە بەرنامە تاوەكو كۆتایى ساڵ هەموو بخوێنیتەوە، وە ئەو سوود و پەند و ئامۆژگاریانەى لەو كتێبانە دەستت دەكەوێـت و فێرى دەبیت لەنێو دەفەرێك بینوسە .
یانزەیەم: گرنگى دان بە كردەوەكانى دڵ
واتە گرنگى دان بەو كردەوانەى كە بە دڵ وناخ ئەنجام دەدرێن وەكو تەوحید و ئیخلاص و وەفا و خۆشەویستى خواو پێغەمبەر و تەوازوع و دڵپاكى و خشوع و خۆپاككردنەوەیش لەو پێچەوانەكانیان.
دوانزەیەم: وازهێنان لە هاوڕێى خراپ و گەڕان بە دواى هاوڕێى چاك و لە خواترسدا.
چونكە ئەم كارە یارمەتیدەرە بۆ ئەوەى زیاتر سوور بیت لەسەر چاكە و خواپەرستى و هەمیشە لە كێبڕكێدا دەبیت و ئامۆژگارى یەكتر دەكەن و بەو شێوەیە كاتەكانى تەمەن چێژدار و خۆش دەبێت.
سیانزەیەم: كردەوەى چاك و گوێڕایەڵى كردنى پەروەردگار
لەئەنەسى كوڕى مالكەوە، پێغەمبەرى خوا(صلى الله علیە وسلم) دەفەرموێت: «أن الكافرَ إذا عمل حسنةً أُطعم بها طعمة من الدنيا، وأما المؤمن فإن الله يَدَّخر له حسناته في الآخرة، ويعقبه رزقًا في الدنيا على طاعته» صحیح مسلم (7260)(8/135).
واتە: ئەگەر كەسى بێباوەڕ كردەوەیەكى چاك بكات ئەوا چێژەكەى دەدرێتى لە دونیادا، بەلاَم بڕوادار خواى گەورە چاكەكانى بۆ كۆدەكاتەوەو هەڵدەگرێـت لە ڕۆژى دواییدا، وەبەدوایدا ڕزق وڕۆزیەكى پێدەدرێت لە دونیادا لەسەر ئەو گوێڕایەڵیەى كە كردوویەتى.
لەكۆتایدا:
داواكارم لە خودای گەورە كە هیدایەتی من و ئێوەش بدات و بمانخاتە سەر ڕێگە ڕاستەكەی خۆی و دینداریمان لەلا خۆشەویست بكات،و ئەو كاتە بمان مرێنێ كە خۆی لێمان ڕازیە و لە بەهەشتیشدا لەگەڵ پەیامبەران (علیهم الصلاة‌ و السلام) و هاوەڵان(رضي الله عنهم) و پیاوچاكاندا كۆمان بكاتەوە
وصلى الله على محمد وعلى آل محمد

ستافى وەڵامەکان

تەماشاى ئەمەش بکە 

ئایا ئاهەنگ گێڕان و پیرۆزبایى کردن بە بۆنەى سەرى ساڵى کۆچیەوە دروستە؟