زانایان له‌م باره‌یه‌وه چه‌ند بۆچونێكیان هه‌یه ، به‌ناوبانگترینیان دوو بۆچوونه له مه‌زهه‌بى پێشه‌وا ( الشافعي ) دا :
یه‌كه‌میان : پێویسته ده‌ستنوێژ تازه بكاته‌وه .
دووه‌میان : ته‌نها پێیه‌كانى ده‌شۆرێت .
سێیه‌میان : هیچى له‌سه‌ر نیه ، به‌ڵكو ده‌ستنوێژه‌كه‌ى ته‌واوه و نوێژى پێوه بكات ، ئه‌گه‌ر ده‌ستنوێژه‌كه‌ى نه‌شكابێت .
پێشه‌وا ( النووي ) ـ ڕه‌حمه‌تى خواى لێ بێت ـ ئه‌مه‌ى فه‌رمووه .
منیش ده‌ڵێم : (( وهذا القول الثالث أقواها )) ، واته : وه ئه‌م بۆچوونه‌ى سێیه‌م به‌هێزترین بۆچوونیانه .
پێشه‌وا ( النووي ) یش ئه‌م بۆچوونه‌ى هه‌ڵبژاردووه سه‌ره‌ڕاى ئـه‌وه‌ى كــه پێچــه‌وانه‌ى مـه‌زهه‌به‌كه‌یه‌تى ، وه‌ك له ( 1 / 527 ) ـدا ـ ڕه‌حمه‌تى خواى لێ بێت ـ ده‌فه‌رمووێت : (( وهذا المذهب حكاه ابن المنذر عن الحسن البصري ، وقتادة ، وسليمان بن حرب ، واختاره ابن المنذر ، وهو المختار الأقوى ، وحكاه أصحابنا عن داود )) ، واته : وه ئه‌م مه‌زهه‌ب و بۆچونه‌ى ( ابن المنذر ) گێڕاویه‌تیووه له ( الحسن البصري و قتادة وسليمان بن حرب ) و هه‌ر ئه‌مه‌شه هه‌ڵبژارده‌ى ( ابن المنذر ) یش ، وه ئه‌مه‌ش به‌هێزترین هه‌ڵبژارده‌یه ، وه هاوه‌ڵانمان له ( داود ) یشه‌وه گێڕاویانه‌ته‌وه .
وه ده‌ڵێم ( ئه‌لبانى ) :
وه ( الشعراني ) له كتێبى ( الميزان : 1 / 150 ) ـدا له پێشه‌واى ( مالك ) ـه‌وه هه‌مان بۆچوون ده‌گێڕیته‌وه ، وه ( النووي ) ش بۆچونێكى ترى لێ ده‌گێڕێته‌وه و پێویسته پشكنینى بۆ بكرێت ، وه ئه‌مه‌ش ئه‌و بۆچوونه‌یه كه شیخى ئیسلام ( ابن تیمیه ) بۆى ڕۆشتووه ، وه‌كو له ووته‌كـانى پێشوویـدا ده‌بینیت له مه‌سه‌له‌ى بـاسى سێیه‌م ، به‌شوێنكه‌وتنى بۆ ( ابن حزم ) ، وه ( ابن حزم ) له‌وانه‌یه كه ئه‌م بۆچوونه‌یان هه‌یه ، ناوى ( إبراهيم النخعي و ابن أبى ليلى ) یش دێنێت ، پاشان له ( 2 / 94 ) ده‌ڵێت :
(( وه ئه‌مه ئه‌و بۆچوونه‌یه كه جگه له‌و هیچى تر دروست نیه ، چونكه له هیچ فه‌رمووده‌یه‌ك له فه‌رمووده‌كاندا نه‌هاتووه كه ده‌ستنوێژى ئه‌ندامێك له ئه‌ندامه‌كانى ده‌ستنوێژ به‌ته‌نها ده‌شكێت ، وه نه‌ش هه‌ندێكیان ده‌شكێت به به‌سه‌رچوونى كاتى ده‌ستهێنانه‌كه ، به‌ڵكو پێغه‌مبه‌ر ﷺ ته‌نها یاساغی ( نه‌هى ) له‌وه كردووه كه موسافر ( المسافر ) سێ شه‌و و سێ ڕۆژ زیاتر ده‌ست بهێنێت به‌سه‌ر خوففه‌كانى ، وه بۆ ئه‌وه‌ش كه له ماڵه‌كه‌یدایه و موسافر نیه ( المقیم ) زیاتر له شه‌و و ڕۆژێك ده‌ست بهێنێت به‌سه‌ریاندا .
وه هه‌ر كه‌سێك جگه له‌مه شتێكى تر بڵێت ئه‌وا شتێكى خستۆته ناو ئه‌م فه‌رمووده‌یه‌وه كه تیایدا نیه و قسه‌یه‌كى خستۆته سه‌ر زمانى پێغه‌مبه‌ر ﷺ كه نه‌یفه‌رمووه . وه هه‌ر كه‌سێك ئه‌مه‌ى كردبێت ونه‌یزانى بێت ئه‌وه هیچى له‌سه‌ر نیه ، به‌ڵام هه‌ر كه‌سێك ئه‌م كاره بكات دواى ئه‌وه‌ى كه به‌ڵگه‌ى بۆ ڕوون كرایه‌وه ئه‌وا تاوانێكى گه‌وره‌ى له‌تاوانه گه‌وره‌كان ئه‌نجام داوه ، وه ئاشكراشه كه ده‌ستنوێژ هیچ شتێك به‌تاڵى ناكاته‌وه ئه‌و شتانه نه‌بێت كه له پێش و پاشى مرۆڤه‌وه ده‌رده‌چێت و ده‌ستنوێژ ده‌شكێنن ، وه ئه‌م كه‌سه‌ش ده‌ستنوێژه‌كه‌ى ته‌واوه و نه‌شكاوه ، كه‌واته ده‌ستنوێژى هه‌یه ، و ده‌ست به ده‌ستنوێژه ، ئه‌و كه‌سه‌ش كه ده‌ستنوێژى هه‌بێت نوێژ به‌و ده‌ستنوێژه ده‌كات هه‌تاكو ده‌شكێت ، یان ده‌قێكى ڕوون و ئاشكرا بێت كه ده‌ستنوێژه‌كه‌ى به‌تاڵ بووه‌ته‌وه ، ئه‌گه‌رچى هییچ شتێكیشى له پێش و پاشه‌وه ده‌رنه‌چوبێت و بوبێته هۆى به‌تاڵكردنه‌وه‌ى ده‌ستنوێژه‌كه‌ى ، وه ئه‌م كه‌سه‌ش كه كاتى مه‌سحه‌كه‌ى به‌سه‌رچووه ده‌ستنوێژه‌كه‌ى به‌تاڵنه‌بووه‌ته‌وه به ده‌رچوونى به‌تاڵكه‌ره‌وه‌یه‌ك لێیه‌وه ، وه هیچ ده‌قێكیش نه‌هاتووه كه ده‌ستنوێژه‌ى هه‌ندێك له ئه‌ندامه‌كانى یان هه‌موو ئه‌ندامه‌كانى شكاوه ، بۆیه ئه‌و كه‌سه ده‌ست نوێژى هه‌یه هه‌تاكو ده‌ستنوێژه‌كه‌ى به‌تاڵ ده‌بێته‌وه ، و ئه‌و كاته خوففه‌كانى یان ئه‌وه‌ى له‌پێى كردووه داده‌كه‌نێت و دووباره ده‌ستنوێژێكى ته‌واو ده‌گرێته‌وه ، و پاشان ده‌توانێت كاتێكى تر ده‌ست پێ بكاته‌وه بۆ ده‌ستهێنان به‌سه‌ر خوففه‌كانیدا ، وه به‌م شێوه‌یه هه‌تا هه‌تایه ... سه‌رفه‌رازیش ته‌نها له لاى خواى په‌روه‌ردگاره‌وه‌یه .
بۆ ئەم وەڵامە سود وەرگیراوە لە کتێبی : ته‌واوى ئامۆژگارى سه‌باره‌ت به ئه‌حكامه‌كانى مه‌سح كردن له‌سه‌ر نه‌عل و گۆره‌وى لە نوسینى : شێخ محمد ناصر الدین الألبانی رحمه الله
ئایا حوكمەكانی مەسحكردن لەسەر خوف یان گۆرەوی ئافرەتیش دەگرێتەوە وەكو پیاو ؟مه‌سح كرد له‌سه‌ر خوف یان گۆره‌وى دڕاو و كونبوو دروستە؟بۆ لە پێکردنى گۆرەى یان خوف کە مەسحى لەسەر دەکەى ئایا نیەت واجبە؟ كەسێك گۆرەویەكەی داكەند و دەستنوێژیشی هەبوو ، پاشان لەپێی كردەوە پێش ئەوەی دەست نوێژەكەی بشكێت ئایا دروستە مەسحی لەسەر بكات ؟ماوه‌ى مه‌سح كردن لەسەر خوف وگۆرەوی لە كه‌یەوە ده‌ست پێ ده‌كات ؟
