بەناوى خواى گەورە ومیهرەبان

سەرەتا دەڵێین ئەی دایك وباوكی بەڕێز:
لێپرسینەوەی قیامەت سەختەو بەرپرسیارێتیش ئاستەمە و منداڵەكانت ئەمانەتە لەبەردەستاندا ، جا ئامان ئەو ئەمانەتە زایەنەكەن وپشت گوێیان مەخەن سوێند بەخوا ئێوە لێپرسینەوەتان لەگەڵدا دەكرێت سەبارەت بەوان ، خوای پەروەردگار دەفەرموێت[يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَاراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ]{التحریم:6} واتە: ئەی ئەوانەی باوەڕتان هێناوە! خۆتان وژن و ماڵ وكەس وكارەكەتان بپارێزن لەئاگرێك كە سووتەمەنیەكەی جەستەولاشەی مرۆڤ وبەردە (مەبەست لاشەی مرۆڤی كافرو ئەوبەردانەی كە خەڵكی دەیان پەرستن ،مەبەست پێی ئەوەیە كە گڕوگەرمیەكەی وەكو ئاگری ئەم دونیایە نیە كەبە چیلكەوپوش وپەڵاش دەسوتێت بەڵكو سوتەمەنی ئەو ئاگرە بریتیە لە بەردومرۆڤ!).
وەیادتان دەخەمەوە بە فەرمایشتێكی پێغەمبەری خوا(ﷺ) كە دەفەرموێت :
" ألا كلكم راع وكلكم مسئول عن رعيتهِ, فالأمير الذي على الناس راع, وهو مسئول عن رعيته ، والرجل راع على أهل بيتهِ وهو مسئول عنهم"
واتە: بزانن كە هەمووتان شوانن وهەمووتان بەرپرسن لە ژێردەستەكەی ، ئەو كاربەدەستەی كەلەسەر خەڵكە بەرپرسە لەژێردەستەكانی ، وەپیاو شوانەو بەرپرسە لەماڵ وخێزانەكەی.
پاشان گومانى تێدا نیە لەگەڵ هێرشی خەست وچڕوپڕی ڕاگەیاندنەكاندا زۆرێك لەماڵەكان گۆڕاوەو بووە بە مۆڵگەو بنكەیەكی كراوە بەڕووی بانگەوازە خراپ وتێكدەرەكانەوە ، وە زۆربەی خەڵكی پەیوەست بوونە بەشاشەی تەلەفزیۆنەكانەوەو ئەوەی تێیدا نمایش دەكرێت ، تەنانەت چووەتە نێو خشتەی ژیانیانەوە وبووە بەبەشێكی نەبڕاوە لە ژیان وگوزەرانیان, و پەروەردەی فكروبۆچوونیان دەكات وكاریگەری بیروباوەڕی دەبێت لەسەریان بەبێ‌ ئەوەی هەست بەخۆیان بكەن وئاراستەی پەروەردەیی منداڵ ونەوەكانیان دەكات! دانیشتن وسەیركردنی خەڵك بەرانبەر شاشەكان بەدرێژی لەهەندێك ماڵدا سەردەكێشێ‌ بۆ چەندین كاتژمێری درێژ كە ئەگەر كۆبكرێتەوە لەتەمەنی مرۆڤێكدا دەكاتە چەندین ساڵ ومانگ وڕۆژ.
بەو شێوەیە زۆرێك لەخەڵك ئەوەی كە لەئاڵتون وزیو بەنرخترو بەسوودترە لەدەستی دەدەن كە بریتیە لە : كــــات.
ئەگەر ماڵ ودارایی بتوانرێ كۆبكرێتەوەو زیادبكرێ‌, كە زۆرجار بەهۆی میراتەوە دەست دەكەوێ‌, یان بەخشیش یان جگەلەوانە, بەڵام تەنها كاتە كەناتوانرێ‌ هەڵبگیرێ‌ وكۆبكرێتەوەو زیادبكرێ‌ و بكڕڕێت بەڕەهایی!
جا ئەگەر هاتوو كەسێك لەم بوارەدا قسەبكات و ناتەواوی وكەموكورتیەكانی بخاتە ڕوو باسی زەرەرو زیانەكانی بكات, پرسیارێك لەلایەن زۆرینەی خەڵكەوە دێتەپێش و دەوترێت: كەواتە ئەی جێگرەوە چیە؟
برای موسڵمانـم:
ئەگەر ڕاستگۆ بیت لەپرسیارەكەتدا ونیەتـت خێربێت ئەوا جێگری زۆرە, گۆڕینی ئاراستەی ژیان بۆ چاكە ئاسان و بێ زەحمەتە و زۆرێك لەپێش تۆدا ئەو كارەیان كردووە!
بەڕاستی سەیرم دێت لە پیاوێكی ژیرو ئافرەتێكی داوێن پاكی هۆشیاری موسڵمان چۆن دەهێڵن و ڕێگە دەدەن كە خەڵكانێكی خڵتەی كۆمەڵگاو ڕق لەدڵ وخاچ پەرست و دوڕوو بەئارەزووی خۆیان بیروبۆچوون وڕەوشتی ناشیاوی خۆیان لە نێو ماڵی ئەماندا بڵاوبكەنەوەو لەمێشك وناخی منداڵ ونەوەی ئەماندا تۆوی بەدڕەوشتی وئاكاری دوورلەئیسلامی بچێنن وژەهری ناپاكی بڕێژێت!
جا بۆ هاوكاری كردنی كەسێك كە دەیەوێت ڕزگاری بێت لەو دێوزمەیەی شاشە وەكو نزیك بوونەوەیەك لەخواو گوێڕایەڵی بۆ پێغەمبەر(صلی اللهُ علیە وسلم) بەجێگەیاندنی فەرمانی ئەو, چەندین جێگرەوە بۆ ئەو مەبەستە پێشنیار دەكەم ودەخەمە ڕوو بەڵكو سوودی لێ وەربگرێت لە گێچەڵ وخراپەی ژنەئەكتەرو پیاوی ئەكتەر و سووكی وگاڵتەجاڕێتی ژن وكچەگۆارنی بێژەكان وزنـجیـرە دراما ئابڕووتكێنەكان, كە خەریكی بڵاوكردنەوەی بـیری ژەهراوی پێچەوانەی دینی خوان –عزوجل-.
لەو جێگرەوانەش:
1- بەجێهێنانی لەخواترسان وخۆپارێزی لەسنووری شەرعی خوا لە خۆت وڕۆڵەكانتدا بەو شێوەیە ئاسوودەیی وخۆشبەختی دێتە دڵت وئارامی ڕووت تێدەكات. خوای پەروەردگار دەفەرموێت : [وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً]{الطلاق:2}واتە: هەركەس لەخوا بترسێ‌ وسنوورەكانی بپارێزێ‌ ئەوا دەرووی خێری لێ‌ دەكاتەوە.
وە هەروەها دەفەرموێـت : [إِنَّهُ مَنْ يَتَّقِ وَيَصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ لا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ] {یوسف:90}واتە: هەركەس لەخوا بترسێ‌ وخۆڕاگرێ‌ لەبەردەم تاقیكردنەوەكانیدا, وەئەوەش پاداشتی خوایە بۆ من لەبەر چاكەكاریم بەڕاستی خواش پاداشتی چاككاران نافەوتێنێ‌ بزری ناكاو بەشیاوی خۆیان پاداشتیان دەداتەوە.
وەلە گەورەترین جۆرەكانی ئارامگرتن بریتیە لە ئارامگرتن لەسەر گوێڕایەڵی ودوورگرتن لە حەرام وقەدەغەكراوەكان.
بۆ سەلماندنی ئەم ڕاستیەش چیرۆكێك هەیە كە خوشكێكی موسڵمان لەترسی تێكەڵاونەبوونی ڕۆڵەكانی بەخەڵكی خراپ وئالوودەبوونیان بەسەیركردنی زنـجیرە دراما تێكدەرەكانەوە وازی لەسەردانكردنی زۆرێك لە كەسانی چواردەوری هێنابوو, ئەوەبوو خوای گەورەش ڕێزی لێگرت بەوەی كە ڕۆڵەكانی رێنموونی كرد هەتا هەموو قورئانیان لەبەركرد بەوەش چاوو دڵی دایك وباوكیانی پێ ڕۆشن كردەوە, چونكە پێغەمبەری خوا(ﷺ) دەفەرموێت "من ترك شيئاً للهِ عوضـهُ اللهُ خيـراً منـهُ " واتە: ئەوەی لەبەر خوا واز لەشتێك بهێنێت ئەوا خوا قەرەبووی دەكاتەوە بەلەوە باشتربۆی.
2- سووربوون لەسەر خواپەرستی وبەتایبەت نوێژ لەكاتی خۆیدا زۆرئەنجامدانی پەرستشە سوننەتەكان لە نوێژو ڕۆژوو عومرەو قورئان خوێندن. چونكە ئەوەی كاتی بەتاڵی زۆرهەبێت وبەتەنها بێت ئەوا بەهۆی ئەوەوەیە كە دوورە لە سوننەتەكانەوە, وە زۆرێك لەخواپەرستان فریا نەكەوتوون وكات بەلایانەوە زۆر كورت بووەو بەشی نەكردووە چونكە پڕیان كردۆتەوەو بەباشترین شێوە بەكاریان هێناوە.
3- قۆستنەوەی ئەو كاتانەی كە دوعاوپاڕانەوە تێیدا گیرادەبێت و وەڵام دەدرێتەوە, چونكە پەیوەست بوون بەشاشەكانەوەو ئالوودەبوون پێیانەوە دەردونەخۆشیەكە بە دوعاو پاڕانەوەو تێكۆشان لەو پێناوەدا شیفا دەدرێت ولادەچێت.
4- زانینی فەتواو قسەی زانایان سەبارەت بە حوكمی تەلەفزیۆن ئەوەی تێیدا پەخش دەكرێت و چاندنی هەست و بیری دوورەپەرێزی گرتن لە حەرام وسەرپێچی, جگەلەوەش سەیركردنی تەلەفزیۆن وزۆرێك لەبەرنامەكان لەوە تێپەڕی كردووە كەتەنها ئارەزووبازی بێت بەڵكو پێشكەشكردنی گومان وڕەخنەگرتنە لە ئیسلام وبیروباوەڕی دینی ئیسلام.
5- خوێندنەوەی ئەو بابەتانەی كەباسی زەرەروزیانی تەلەفزیۆن دەكات و باسی زیانەكانی دەكات لە ڕووی دینی وتەندروستی ودەروونیەوە, چونكە لەڕاستیدا زانینی ئەم جۆرە بابەتانە دڵ ئارامی دەداتە مرۆڤ وصەبری بۆ دروست دەكات ورێگای ڕزگاری بۆ ئاسان دەكات.
6- سوود وەرگرتن لەو كاتە بەتاڵانە وپڕكردنەوەیان بەهەستان بە ئەركە كۆمەڵایەتیەكانی وەك: چاكەكردن بۆدایك وباوك وگەیاندنی پەیوەندی خزمایەتی وسەردانكردنی بێ‌ نەوایان وهەژاران و ئەوانەی پێویستیان بەیارمەتیە.
7- خۆسەرقاڵكردن بە زانست وزانینەوەو هاندانی ئەندامانی ماڵەوە لەسەر پەیداكردنی زانیاری ئایینی بەقۆستنەوەی هۆكارەكانی فێربوونی زانست وەكو هەبوونی كاسێت وسیدی وكتێب ونامیلكەو شتی سوودبەخشی ترەوە كەبەهۆیەوە دەتوانرێ‌ كەمترین شەڕوخراپەت بەركەوێ‌ لە تەلەفزیۆن .
8- پەیوەست كردنی ئەندامانی خێزان بە ژیاننامەی پێغەمبەری خواوە(ﷺ) باسی هەوڵ وتێكۆشان وئارامگری وخواپەرستی ئەویان بۆبكرێ‌ بەڵكو چاوی لێبكەن ولاسایی بكەنەوە, بەڕەوشت ونەفس وهیممەت بەرزی و خۆدوورخستنەوە لەو شتانەی كە ئەو پێی ناخۆشە.
9- دانانی خشتەیەكی ڕۆژانەی بەسوود بۆ لەبەركردنی قورئانی پیرۆز كەبە دڵنیاییەوە كاریگەریەكی گەورەی دەبێـت, ئەگەر كەسێك خۆی ڕابهێنێت بەخوێندنی چەند ئایەتێك ڕۆژانە ئەوا بەئاسانی خەتمی قورئان دەكات, بەداخەوە كەسی وا هەیە تەمەنی گەیشتۆتە چل ساڵ كەچی خەتمێكی قورئانی نەكردووە, ئەوە بۆ لەبەركردن هەرمەپرسە.
10- هەوڵدان بۆ دروستكردن ودانانی كتێبخانەیەكی بەسوود كە كتێبی بەسوودی تێدابێت سەبارەت بەزانستی شەرعی وبابەتە گرنگەكانی تری هەمەجۆر كە مرۆڤ نزیك بكاتەوە لەخواو ئاسۆی تێگەیشتنی فراوان بكات, هەتا وای لێدێت كە كتێب دەبێتە هاوڕێیەكی لێ نەبڕاوی هەمیشەیی.
11- زانین وهەست پێكردنی نیعمەتی پەروەردگار بەسەر مرۆڤەوە لەكاتــدا وپڕكردنەوەی وبەسەربردنی لە كاروكردەوەی چاكدا, چونكە ئەو نیعمەتە گەورەومەزنە گەر هەستی پێبكرێت, وەكو ابن قیم (ڕەحمەتی خوای لێبێت) دەڵێـت
" بەشێوەیەكی گشتی ئەگەر بەندە پشت بكاتە خواو بەتاوان وسەرپێچیەوە سەرقاڵ بێت ئەوا ڕۆژەكانی ژیانی ڕاستەقینەی بەزایەدەچێت ودەفەوتێت كە كاتێك هەست بەلەدەستدانی دەكات ئەو ڕۆژەی كە دەڵێت [ياليتني قدمتُ لحياتي]{الفجر:24}واتە: بەئێش وخەفەتێكەوە دەڵێت: خۆزگە من بۆ ئەم ژیانی پاشی ڕۆژەم شتێكم پێش خستبا لە دونیادا.
وە هەستكردن بەنرخ وبەهای كات پاڵ بەبەندەوە دەنێت بۆ سووربوون لەسەرپارێزگاری كردن لێی و بەخشینی لەكاری چاك وسوودبەخشدا".
مرۆڤی ژیر هەست بەلەدەستدان و بەفیڕۆچوونی زۆرێك لە عیبادەت وچاكەكاریەكانی دەكات بەهۆی دانیشتنی بەرانبەر شاشەكان كەسەر دەكێشێ‌ بۆ لەدەست دەرچوونی نوێژەكان بەتایبەت نوێژی بەیانی, وە هەروەها سەردەكێشێ‌ بۆ نەگەیاندنی سیلەی ڕەحم وخزمایەتی وتەمەڵ بوون وبەئەنجام نەگەیاندنی ئەركی خێزانی, كەواتە ئەگەر شتێك ببێتە هۆی لەدەستدانی كات وئەرك بەو شێوەیەی باسكرا ئەوا شایستەی ئەوەیە كە هەڵوەستەیەك بكەین لەسەری وبیـری لێبكەینەوەو نەهێڵین چیتـر زیانمان پێ بگەیەنێت.
12- گەشت كردن ودەرچوون بۆ شوێنێكی دوورلەچاوی خەڵك و هەستان بە یاری وسوعبەت كردن لەگەڵ خێزان ومنداڵەكاندا وبەجێگەیاندنی ئاواتەكانیان بۆ ئەوەی ئاسوودەبن وپشوویەك بدەن, وە ئەم جۆرە دەرچوونانە هۆكارێكی زۆر گرنگە بۆ پەیوەستكردنی باوك بەخێزانەوە, نەوەك ڕۆیشتن بۆ ئەو شوێنانەی كە جێگای تاوان وگۆرانی وسەما وجۆرەها كاری ناشەرعیە, كە ناتوانرێت باوك بەئازادی لەگەڵ خێزانەكەی خۆیدا دابنیشن.
13- دانانی نەخشەیەكی ڕۆژانەی وەرزشی لەلایەن باوك ودایكەوە لەماڵدا هەرچەندە كورت وسووكیش بێت, بۆ نموونە ئەگەر دە خولەكیش بێـت.
14- سەردانكردنی كەسانی چاك وزانایان و بانگخوازان وسوودوەرگرتن لە قسەو ئامۆژگاری وئەزموونی ژیانیان, و پەیوەست كردنی هەرزەكار بەو جۆرە كەسانەوە بۆ ئەوەی ببنە پێشەنگ وسەرمەشق نەوەك پەیوەست بن ئەكتەری فیلمەكانەوەو چاولێكەری ئەوان بن.
15- سەرقاڵكردنی كچان بەئیشی ناوماڵەوەو هەستان بەئەركی خێزانی خۆی وچالاككردنی لەوبوارەداو فێركردنی بەخێوكردنی منداڵ وئەو كاروپیشانەی پەیوەستن پێیەوە.
16- بەشداریكردن و هاوكاریكردنی موسڵمانان وئاسانكردنی ئەركی سەرشانی موسڵمانان وبەتایبەت ئەوانەی خەریكی بانگەوازو نوسینی نامیلكەو كۆكردنەوەی پارە و یارمەتیـن بۆ ئامۆژگاری كۆمەڵگە وپێگەیاندنی تاك.
17- دانان وتەرخانكردنی ڕۆژێك لەهەفتەدا بۆ كۆبوونەوەی خێزانی وقسەو دووان لەگەڵ ئەندامانی خێزان وسوودبینین لەبیروئەزموونی یەكتری وگێڕانەوەی چیرۆك وبەسەرهاتی كاریگەرو واقعی.
18- ناونووسكردنی منداڵان لەو خولانەی كەدەكرێنەوە لەمزگەوتەكان بۆ خوێندن ولەبەركردنی قورئان, پاشان لێپرسینەوە لێیان لەو شتانەی كە فێردەبن.
19- چاولێكردن و سەیركردنی ئەو ماڵانەی كە تەلەفزیۆنیشیان نیە وچۆن منداڵەكانی بەشێوەیەكی باش پەروەردەبوونەو شتی دەرەكی كاریان لێ‌ ناكات و دڵیان پەیوەست نیە پێیەوە. لەهەمان كاتیشدا ئاسوودەن و بێ‌ كێشەو گرفت كاتی خۆیان بەسەردەبەن. هەوڵدان بۆسەردانكردنی ئەو جۆرە ماڵانە.
20- زۆربەی خێزانەكان كێشەو خەم وخەفەتی كچەكانیان نازانن وهەست پێ ناكەن و وتووێژ لەنێوان ژن ومێردا نیە یان زۆر كەمە, بەشێوەیەك نایان پەرژێتە سەر لەیەكتر تێگەیشتن وزانینی گرفتی یەكتری, ئەوەش بەهۆی سەرقاڵ بوونیان بە شاشەی تەلەفزیۆنەكانەوە ونەمانی كات بۆ گفتوگۆو ڕاوێژی یەكتر.
21- زۆرێك لەخەڵكی بیانوو دێنێتەوە بەوەی تەلەفزیۆن لەماڵیدا هەبێت بۆ زانینی هەواڵ وڕووداو بەسەرهاتی وڵاتان و سیاسەت و...., بەڵام بەداخەوە هەواڵ و ڕووداوو بەسەرهاتی دواڕۆژوو هەواڵی ناوگۆڕ وزیندووبوونەوەو لێپرسینەوەو پردی صیرات نازانێت وبێ ئاگایە لێی وەكو بڵێی پەیوەندی بەئەوەوە نیە وئەو ناگرێتەوە! بەڵام بەپەرۆشەوە ئارەزووی زانینی هەواڵی خەمناكی دونیا دەكات وبەدوای گۆڤارو ڕۆژنامەو سایتدا دەگەڕێت بۆ ئەو مەبەستە.
22- ئەگەر كەسێك یان لایەنێك داوات لێ بكەن كە چەند كەسێكی گۆرانی بێژو ئافرەتی بێ پۆشاك و ئەكتەری دراماكان و كەسانی فاسق ونوێژنەكەر لەماڵەكەتدا كۆببنەوەو ئامادەییان هەبێت, ئایا پێی ڕازی دەبیت؟ ئەی چۆن لەشاشەكانەوە ڕازیت و لەگەڵ منداڵ وخێزانەكەتدا كۆدەبنەوەو بەتاسەوە تەماشایان دەكەن؟!
برای خۆشەویستـم, خوشكی داوێن پاكم:
چەندین هۆكارو جێگرەوەی ترهەن بۆ ئەو مەبەستە بەڵام نەمویست باسی هەموویان بكەم لەبەر زۆری ودرێژەنەدان بەباسەكە, بەڵام ئەوە پوختەیەكی كورت وبەسوودە, كە ئەگەر بتەوێت خۆت ودەورووبەرت لەخراپە بپارێزیت, بەڕێزم ئەم ژیانە لەوە بەنرخترە بەوەوە بیكوژی وبەسەری بەریت, ئاخر بۆچی ئامێرێكی دەستكردی مرۆڤ بتوانێت ژیانمان داگیربكات و هەموو سەرنجمان ڕابكێشێ‌ بۆخۆی, ئەمانەوێت بڕۆینە بەهەشتەوەو دڵی خۆیشمان ناشكێنیـن وچاومان لەهیچ ناگێڕینەوەو دەستی كەسانی تریش ناگرین لەوەی خراپە نەكەن تەنانەت بە ووشەیەكیش بێت, بۆچی بەدەستی خۆمان یەخسیری جیهانگیری كردووەو چووینەتە ژێر سێبەری دونیاویستیەوە وئاوڕێك لە ڕابردووی ئەم ئوممەتە نادەینەوە كە كەڵەپیاوانی چۆن لەهەموو مەیدانێكدا خزمەتیان كردووەو فەرمانیان بەچاكەونەهیان لەخراپە كردووە, ئێمە ئەمڕۆ نەك تەنانەت فەرمان بەچاكە ناكەین بەڵكو-بەداخەوە- خراپە خۆمانیشی گرتۆتەوەو توانای بەرگریمان نیە لەبەر لاوازی ئیانـمان, ئەگەر نەتوانین لەسادەترین شتدا خۆمان بگرین وتووشی تاوان نەبین ئەی لەشتی گەورە و زەحمەتدا چۆن دەتوانین؟
ئەی نازانن كە كاڵاوبەهەشتی خوا گرانبەهایە وبەهەموو كەس ناكڕڕێت؟
ئەم ژیانی دونیایە هەرچەند ناخۆش وسەختیش بێت هەر كۆتایی دێت وەكو چۆن شەو هەرچەند درێژبێـت هەردەبێت فەجر هەڵبێت وڕۆژبێتەوە بە هەمان شێوە ژیان وتەمەنیش هەرچەندە درێژبێت هەردەبێت بڕۆینە ناو گۆڕەوە.
خوێنەرانی خۆشەویست:
با لەگەڵ ئیسلامدا بژین ولەسەر ئیسلامەتی بمرین و بە ئیسلامیشەوە زیندوو ببینەوە, چونكە خوا بە ئیسلام ڕازیە وئەوەی لێمان دەوێت, وەخۆمان بۆ بەهەشتێك ئامادە بكەین كە پانتاییەكەی بەقەد ئاسمانەكان وزەویە وبۆ خۆپارێزەران لەتاوان ئامادەكراوەو ڕازێندراوەتەوە.
زۆرێك ئەم ژیانی دونیایەیان كردۆتە دۆزەخێك لەتاوان لەخۆیان ئەوەش بە پەروەردەی خراپ وسەرپێچی وگوناه [يخربون بيوتهم بأيديهم]{الحشر:2}واتە: ماڵەكانی خۆیان بەدەستی خۆیان وێرانكرد.
هەروەكو چۆن خواپەرستی شوێنەواری باشی هەیە بەهەمان شێوە خراپەكاری وسەرپێچیش شوێنەواری خراپی هەیە, بەڵام گرنگ ئەوەیە هەستی پێبكەین.
خوایەگیان چاوەكان ڕۆشنكەرەوە بەمنداڵی چاك وبەڕەوشت وە پاداشتی گەورەی دایك وباوكان بدەرەوە بەچەندقات لەسەر باش پەروەردەكردنی منداڵەكانیان.
وصلى الله على نبينا محمدٍ وعلى آلهِ وصحبهِ أجـمعيـن.

ستافى وەڵامەکان