پێش ئەوەی وەڵامی ئەو پرسیارە بدەینەوە ، ئامۆژگاری ئەو پیاوە وجگە لەئەویش دەکەین کە ئالودەی عەرەق خواردنەوە بوونە ، وپێیان دەڵێین :
عەرەق دایک وسەرچاوەی هەموو خراپەکانە وکلیلی هەموو شەڕێکە ، پێغەمبەر ﷺ فەرموویەتی : «لا يشرب الخمر حين يشربها وهو مؤمن».
واتە : هیچ کەسێک عەرەق ناخوات لەکاتێکدا ئەو باوەڕدارە ، واتە : لەکاتی عەڕەق خواردندا باوەڕی نامێنێت .
وەهەواڵی پێ داوین کە هەرکەسێک لەدونیادا عەڕەق بخواتەوە لەقیامەتدا نایخوات .
جا هەندێ لەزانایان دەڵێن : مانای لەڕۆژی دوایدا نایخوات ، واتە : ناچێتە بەهەشتەوە ؛ چونکە بەتەئکید هەرکەسێک بچێتە بەهەشتەوە ئەوا لەعەڕەق دەخواتەوە ، وەئەو عەرەقەی بەهەشت مرۆڤ سەرخۆش ناکات .
وهەندێ لەزانایانی تر دەڵێن : لەدوا ڕۆژدا نایخوات ، واتە : گەر بچێتە بەهەشتەوە بێبەش دەبێت لەچێژی عەڕەق .
جا هەر کامێکیان بێت ، ئەمە بەڵگەیە لەسەر ئەوەی سزای عەڕەق خۆر دەدرێت ، ئەمە لەکاتێکدا پێغەمبەر ﷺ لەعنەتی کردووە لەعەڕەق خۆر ، بۆیە پێویستە لەسەر ئەو موسوڵمانەی دەیخوات تەوبە بکات و وازی لێ بێنێت و داوا لەخودا بکات بیپارێزێت ویارمەتی بدات .
وەبەنیسبەت پرسیاری ئەو ئافرەتەوە کەباس لەوە دەکاتی مێردەکەی تەڵاقی داوە لەکاتی سەر خۆشی دا ، زانایان جیاوازن لەم بارەیەوە :
کە ئایا تەڵاقی مرۆڤ دەکەوێت لەکاتی سەر خۆشی دا یاخود نا ؟
بۆچوونی مەشهور لەمەزهەبی حەنبەلیەکان ئەوەیە کە تەڵاقی دەکەوێت وەک سزایەک لەسەر عەڕەق خواردنەکەی ، چونکە ئەو کەسەی عەڕەقی خواردووە بێفەرمانی خودای کردووە ، وناگونجێ لەبەرانبەر ئەو تاوانەیدا شتی لەسەر سوک بکرێت و بوترێت تەڵاقی ناکەوێت .
بەڵام هەندێکی تر لەزانایان دەڵێن :
تەڵاقی سەر خۆش ناکەوێت ، ئەوەش لەئیمامی عوسمانی کوڕی عەفانەوە گێڕدراوەتەوە رضي الله عنه، وە ئەو بۆچوونە دروست ترە ، چونکە کەسی سەر خۆش ئاگای لەخۆی نی یە ونازانێت چ دەڵێت !
ئایا چۆن پابەند دەکرێ بەشتێکەوە کەنازانێت چی وتووە ؟! ، خوای پەروەردگاریش فەرموویەتی : ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنتُمْ سُكَارَىٰ حَتَّىٰ تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ﴾.
واتە : ئەی ئەو کەسانەی باوەڕتان هێناوە نزیكی نوێژ مه‌كه‌ونه‌وه كاتێك كه حاڵتان وایه مه‌یتان خواردۆته‌وه‌و سه‌رخۆشن تا بزانن له نوێژه‌كه‌دا چی ئه‌ڵێن .
ئا ئەم ئایەتە بەڵگەیە لەسەر ئەوەی کە سەر حۆش نازانێت چ دەڵێت کەواتە چۆن ئیلزامی دەکەین بەشتێکەوە کە ئەو ئەسڵەن نەیزانیوە چی گوتووە ؟ .
وەبەنیسبەت ئەوەی کەدەڵێن :
ئەوە وەک سزایەک بۆی ، ئێمە دەڵێن : سزای عەرەق خۆر بۆ خۆیەتی وخۆدی خۆی سزا دەدرێت ، کەئەوەش لێدانە هەروەک لەسوننەتدا هاتووە ، جا گەر سزامان دا بەوەی تەڵاقی بکەوێنین ئەوا ئەو سزایە خێزانەکەشی دەگرێتەوە وزەرەر مەند دەبێت کەڕەنگه منداڵیان هەبێت وخێزانەکەیان لەبەر یەک هەڵ بووەشێت وزیانەکە گەورە تر دەبێت ، بۆیە بۆچوونی ڕاست ئەوەیە کە تەڵاقی ناکەوێت وهیچ حساب بۆ قسەی ناکرێت لەکاتی سەر خۆشیدا ، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا پێویستە سەردانی مەحکەمە بکەن بۆ ئەوەی بڕیاری مانەوەی خێزانی یاخود جیابوونەوەی لەگەڵ نەدەین تەنها بەحوکمێکی شەرعی نەبێت کە ئەو خیلافە نەهێڵێت ، والله الموفق.
زاناى پایەبەرز شێخ محمد بن صالح العثیمین رحمه الله
سلسلة فتاوى نور على الدرب > الشريط رقم [81]
ئەو گەنجەى تەڵاق دەخوات پێش ژنهێنانى دواى ژن هێنانى کاریگەرى دەبێ ؟جوان هەڵسوکەوت کردن لەگەڵ ئافرەتی تەڵاقدراودا دروستە بۆ ئافرەت داوای تەڵاق بکات بەهۆی خراپی ڕەوشتی مێردەکەیەوە؟ئایا دەگونجێ ئافرەت داوای خولع و جیابونەوە لەمێردەکەی بکات تەنانەت گەر مێردەکەشی ڕازی نەبێت ؟ خێزانم بەیەکجارى تەڵاق دا، وا پێنج ساڵ بەسەر تەڵاقەكەماندا تێدەپەرێت، ئایا بۆم هەیە هاوسەرگیری لەگەڵدا بكەمەوە ؟
