کاتێک دەچین بۆ لاى کەسێکى نەخۆش سوننەتە چ دوعایەکى بۆ بکەین؟
وە فه‌زڵ و گه‌وره‌یی سه‌ردانكردنی نه‌خۆش چیە؟
یەکەم : دوعا و نزا بۆ نه‌خۆش له‌كاتی سه‌ردانكردنیدا
سوننەتە کە دەچیت بۆ لاى نەخۆشێک ئەم دوعایەی بۆ بکەیت و بڵێیت :
- «لاَ بَأْسَ طَهُوْرٌ إِنْ شَاءَ اللهُ»(1) .
واته: (قورس و ناڕه‌حه‌ت نییه‌له‌سه‌رت و پاك بونه‌وه‌ته له‌تاوانه‌كان، ئه‌گه‌ر خوداوه‌ند ویستی له‌سه‌ر بێت) .
وە هەروەها ئەم دوعایەش :
- «أَسْأَلُ اللهَ الْعَظِيمَ، رَبَّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ، أَنْ يَشْفِيَكَ» (حەوت جار)(2) .
واته: (داواكارم له‌خودای مه‌زن و شكۆمه‌ند، په‌روه‌ردگاری عه‌رشی مه‌زن، كه‌نه‌خۆشیه‌كه‌ت ساڕێژ بكات و شیفات بدات)
چاره‌سه‌ری شه‌رعی و دروست له‌وه‌دایه كه پێغه‌مبه‌ری سه‌روه‌ر (صلى الله علیه وسلم) فێریكردووین، بۆیه كاتێك كه كه‌سێكمان نه‌خۆشكه‌وت سوننه‌ت وایه ئه‌م ویرده یان ڕوقیه‌ی شه‌رعی یان خوێندنی سوره‌تی فاتحه یان هه‌ر ئایه‌تێكی تری قورئان بخوێنین به‌سه‌ر نه‌خۆشه‌كه‌ماندا، به‌ڵام ئه‌وه‌ی هه‌ندێك له موسوڵمانان ئه‌نجامی ده‌ده‌ن بۆ چاره‌سه‌ری نه‌خۆشی وه‌ك: (هه‌ڵواسینی نوشته، به‌ستنی موروی زه‌رد، به‌ستنی مستیله‌ی زێڕ به سه‌ری نه‌خۆش، به‌ستنی په‌ڕۆی سه‌وز، داواكردن له مردوان، ته‌واف كردن به‌ده‌وری گۆڕی پیاوچاكان،.....هتر) ئه‌م كارانه هچیان دروستنین به‌ڵكو هاوه‌ڵدانانن بۆ خودا و مایه‌ی توڕه‌بونی خودان، هه‌روه‌ها خودا له كه‌سێك خۆشنابێت كه هاوه‌ڵی بۆ بڕیاردابدات، هه‌روه‌كوو ده‌فه‌رمووێت: ( إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعِيداً ) النساء: ١١٦
واته: به‌ڕاستی خودا له كه‌سێك خۆشنابێت كه هاوه‌ڵی بۆ بڕیار بدات، به‌ڵام هه‌ر تاوانێكی تر جگه له هاوه‌ڵدانان بۆ خودا په‌روه‌ردگار لێی خۆش ده‌بێت، به‌ڕاستی ئه‌وه‌ی هاوه‌ڵ بۆ خودا دابنێت له گومڕاییه‌كی دوور له میهره‌بانی خودادایه. والله اعلم.
دووەم : سەبارەت بە فه‌زڵ و گه‌وره‌یی سه‌ردانكردنی نه‌خۆش
- پێغه‌مبه‌ری خودا (صلى الله علیه‌وسلم) ده‌فه‌رمووێت: «إِذَا عَادَ الرَّجُلُ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ، مَشَى فِي خِرَافَةِ الْجَنَّةِ حَتَّى يَجْلِسَ، فَإِذَا جَلَسَ غَمَرَتْهُ الرَّحْمَةُ, فَإِنْ كَانَ غُدْوَةً صَلَّى عَلَيْهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ حَتَّى يُمْسِيَ, وَإِنْ كَانَ مَسَاءً صَلَّى عَلَيْهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ حَتَّى يُصْبِحَ»(3) .
واته: (ئه‌گه‌ر كه‌سێك سه‌ردانی برا موسوڵمانه‌كه‌ی بكات، ئه‌وه‌به‌ناو باخه‌خورمایه‌كی به‌هه‌شتدا ڕێ ده‌كات هه‌تا وه‌كو داده‌نیشێت، هه‌روه‌ها كاتێك، كه‌دانیشت ڕه‌حم و به‌زه‌یی خودا دایده‌پۆشێت، خۆ، ئه‌گه‌ر سه‌ردانه‌كه‌ی له‌به‌یانیدا بێت ئه‌وه‌حه‌فتا هه‌زار فریشته‌نزا و دوعای خێری بۆ ده‌كه‌ن تا وه‌كو شه‌وی به‌سه‌ردا دێت، خۆ، ئه‌گه‌ر له شه‌ودا بێت ئه‌وه‌حه‌فتا هه‌زار فریشته‌نزا و دوعای خێری بۆ ده‌كه‌ن تا وه‌كو ڕۆژی به‌سه‌ردا دێت).
وەرگیراوە لە کتێبی : قەڵای موسـوڵمان له ویردەكانی قورئان و سووننەتدا
وەرگێڕانی : پێشین عبد الله محمود پێشینی
[1] - البخاري مع الفتح 10 / 118 {وصحابي الحديث هو بن عباس (رضي الله عنهما)}.
[2] - هیچ به‌نده‌یه‌ك نییه، كه سه‌ردانی نه‌خۆشێك بكات و كۆتایی به ژیانی نه‌هاتبێت و حه‌وت جار ئه‌م نزایه بخوێنێت . . « الحديث . ئه‌وه بێگومان خودا له‌ش ساغی ده‌كات . أخرجه الترمذي وأبو داود {وصححه الألباني} وانظر صحيح الترمذي 2 / 210 وصحيح الجامع 5 / 180 {وصحابي الحديث هو عبد الله بن عباس (رضي الله عنهما)}.[3] -
[3] - رواه الترمذي وابن ماجه وأحمد وانظر صحيح ابن ماجه 1 / 244 وصحيح الترمذي 1 / 286 وصححه أيضا أحمد شاكر {وصححه الألباني في الصحيحة (1367) وصحابي الحديث هو علي بن أبي طالب (رضي الله عنه)}.
لەکاتى دانەوەى قەرزى کەسێک هیچ زیکرێک و دوعایەکى تایبەت هەیە بیکەى بۆ ئەو کەسەى کە قەرزى پێتداوە؟چۆنێتى زیکر کردنى پێغه‌مبه‌ری خودا (صلى الله علیه وسلم) نزای ئه‌و نه‌خۆشه‌ی كه بێ ئومێد بووه له ژیانئەگەر کەسێک ژنى هێنا یان سەیارەیەکى کڕی چ دوعایەک بکات سوننەتە؟دوعا و زیکرى کاتى دڵتەنگی و خەفەت و ناڕەحەتى
