ئامۆژگاریتان چیە بۆ ئەو کەسانەى کە هەموو قورئانیان لەبەر کردووە ؟
سوپاس و ستایش بۆ ئەو خودایەی کە بەفەزڵ و کەرەمی خۆی لەبەر کردنی قورئانی ئاسانکردووە ، هەروەک خوای پەروەردگار فەرموویەتی: ﴿ وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِن مُّدَّكِرٍ ﴾[القمر:17].
واته: به دڵنیایی ئێمه قورئانمان ئاسان كردووه بۆ زیكرو یادكردن و په‌ندو ئامۆژگارى وه‌رگرتن، له‌فزو ماناو خوێندنه‌وه‌و له‌به‌ركردنیمان ئاسان كردووه بۆ ئه‌وه‌ی كه په‌ندو ئامۆژگاری لێ وه‌رگرن، ئه‌گه‌ر خواى گه‌وره ئاسانى نه‌كردایه كه‌س نه‌یده‌توانى قسه‌و فه‌رمووده‌ى خواى گه‌وره بخوێنێته‌وه ،ئایا كه‌س هه‌یه په‌ندو ئامۆژگاری لێ وه‌ربگرێ و له تاوان خۆى پێ بپارێزێت.
ئەى حافزانی قورئان خۆشبەختی بۆ خۆتان خوای پەروەردگار بەکاری هێناون لەبەجێهێنانی پەیمانەکەیدا کەفەرموویەتی:﴿إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ ﴾ [الحجر:9].
واته: ئێمه خۆمان قورئانی پیرۆزمان دابه‌زاندووه له رێگاى جبریله‌وه (كه سوننه‌تیش ده‌گرێته‌وه) وه هه‌ر ئێمه خۆیشمان ئه‌یپارێزین و كه‌س ناتوانێ ده‌ستكاری بكات و زیادو كه‌می لێ بكات یان گۆڕانكاری لێ بكات تا ڕۆژی قیامه‌ت.
دەی کەواتە ئەوەی تۆ پێی هەستاوی بەکەمی مەزانە چونکە ئەوە بریتی یە لەعیلم وزانست ، خوای پەروەردگار فەرموویەتی: ﴿ بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ ﴾ [العنكبوت:49].
به‌ڵكو ئه‌م قورئانه پیرۆزه كۆمه‌ڵێك ئایه‌تی ڕوون و ئاشكرایه ، له سینگی ئه‌و كه‌سانه‌ی كه زانان له هاوه‌ڵان و جگه له‌وان ئه‌وانه‌ى كه له‌به‌ریان كردووه.
وە تۆ کەسێکی لەوانەی کەجێی خۆیەتی ئیرەیی وحەسودیت پێ ببرێت ، ئەو ئیرەیەیی کەدروستە ، پێغەمبەر ﷺ فەرموویەتی : { لا تَحَاسُدَ إِلا فِي اثْنَتَيْنِ رَجُلٌ آتَاهُ اللَّهُ الْقُرْآنَ فَهُوَ يَتْلُوهُ آنَاءَ اللَّيْلِ وَآنَاءَ النَّهَارِ فَهُوَ يَقُولُ لَوْ أُوتِيتُ مِثْلَ مَا أُوتِيَ هَذَا لَفَعَلْتُ كَمَا يَفْعَلُ وَرَجُلٌ آتَاهُ اللَّهُ مَالا فَهُوَ يُنْفِقُهُ فِي حَقِّهِ فَيَقُولُ لَوْ أُوتِيتُ مِثْلَ مَا أُوتِيَ عَمِلْتُ فِيهِ مِثْلَ مَا يَعْمَلُ } [رواه البخاري: 6974].
واتە: (ئاوات خواستن نیە باشتر لەم دوو جۆرە (ئیرەیی دروست نیە تەنها بۆ دوو شت نەبێت): پیاوێك خواى گەورە جلّ جلاله قورئانى پێ بەخشیبێت و ئەویش بە درێژایی شەو و ڕۆژ ئەیخوێنێتەوە و بیری لێ دەكاتەوە و كردەوەى پێ دەكات، وە پیاوێكیش خواى گەورە ماڵێكى پێ بەخشیوە و بەدرێژایی شەو و ڕۆژ لەپێناوى خوادا ئەیبەخشێت).
وە ئیرەیی دروست ئەوەیە کەئاواتی ئەوە بخوازیت تۆش وەك فڵان بیت بێ ئەوەی ئومێد بخوازی خودا ئەو نیعمەتە لەو وەربگرێتەوە.
ئەی حافزی قورئان هۆ شەمامەکەی دونیا ، پێغەمبەری ئازیز صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فەرموویەتی: { مَثَلُ الْمُؤْمِنِ الَّذِي يَقْرَأُ الْقُرْآنَ مَثَلُ الأُتْرُجَّةِ رِيحُهَا طَيِّبٌ وَطَعْمُهَا طَيِّبٌ } [رواه البخاري: 5007 ومسلم: 1328] وعنون عليه في صحيح مسلم باب فضيلة حافظ القرآن.
واتە: (نمونە و وێنەى ئەو بڕوادارەى كە قورئان دەخوێنێتەوە وەك شەمامە وایە، بۆنى خۆشە و تامیشى خۆشە .
وە شەمامە جۆرە میوەیەكە وەك كاڵەكى بچوك وایە، هەم بۆنى خۆشە، هەم تامەكەى.
وە بڕگەی: ( طعمها طيب وريحها طيب ) سیفەتی ئیمانی تایبەت کردووە بەتامەوە وسیفەتی خوێندنەوەی تایبەت کردووە بەبۆنەوە ؛ چونکە تام جێگیر ترە لەبۆن وزیاتر دەمێنێتەوە ، وحیکمەت لەشوبهاندنی بەشەمامە لەنێو هەموو میوەکانی تردا لەبەر ئەوەی هەم تامی خۆشە وهەم بۆنیشی خۆشەو وتێکڵەکەشی وەک دەرمان بەکار دێت ، وقسەیەک هەیە دەڵێت جن نزیکی ماڵێک ناکەوێت شەمامەی تێدا بێت بۆی وا گونجاوە قورئان بشوبهێندرێت پێی چونکە شەیتان لەقورئان نزیک ناکەوێتەوە ، ووتوێکڵی دەنکەکە سپی یە وگونجاوە لەگەڵ دڵی موسوڵماندا ، وە چەند تایبەت مەندیەکی تری تێدایه لەوانە قورسە وجوانە ونەرمە ، وخواردنی بەچێژە وهەزم کردنی ئاسانە وبۆ گەدە باشە.
ئەی حافزی قورئان ئایە دەزانی پلەو وپایەت چی یە وچەند بەرزە ، دایکە عائیشە خوا لێی ڕازی بێت گێڕاویەتیەوە ودەڵێت: پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فەرمووی: { مَثَلُ الَّذِي يَقْرَأُ الْقُرْآنَ وَهُوَ حَافِظٌ لَهُ مَعَ السَّفَرَةِ الْكِرَامِ الْبَرَرَةِ } [رواه البخاري: 4556].
واتە: (نمونەى ئەو كەسەى، كە قورئان دەخوێنێتەوە و لەبەریەتى ئەوا لەگەڵ فریشتە بەڕێزە چاكەكاندایە).
لە ڕیوایەتێكى تردا هاتووە: (الَّذِي يَقْرَأُ الْقُرْآنَ وَهُوَ مَاهِرٌ بِهِ مَعَ الْكِرَامِ السَّفَرَةِ، وَالَّذِي يَقْرَأُ الْقُرْآنَ وَهُوَ عَلَيْهِ شَاقٌّ لَهُ أَجْرَانِ).
واتە: (ئەو كەسەى، كە قورئان بە تەواوى و زیرەكى ئەیخوێنێتەوە ئەوا لەگەڵ فریشتە بەڕێزە چاكەكاندایە، وە ئەو كەسەى، كە ئەیخوێنێتەوە و قورسە لەسەرى و بۆى نایات ئەوا دوو پاداشتى بۆ هەیە).
و(السفرة): پێغەمبەرانن ، لەبەر ئەوەی ئەوان پەیامی خودا دەگەیەنن بەخەڵك ، وە گوتراوە: (السفرة):نوسەرانی نامەی کردەوەکانن ، و(البررة): گوێڕایەڵانن ، ولە( البر )ـەوە هاتووە وبریتی یە تاعەت وعیبادەت ، و(الماهر): زیرەک و زیتەڵە ئەوەی بەجوانی قورئانی لەبەر ولێی ڕاناوەستێت ، (القاضي)دەڵێت: ڕەنگە مانای بوونی لەگەڵ فریشتە ئەوە بێت لەڕۆژی دوایی دا پلەو پایەیی فریشتەیان هەیە ونزیک بن لەوان ، ودەڵێت: ڕەنگە هەمان کردەوەی ئەوان دەکەن وڕێڕەوی ئەوان دەگرن.
وکەسی (الماهر) پاداشت وخێری زۆر زۆرەرە ؛ چونکە لەگەڵ ( السفرة ) ـەدایە وچەندان پاداشتی هەیە ، وئەم پلەیە بۆ جگە لەو نییە وباس نەکراوە ، چۆن دەکرێت کەسێک گرنگی بەقورئان نەدات وبەجوانی لەبەری نەبێت وزۆر نەیخوێنێت لەگەڵ کەسێکی هەژمار بکرێت کەماهیرە وهەردەم دەیخوێنێت وگرنگی پێ دەدات والله أعلم.
عَبْدالله ى كوڕى عومەر رضی الله عنه گێڕاویەتیەوە ودەڵێت : پێغەمبەرى خوا ﷺ فەرمویەتی: { يُقَالُ لِصَاحِبِ الْقُرْآنِ اقْرَأْ وَارْتَقِ وَرَتِّلْ كَمَا كُنْتَ تُرَتِّلُ فِي الدُّنْيَا فَإِنَّ مَنْزِلَتَكَ عِنْدَ آخِرِ آيَةٍ تَقْرَأُ بِهَا } [رواه الترمذي: 2838 وقَالَ: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ].
واتە (بە هاوەڵ و دۆستى قورئان دەوترێ: قورئان بخوێنەرەوە و بەرز ببەرەوە، بە لەسەرخۆیی و بەجوانى بیخوێنەرەوە، هەروەك چۆن لە دونیادا دەتخوێندەوە، بەڕاستى شوێنى تۆ لەگەڵ تەواوبونى كۆتا ئایەتدایە، كە دەیخوێنیتەوە).
بڕگەی: ( يقال ) دەوترێت ، واتە: لەکاتی چونە بەهەشت ، ( لصاحب القرآن )بەهاوەڵی قورئان ، واتە: ئەوەی هەردەم دەیخوێنێت وکاری پێ دەکات ، ( وارتق ) بەرز بەرەوە ، واتە: بەرز بەرەوە بۆ پلە بەرزەکانی بەهەشت، ( ورتل )بخوێنە، واتە: بەلەسەر خۆییەوە بیخوێنەوە وپەله مەکە ، ( كما كنت ترتل في الدنيا ) هەروەک چۆن لەدونیادا دەتخوێند بەتەجویدەوە ، ( فإن منزلتك عند آخر آية تقرأها )پلەو پایەت ئاخر ئەیەت دیاری دەکات کەدەیخوێنیت .
( الخطابي ) دەڵێت: لەئەسەرێکدا هاتووە : ژمارەی ئایەتەکانی قورئان بەئەندازەی پلەو پایەکانی نێو بەهەشتە لەڕۆژی دوایی دا ، بەخوێنەر دەوترێت: لەو پایانە بچۆ سەرەوە بەگوێرەی ئەو ئایەتانەی دەتخوێند، جا هەرکەسێك هەموو قورئان بخوێنێت ئەوا دەگات بەبەرزترین پلەی بەهەشت ، وهەرکەسێك جوزئێك بخوێنێت ئەوا بەرز‌بوونەوەی لەبەهەشتدا بەئەندازەی ئەو جوزئە دەبێت ، کۆتایی پاداشت بەگوێرەی کۆتایی خوێندنەوەیە.
ئەی حافزی قورئان پیرۆزت بێت گەر ئیخلاس ودڵسۆزیت هەبێت ڕزگارت دەبێت لەسزای دۆزەخ .
عَنْ أَبِي أُمَامَةَ أَنَّهُ كَانَ يَقُولُ: "اقْرَءُوا الْقُرْآنَ وَلَا يَغُرَّنَّكُمْ هَذِهِ الْمَصَاحِفُ الْمُعَلَّقَةُ فَإِنَّ اللَّهَ لَنْ يُعَذِّبَ قَلْبًا وَعَى الْقُرْآنَ" [رواه الدارمي 3185].
واتە: قورئان بخوێنن وئەم قورئانە هەڵواسراوانە خودا دڵێك سزا نادات لەقورئان تێگەیشتبێت .
ئەی حافزی قورئان دڵخۆشی بۆ خۆت کتێبەکەی خودا دەبێتە تکا کارت لەڕۆژی دوایی دا وتاجی ڕێز دەکرێت بەبەرتدا .
ئەبو هورەیڕە گێڕاویەتیەوە ودەڵێت: پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فەرمووی: { يَجِيءُ الْقُرْآنُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَيَقُولُ يَا رَبِّ حَلِّهِ فَيُلْبَسُ تَاجَ الْكَرَامَةِ ثُمَّ يَقُولُ يَا رَبِّ زِدْهُ فَيُلْبَسُ حُلَّةَ الْكَرَامَةِ ثُمَّ يَقُولُ يَا رَبِّ ارْضَ عَنْهُ فَيَرْضَى عَنْهُ فَيُقَالُ لَهُ اقْرَأْ وَارْقَ وَتُزَادُ بِكُلِّ آيَةٍ حَسَنَةً } [رواه الترمذي: 2839 وقال هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ].
واتە: له ڕۆژی قیامه‌تا خاوه‌ن قورئان (ئه‌وه‌ی قورئانی له‌به‌ره) دێنن، (قورئانه‌كه) ده‌ڵێ: ئه‌ی په‌روه‌ردگار تاجی ڕێزی لێ بنێن، پاشان ده‌ڵێ: زیادی كه‌ن، له جل و به‌رگی ڕێزو كه‌رامه‌تی لێ پێچن، پاشان ده‌ڵێ: ئه‌ی په‌روه‌ردگارم لێی ڕازی به، خواش لێی ڕازی ده‌بێ، جا پێی ده‌وترێت: قورئان بخوێنه‌وه و نه‌رم ونیان و له سه‌ر خۆ، وه له گه‌ڵ هه‌موو ئایه‌تێكدا چاكه‌یه‌كی بۆ زیاد ده‌بێت .
ئەی حافزی قورئان پارێزگاری کردن لە پلەو پایەی بەرز زۆر قورس ترە لەبەدەست هێنانی .
ئەبو موسا گێڕاویەتیەوە ودەڵێت: پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فەرمووی: { تَعَاهَدُوا الْقُرْآنَ فَوَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَهُوَ أَشَدُّ تَفَصِّيًا مِنْ الإِبِلِ فِي عُقُلِهَا } [رواه البخاري: 4645].
واتە: په‌یمانده‌ر بن به‌م قورئانه‌و (هه‌میشه له گه‌ڵیدا بن و بیخوێنه‌وه‌و له به‌ری بكه‌ن) چونكه سوێند به‌وه‌ی گیانی موحه‌ممه‌دی به ده‌سته خێراتروو توندتر له ده‌ست ده‌رئه‌چێت (له بیر ئه‌چێته‌وه) له حوشترێك له ده‌ربازبوونی له پێوه‌ندو ڕه‌شمه‌كه‌ی ، مه‌به‌ست له فه‌رمووده‌كه ئه‌وه‌یه كه قورئانی پیرۆز ئه‌گه‌ر به‌رده‌وام له گه‌ڵیدا نه‌بیت و دووباره‌ی نه‌كه‌یته‌وه له ده‌ست ده‌ر ئه‌چێت و له بیرت ئه‌چێته‌وه.
وە بڕگەی ( تعاهدوا ) واتە: بیری خۆتانی بێننەوە وبەردەوام بن لەخوێندنەوەی وموڕاجەعەی بکەنەوە وکەم تەرخەمی مەکەن تیایدا
عادەتی وشتر ویە حەزی لەسەرەڕۆییە گەر نەبەسترێتەوە ، بەهەمان شێوە قورئان گەر موڕاجەعەی نەکەیتەوە لەبیرت دەچێتەوە
( ابن بطال )دەڵێت: ئەم فەرموودەیە موافق وهاوتەریبی ئەم دوو ئایەتەیە: ﴿ إِنَّا سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلاً ثَقِيلاً ﴾ [المزمل:5]
ئێمه وته‌یه‌كی قورست بۆ دائه‌به‌زێنین كه قورئانی پیرۆزه كه قورس بووه له كاتی دابه‌زیندا كه پێغه‌مبه‌ری خوا - ﷺ - له ڕۆژی زستانی سارددا وه‌كو عائیشه (خوای لێ ڕازی بێت) ئه‌فه‌رمووێ: كه وه‌حی بۆ دابه‌زیوه بینیومه پێغه‌مبه‌ر - ﷺ - عه‌ره‌ق به‌ناوچه‌وانی پیرۆزی هاتۆته خواره‌وه، وه له‌سه‌ر حوشتر بووه حوشتره‌كه یخی داوه‌و ملی شۆڕ كردۆته‌وه له‌به‌ر قورسی، وه رانی له‌سه‌ر رانى (زه‌یدى كوڕى سابت) بووه قورسی گه‌یشتۆته سه‌ر ڕانی (زه‌ید) ئه‌وه‌نده قورس بووه، واته: وه‌حیه‌كه كه بۆت دائه‌به‌زێنین زۆر قورسه، وه ئه‌حكام و فه‌رائیزو حدوده‌كانی و حه‌ڵاڵ و حه‌رام و كارپێكردنى قورسه ته‌نها دڵی كه‌سێكی باوه‌ڕدار ئه‌توانێ هه‌ڵی بگرێ كه دڵی ڕازێنرابێته‌وه به یه‌كخواپه‌رستی خوای گه‌وره، وه ئه‌جرو پاداشته‌كه‌یشی یه‌كجار قورسه كه هه‌ر كه‌سێك پیتێكی لێ بخوێنێ ده چاكه‌ی بۆ ئه‌نووسرێ، وه له ڕۆژی قیامه‌تیشدا به‌وانه‌ی كه قورئانیان له‌به‌ر بووه پێیان ئه‌ووترێ: بخوێنن وه به‌رز ببنه‌وه بۆ پله‌كانی سه‌ره‌وه‌ی به‌هه‌شت شوێنی ئێوه له كۆتا ئایه‌ته كه خوێندبێتانه‌وه، واته: ئه‌جرو پاداشتێكی یه‌كجار گه‌وره‌یه، وه له ته‌رازووی كرده‌وه چاكه‌كانی ڕۆژی قیامه‌تیشدا به‌هه‌مان شێوه زۆر قورسه.
وئایەتی: ﴿ وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِن مُّدَّكِرٍ ﴾ [القمر:17] .
واتە: وه ئێمه به دڵنیایی قورئانمان ئاسان كردووه بۆ زیكرو یادكردن و په‌ندو ئامۆژگارى وه‌رگرتن، له‌فزو ماناو خوێندنه‌وه‌و له‌به‌ركردنیمان ئاسان كردووه بۆ ئه‌وه‌ی كه په‌ندو ئامۆژگاری لێ وه‌رگرن، ئه‌گه‌ر خواى گه‌وره ئاسانى نه‌كردایه كه‌س نه‌یده‌توانى قسه‌و فه‌رمووده‌ى خواى گه‌وره بخوێنێته‌وه ئایا كه‌س هه‌یه په‌ندو ئامۆژگاری لێ وه‌ربگرێ و له تاوان خۆى پێ بپارێزێت .
جا هەرکەسێك بیخوێنێتەوە وموڕاجەعەی بکات خوداش کارئاسانی بۆ دەکات وبەپێچەوانەشەوە هەرکەسێك پشتی لێ بکات قورئان لەدەستی دەردەچێت. [فتح الباري].
ئەی حافزی قورئان خۆت لەو پلە بەرزە دامەگرە دوای بەدەست هێنانی .
( ابن حجر )رحمه الله لە( الفتح )دا دەڵێت: زانایان جیاوازن لەبارەی لەبیرچوونەوەی قورئانەوە هەندێکیان بەتاوانی گەورەیان داناوە ، ( الضحاك بن مزاحم) دەڵێت: هیچ کەسێك نی یە قورئانی لەبەر کردبێت دواتر لەبیری کردبێت مەگەر بەهۆی تاوانێکەوە نەبێت کەئەنجامی داوە چونکە خودا دەفەرموێت : ﴿وَمَا أَصَابَكُم مِّن مُّصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ ﴾ [الشورى:30].
واته:وه ئێوه تووشی هه‌ر به‌ڵاو موسیبه‌تێك ببن به‌هۆی تاوانی خۆتانه‌وه‌یه هێشتا خوای گه‌وره له زۆرێك له تاوانه‌كانتان ئه‌بوورێت و سزاتان نادات له‌سه‌ری، (وه له‌بیرچوونی قورئانیش هه‌ر به هۆی تاوانه‌وه‌یه، وه ئه‌وه‌یش به‌ڵاو موسیبه‌تێكی گه‌وره‌یه).
جا لەبیرکردنی قورئان یەکێکە لەتاوانە گەورەکان.
لە( أبي العالية )ـەوه هاتووە کەدەیفەرموو: كنا نعد من أعظم الذنوب أن يتعلم الرجل القرآن ثم ينام عنه حتى ينساه. وإسناده جيد.
واتە: ئێمە بەتاوانی گەورەمان دادەنا کەسێك قورئان فێر ببێت دواتر بخەوێت وگوێی پێ نەدات تاوەکو لەبیری دەچێت .
وە لە( ابن سيرين )ـەوە بەسەنەدێکی سەحیح هاتووە لەبارەی کەسێکەوە کەقورئان لەبیر دەکات بەکارێکی خراپیان دەزانی وتوند بوون تیایدا ، وپشت کردن لەخوێندنەوەی قورئان هۆکارە بۆ لەبیر کردنی ولەبیر کردنیشی بەڵگەیە لەسەر گرنگی نەدات پێی وکەمتەرخەمى بوون تیایدا ، و واز هێنان لەموڕاجەعەی قورئان دەبێتە هۆی گەڕانەوە بۆ جەهل ونەزانین ، بێگومان ئەمەش کارێکی قورسە وناپەسەندە . وە (إسحاق بن راهويه): دەڵێت" يكره للرجل أن يمر عليه أربعون يوما لا يقرأ فيها القرآن. " أهـ
واتە: مەکروهە وکارێکی خراپە موسوڵمان چل ڕۆژی بەسەردا تێپەڕ ببێت قورئانی تێدا نەخوێنێت .
ئەی حافزی قورئان لەشەو نوێژدا بخوێنەو وزۆ موڕاجەعەی بکە وبیکە بەشیێك لەژیانت وبا هەردەم زمانت پاراو وبۆن خۆش بێت بەقورئان .
ئەی حافزی قورئان مادام تۆ لەدڵتدا قورئانت لەبەر کردووە هەوڵدە لاشەت بەقورئان پارێزراو بکەیت.
( القرطبي )لەتەفسیرەکەیدا دەڵێت: پێویستە لەسەر هەڵگرانی قورئان وقوتابی زانست تەقوای خودا لەدڵ ودەرونی خۆیاندا بەرجەستە بکەن وکردەوەکانیان تەنها بۆ خودا بێت ، خۆ ئەگەر شتێکی نەشیاویان ئەنجام دا پەلە بکەن لەتەوبەکردندا ، چونکە بەڕاستی هەڵگرانی قورئان هەندێ شتیان لەسەر پێویستە زیاتر لەکەسانی تر هەروەک چۆن هەندێ پاداشتیان هەیە کەکەسانی تر نیانە .
ئەی حافزی قورئان لەبەر کردنی قورئان لەخۆ بایت نەکات و واز لەکردەوە کردن پێی بێنیت .
لەڕیوایەتی شوعبەدا لەقەتادەوە هاتووە { المؤمن الذي يقرأ القرآن ويعمل به مع السّفرة الكرام البررة } .
پێشتر مانامان کرد .
وەئەمە زیاتر مەبەستەکەی ڕوونکرۆتەوە ، ئەوەش ئەوانەن کەقورئان دەخوێننەوە وفەرمانەکانی بەجێ دێنن نەک تەنها بیخوێننەوە وبەس !.
ئەی هەڵگری قورئان ڕێز وقەدری ئەوە بگرە کە لەسنگدایە ومافی بدە ، وەهەر جارەی کەزیاتر بەرزتر دەبیەوە ئەوا زیاتر بەرپرسیاریەتیە دەکەوێتە سەر شان ، لەبەر کردنی قورئان شەهادە وتاجێک نییە هەڵبواسرێ بەڵکو ئەمانەتێکە پێویستە مافی بدرێت وئەدا بکرێت.
پێویستە لەهەڵگری قورئان جوانترین ڕەوشت وئاکاری تێدا بێت ،و خۆی بڕازێنێتەوە بەڕەوشتی بەرز وبڵند .
( الفضيل بن عياض) دەڵێت: حامل القرآن حامل راية الإسلام لا ينبغي له أن يلهو مع من يلهو ولا يسهو مع من يسهو ولا يلغو مع من يلغو تعظيما لحق القرآن.
واتە: هەڵگری قورئان هەڵگری ئاڵای ئیسلامە ونابێ گاڵتە وگەپ بکات لەگەڵ کەسانی گاڵتەچی وهەرزەدا ئەوەش وەک ڕێزێک بۆ قورئان.
ئەی هەڵگری قوئان ئاممان لەخۆ بایی نەبیت وخۆت هەڵکشێی بەسەر ئەوانەدا کەقورئانیان لەبەر نی یە چونکە دوور نیە لەتۆ باشتر نەبن وزیاتر عوزریان هەبێت .
ئەی هەڵگری قورئان هەوڵدە چاوت لەمەدح وسەنا وپیاهەڵدانی خەڵك نەبێت وبەهیچ شێوەیەک کاریگەریت لەسەر دروست نەکەن .
وصلى الله على نبينا محمد.
حوكمى ماچكردنى قورئانى پیرۆز (المُصْحَف)كەسێك هەندێك قورئانی لەبەر بێت دواتر بیری بچێتەوە هیچ تاوانێكی لەسەرە؟من ڕۆژانە قورئان دەخوێنم پێم خۆشە ئادابەكانى خوێندنەوەى قورئان بزانم بۆ ئەوەى خێرى زیاتر دەست بکەوێئایا دروستە ئافرەت لەکاتى سوڕی مانگانەدا قورئان بخوێنێت ؟ئادابەکانی خوێندنی قورئان
