ئەگەر ئافرەتی دووگیان وشیردەر ڕۆژوو گرتنیان لەسەر قورس بوو و نەیانتوانی ڕۆژوو بگرن جا لە نەفسی خۆیان بترسن یان منداڵەکەیان ڕۆژوو ناگرنەوە بەڵکو فیدەیە دەدەن بۆ هەر ڕۆژێک خواردنی هەژارێک دەدەن ، پەیامبەری خوا صلی الله عليه وسلم دەفەرموێت : 
( إِنَّ اللَّهَ وَضَعَ عَنِ الْمُسَافِرِ نِصْفَ الصَّلَاةِ وَالصَّوْمَ، وَعَنِ الْحُبْلَى وَالْمُرْضِعِ ) 
رواه أبو داود برقم (۲٤۰٨) ، والترمذي برقم (۷۱٥) ، والنسائي برقم (۲۲۷٥) ، وابن ماجه ( ۱٦٦۷) ، وصححه الألباني في صحيح أبي داود (۲۰٨۳) .
واتە: خوای گەورە نیوەی نوێژ و ڕۆژووی لەسەر موسافیر هەڵگرتووە ، وە ڕۆژووی لەسەر ئافرەتی دوو گیان و شیردەر هەڵگرتووە . 
وە جێگیر بووە لە ( عبدالله کوڕی عباس ) و ( عبداللە کوڕی عمر ) کە ئافرەتی شیردەر و دوو گیان ڕۆژوو ناگرنەوە و تەنها فیدیە دەدەن بۆ هەر ڕۆژێک خواردنی هەژارێک ، (ابن عباس) دەڵێت :
( إِذَا خَافَتِ الحَامِلُ عَلَى نَفْسِهَا وَالمُرْضِعُ عَلَى وَلَدِهَا فِي رَمَضَانَ قَالَ: يُفْطِرَانِ، وَيُطْعِمَانِ مَكَانَ كُلِّ يَوْمٍ مِسْكِينًا، وَلَا يَقْضِيَانِ صَوْمًا ) 
أخرجه الطبريُّ في «تفسيره» (٢/ ١٣٦)، وقال الألبانيُّ في «الإرواء» (٤/ ١٩): «وإسناده صحيحٌ على شرط مسلم».
واتە : ئەگەر ئافرەتی دوو گیان لە خۆی ترسا وە شیردەر لەمنداڵەکەی لە ڕەمەزاندا ، فەرمووی : ڕۆژوو دەشکێنن ، وە لەجێی هەر ڕۆژێک خواردنی هەژارێک دەدەن ، وە ڕۆژوو ناگرنەوە .
وە هەر لە (ابن عباس)ەوە هاتووە : ( أَنَّهُ رَأَى أُمَّ وَلَدٍ لَهُ حَامِلًا أَوْ مُرْضِعًا فَقَالَ: «أَنْتِ بِمَنْزِلَةِ الَّذِي لَا يُطِيقُهُ، عَلَيْكِ أَنْ تُطْعِمِي مَكَانَ كُلِّ يَوْمٍ مِسْكِينًا، وَلَا قَضَاءَ عَلَيْكِ ) 
أخرجه الطبريُّ في «تفسيره» (٢/ ١٣٦)، والدارقطنيُّ (٢٣٨٢) وقال: «إسنادٌ صحيحٌ». قال الألبانيُّ: «إسناده صحيحٌ على شرط مسلمٍ»، انظر: «الإرواء» (٤/ ١٩).
واتە : بە کەنیزەکێکی خاوەن منداڵی دی دوو گیان یان شیردەر بوو ، پێی وت : ( تۆ وەکو کەسێکی ناتوانێت بەڕۆژوو بێت ، ئەوەت لەسەرە بۆ هەر ڕۆژێک خواردنی هەژارێک بدەیت ، وە گێڕانەوەت لەسەر نیە . 
وە ( ابن عمر ) دەڵێت : ( أَنَّ امْرَأَتَهُ سَأَلَتْهُ ـ وَهِيَ حُبْلَى ـ فَقَالَ: «أَفْطِرِي وَأَطْعِمِي عَنْ كُلِّ يَوْمٍ مِسْكِينًا وَلَا تَقْضِي ) 
أخرجه الدارقطنيُّ (٢٣٨٨). قال الألبانيُّ في «الإرواء» (٤/ ٢٠): «وإسناده جيِّدٌ».
واتە: ئافرەتێکی دوو گیان پرسیاری لێکرد ، پێی فەرموو : ڕۆژوو بشکێنە وە لەجیاتی هەر ڕۆژێک خواردنی هەژارێک بدە ومەیگێڕەوە .
وە ( ابن عباس ) لەبارەی ئەم ئایەتەوە  : ( وعلى الذين يطيقونه فدية طعام مسكين )
دەڵێت : ( كانت رخصة للشيخ الكبير والمرأة الكبيرة وهما يطيقان الصيام ، يفطران ويطعمان عن كل يوم مسكينا ، والمرضع والحبلى إذا خافتا على أولادهما أفطرتا وأطعمتا ) 
رواه أبو داود (2317) وصححه الألباني في إرواء الغليل (4/18،25)
واتە : ئەمە ڕوخسەتێک بوو بۆ پیاو وئافرەتی پیر وبەساڵا چوو ، ئەوان بەڕۆژوو نابن و لەبری هەر ڕۆژێک خواردنی هەژارێک دەدەن ، وئافرەتی شیر دەر یاخود دوو گیان گەر ترسیان لەمنداڵەکەیان هەبوو ئەوا بەڕۆژوو نابن وخواردن دەدەن.
ئەم تەفسیرەی (ابن عباس) پەیوەستە بە هۆکاری دابەزینی ئایەتێکەوە بۆیە حوکمی دانەپاڵی هەیە بۆ پێغەمبەری خودا صلی الله عليه وسلم ( لە حکم الرفع ) وە بنچینە لە أصولی فقه دا ئەوەیە : ( أنَّ تفسير الصحابيِّ الذي له تعلُّقٌ بسبب النزول له حكمُ الرفع ) 
انظر: (مقدِّمة ابنِ الصلاح) (٢٤)، «تدريب الراوي» للسيوطي (١/ ١٥٧)، «توضيح الأفكار» للصنعاني (١/ ٢٨٠)، «أضواء البيان» للشنقيطي (١/ ١٤٤).
پــوختەی باسەکە :
بۆیە ئەم وتەیە وتەی پەسەند و دروستە و پشت بەستووە بەبەڵگەی دروست کە  ئافرەتانی ( دوو گیان ) و ( شیردەر ) فیدیە دەدەن و ڕۆژوو ناگرنەوە وە ئەمە وتەی ( عبدالله بن عباس ، عبدالله بن عمر ، قتادة ، سعید بن جبير ، سعيد بن المسيب ) .، وە وتەکانی تر لەم باسە یان ( رأي ) يان ( قياس )ە . 
سوود وەرگیراوە لە فەتوایەکی ( الشيخ محمد علي الفركوس )