باشتر وایە قورئان خوێندن لەسەر موصحەف بێت
قورئان خوێندن بە چەندین ڕێگە ئەنجام دەدرێت، دیارترینیان خوێندنەوەی بەلەبەر، لەسەر موصحەف، یاخود لەڕێگەی جگە لەمانەوە وەك مۆبایل ‌و كۆمپیتەر‌و چەندین وەسائیلی تر، بە هەر ڕێگەیەكیان بێت هەر ڕێگە پێدراوە‌و درووستە‌و خاوەنەكەی پاداشتی تەواوی قورئان خوێندنەكەی وەردەگرێت بە ویستی خوا.
بەڵام بەشێوەیەكی گشتی باشترین جۆریان ئەوەیە كە لەسەر موصحەف قورئانی پیرۆز بخوێندرێت
هاوەڵی خۆشەویست (عبدالله)ی كوڕی (مسعود) ڕەزاى خواى لێ بێ فەرمویەتی: پێغەمبەری خوا ﷺ فەرمویەتی: (مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَعْلَمَ أَنَّهُ يُحِبُّ اللَّهَ وَرَسُوْلَهُ، فَلْيَقْرَأْ فِيْ المُصْحَفِ). واتە: (هەر كەسێك پێی خۆشە، كە بزانێت خوا‌و پێغەمبەری خوای خۆش دەوێت، ئەوا با لەسەر موصحەف قورئان بخوێنێتەوە). ئەم فەرمودەیە پێشەوا‌و فەرمودەناس شێخی (الألبانی) بە (حَسَن)ی داناوە، بڕوانە : السلسلة الصحيحة: (2342)، و صحيح الجامع: (6289)

ڕەنگدانەوەی ئەم ڕەوشتە لەوتە‌و كرداری پێشینانی چاك‌و زانایانماندا:
هاوەڵی خۆشەویست (عبدالله)ی كوڕی (مەسعود) فەرمویەتی: (أديموا النظر في المصحف)(1) .
واتە: (بەردەوام سەیری موصحەف بكەن).
ئیمامی (الآجُرِّي) رحمه الله فەرمویەتی:
(أَحِبُّ أَنْ يُكثِرَ القِراءَةَ مِنَ الْمُصْحَف، لِفَضلِ مَنْ قَرَأَ فِي المُصْحَف)(2).
واتە: (پێم خۆشە قورئان زۆر بخوێنرێت لەسەر موصحەف، لەبەر فەزڵی ئەو كەسەی كە لەسەر موصحەف قورئان دەخوێنێت).
ئیمامی (النووی) رحمه الله فەرمویەتی:
(قراءة القرآن من المصحف افضل من القراءة عن ظهر القلب، لإن النظر في المصحف عبادة مطلوبة، فتجتمع القراءة والنظر هكذا)(3).
واتە: (خوێندنەوەی قورئان لەسەر موصحەف باشترە لە خوێندنەوەی بە لەبەر، چونكە سەیركردنی موصحەف عیبادەتێكی داواكراوە، جا بۆیە بەو جۆرە خوێندنەوەی قورئان‌و سەیركردنیشی كۆدەبنەوە لەیەك كاتدا).
(جلال الدين السويطي) رحمه الله فەرمویەتی:
(والقراءة في المصحف أفضل لأن النظر فيه عبادة)(4). واتە: (قورئان خوێندن لەسەر موصحەف باشترێكە، لەبەرئەوەی سەیركردنی عیبادەتە).
شێخ (عُبید الجابری) حفظه الله لەم بارەیەوە فەرمویەتی:
(إذا كان في المسجد مصاحف فلا تنبغي القراءة بالهاتف، وأنا أكره ذلك لأن المصحف يتعبد بحمله والنظر فيه، والهاتف ليس كذلك، وقد يترتب على ذلك هجر المصاحف والزهد فيها) (5).
واتە: (ئەگەر لە مزگەوتدا موصحەفی لێ بێ پێویست ناكات لەسەر مۆبایل قورئان بخوێنیتەوە، چونكە موصحەف بە هەڵگرتن‌و سەیركردنی عیبادەتی خوای پێ دەكرێت، بەڵام مۆبایل وا نیە، (قورئان خوێندن لەسەر مۆبایل) دەبێتە هۆی هەجركردنی موصحەفەكان‌و بێپێویست بون لێیان).
زانایان ئاماژەیان بەوە كردووە كە: قورئان خوێندن لەسەر موصحەف دڵەكان نەرم دەكات‌و باوەڕ‌و خۆش وویستنی خوای گەورە‌و پێغەمبەرەكەی ﷺ لەدڵدا زیاد دەكات(6).
==============
(1) فضائل القرآن
(2) أخلاق حملة القرآن
(3) التبيان في آداب حملة القرآن: ص (55)
(4) التحبير في علم التفسير: (317-322)
(5) شرح اصول السنة لأحمد رحمه الله: رقم (01)
(6)بڕوانە کتێبی : التَّنويرُ شَرْحُ الجَامِع الصَّغِيرِ: (10/27)

بۆ ئەم وەڵامە سود وەرگیراوە لە کتێبی : (نیعمەتی ڕەحمان لـە ڕونكردنەوەی بابەتە فیقهی ‌و عەقیدەییەكانی پەیوەست بە قورئـان) لە نوسین و ئامادەکردنى : د. هەردی صدیق