بسم الله الرحمن الرحيم

(دامركاندنەوەی شەهوەت بە دەست) یان (دەرهێنانی مەنی بە دەست) یان (دەست پەڕ) یان (خۆ ڕەحەت كردن بە دەست) كە بە عەرەبی پێ ی دەوترێت (استمناء) یان (العادة السرية) كارێكی حەرامە و ناشەرعى یە و دروست نى یە لە بەر ئەم بەڵگانەی خوارەوە:
1 ـ خوای گەورە فەرموویەتی: [وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ (5) إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ (6) فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاء ذَلِكَ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْعَادُونَ (7) ] [سورة المؤمنون] 
واتە: ئەوانەی كە عەورەتیان دەپارێزن ئیللا لە خێزانەكانیان و كەنیزەكەكانیان نەبێت ئەوانە لەمەدا هیچ لۆمەیەكیان لە سەر نى یە، هەر كەسێك بەدوای جگە لەمەدا بگەڕێت و عەورەتی تێدا بە كار بێنێت ئەوا ئەوانە سنوری خوایان شكاندووە و تەعەدا و ستەمیان كردووە.
2 ـ پێغەمبەری خوا (ﷺ) فەرموویەتی: (يا معشر الشباب، من استطاع منكم الباءة فليتزوج، فإنه أغض للبصر، وأحصن للفرج، ومن لم يستطع فعليه بالصوم، فإنه له وجاء).
واتە: ئەی چینی گەنجان هەر كەس لە ئێوە توانای ژن هێنانی هەیە ئەوا با ژن بێنێت، چونكە ژن هێنان چاو دەگرێتەوە لە نەزەر كردن و قەڵایەكیشە بۆ عەورەت و دەپارێزێت، وە هەر كەس توانای ژن هێنانی نى یە ئەوا با ڕۆژو بگرێت چونكە ڕۆژو دەبێتە پارێزەر بۆی.
جا ئەگەر (دامركاندنەوەی شەهوەت بە دەست) دروست بوایە ئەوا پێغەمبەری خوا (ﷺ) رێنمایی گەنجانی بۆ دەكرد، بەڵام دەبینین رێنمایی گەنجانی كردووە بۆ ڕۆژو گرتن بۆ ئەوەی زەوق و شەهوەتیان كەم بێتەوە و لاواز بێت.
هەروەها ئەم كارە زیان و زەرەری زۆری هەیە بۆ ئەنجامدەرەكەی، لەوانە:
ـ ئەوانەی كە زۆر ئەم كارە ئەنجامدەدەن لە كاتی ژن هێناندا دوچاری ئەوە دەبنەوە كە ئاویان نەیەتەوە بە جووت بوون چونكە ئەو بە شێوازێكی تر ڕاهاتووە.
ـ هەندێك لەو كەسانە زەكەریان هەڵناسێت بۆ جووت بوون لەگەڵ ژنەكەیدا.
ـ یان ئاویان زوو دێتە دەرەوە، بەمەش ناتوانێت مافـی خۆی و هاوسەرەكەی بە تەواوی بدات.
ـ ئەم كارە هۆكارێكە بۆ توشبوون بە نەخۆشی فەقەرات.
ـ هەروەها چەندین زیانی تر

چارەسەری گونجاو بۆ ئەو گەنجانەی كە تووشی (ئاوی شەهوەت هێنانەوە بە دەست) بوون بریتى یە لەم خاڵانەی خوارەوە:

1 ـ سەرەتا دەبێت بزانیت ئەنجامدانی ئەو كارە حەرامە و تاوانە.

2 ـ پێویستە گەنجان ژن بێنن و لە حەڵاڵی خۆیاندا ئارەزوویان دابمركێننەوە.
3 ـ ئەگەر ژنیان پێنەهێنرا ئەوا دەبێت ڕۆژووی سوننەت زۆر بگرن، بۆ ئەوەی شەهوەتیان بشكێنێت.
4 ـ وە دەبێت خۆیان بپارێزن و خۆیان بە دوور بگرن لە نێواندانەدا كە شەهوەت و ئارەزوو دەورووژێنێت وەك تێكڵاو بوونی ئافرەتان و نەزەر كردنی حەرام.
5 ـ وە دەبێت هاوڕێی چاك و لە خوا ترس هەڵبژێرن بۆ هاوەڵێتی خۆیان بۆ ئەوەی هاندەریان بن بۆ كاری چاڤە و دوور كەوتنەوە لە خراپە.

لەلایەن مامۆستا (محمد عبد الرحمن) ەوە وەڵام دراوەتەوە 
===================================

بۆ زانیاری زیاتر ئەم فەتوایانەش بخوێنەوە

1. فەتوای لیژنەی هەمیشەیی بۆ توێژینەوەی زانستی و فەتوادان (اللجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء):-

[پ / ئەگەر موسوڵمانێك شەهوەتی جوڵاو هیچ رِێگەیەك نەبوو تەنها خووی نهێنی نەبێت ئەویش ئەنجامی دا، ئایا گێرِانەوەی رِۆژو و كەفارەتی لەسەرە؟] 
و/ (الاستمناء) لە ڕەمەزان و جگە لە ڕەمەزانیشدا حەرامە،.... وە ئەوەی لە ڕەمەزاندا ئەم كارە بكات دەبێت تۆبە بكات، وە ئەو ڕۆژەی كارەكەی تیا ئەنجامداوە بە قەزا بیگێڕێتەوە، وە كەفارەتی لە سەرنیە، چونكە كەفارەت تایبەتە بە جووت بونەوە (فەتوای ژمارە 2192).
[پ2/ حوكمی ئەنجامدانی خووی نهێنی لە رِەمەزاندا چیە؟ وە ئەگەر كەسێك سوێندی خوارد سێ جار وتی (والله والله والله) ناگەرێمەوە سەر ئەم كارە بەڵام پاشتر گەرِایەوە سەری حوكمی چیە؟] 
و/ خووی نهێنی دروست نییە، وە هەركەسێك لە ڕەمەزاندا ئەنجامی بدات ئەوا گوناهەكەی قورسترە و تاوانەكەی گەورەترە لەو كەسەی كە لە غەیری ڕەمەزاندا بیكات، وە پێویستە لە سەری تەوبە بكات، وە ئەو ڕۆژەی كە كارەكەی تیادا ئەنجام داوە و مەنی هەبووە ئەو ڕۆژە قەزا بكاتەوە بەڵام ئەو كەسەی سوێندی خواردووە نەیكات و دواتر كردوویەتی ئەوا سوێندەكەی كەوتووە، پێویستە لەسەری كەفارەتی یەك سوێن بدات ئەگەر چی سوێندەكەشی دووبارە كردبێتەوە، چونكە سوێند خواردنەكە لەسەر یەك شت بووە، ئەویش ئازادكردنی بەندەیەك یان خواردن پێدانی(دە)كەسی مسكین یان جل بۆكڕینیان، هەركەس نەیتوانی سێ ڕۆژ ڕۆژو بگرێت (فەتوای ژمارە4971).
[پ/ ئایا ئەگەر كەسێك بیر لەجووتبوون بكاتەوە بۆ ئەوەی مەنی دابەزێت وهەست بەخۆشی وچێژ بكات ئایا ئەوە بە خووی نهێنی دادەنرێت؟] 
و/ ئەگەر مرۆڤ ختورەیەكی لەناكاوی بەسەردا هات لەبارەی جووت بوونەوە ئەوەها گوناهی لەسەر نیە بە ویستی خوای گەورە، چونكە پێغەمبەری خوا ﷺ فەرموویەتی: [إن الله تجاوز لي عن أمتي ما وسوست بصدورها ] واتە: خوای گەورە چاوپۆشی لەئوممەتەكەم كردووە لەو وەسوەسانەی كە بەسنگیاندا (دەروونیاندا) دێت. 
وە لە ڕیوایەتێكی تردا هاتووە: (ما حدثت به أنفسها مالم تعمل أو تتكلم) واتە: خوای گەورە چاوپۆشی لەئوممەتەكەم كردووە لەو شتانەی كە بەسەر دەروونیاندا دێت تاوەكو نەیكات بەكردەوە یان قسە (ئەو كاتە لەسەری دەنوسرێت).
بەڵام ئەوەی بیر لەجووت بوون بكاتەوە و بەهۆی چێژ وەرگرتن لەو بیركردنەوەیەوە ئاوی مەنی بێتەوە دەبێ خۆی بشوات، چونكە حوكمی لەش گرانی پێوە پەیوەستە، بەڵام ئەگەر بە ئەنقەست ئەم بیركردنەوەیە بكات و سات تاسات بیهێنی و بیبات ئەمە دروست نیە، و لەگەڵ ڕەوشتی موسڵماندا گونجاو و شیاو نیە، وە پێویستە لەسەر موسڵمانان وازی لێ بهێنن و خۆیان بەشتێكەوە خەریك بكەن كە سودی دونیایی و دواڕۆژی تێدا بێت و لە جوڵاندنی شەهوەت دووری بكاتەوە، وە بە ئەنقەست خۆوورژاندن بە ڕێگەی ناشەرعی زیان بە تەندروستی لاشە و عەقڵ دەگەیەنێت، وە كارەكە زیاتر قێزەون دەبێت ئەگەر ئەم كارە لەلایەن كەسێكەوە بێت كە خوا ژنێكی پێ بەخشیبێت، وە هەركاتێك پیاو خوو بەم ڕەوشتە ناشرینەوە بگرێت و بیكاتە گۆڕەپانێك بۆ فیكری خۆی، ئەوكاتە جێگیر بوونی حاڵ و هێمنی و ڕەحمەت كە خوای گەورە لە نێوان ژن و مێرددا دایناوە لە مەترسیدا دەبێت،، وبالله التوفيق، وصلى الله على نبينا محمد وآله وصحبه وسلم.
[2. فەتوای (شيخ الإسلام ابن تيمية - رحمه الله -)] 
(ابن تیمیە) فەرموویەتی: ئاوهێنانەوە بەدەست (الإستمناء) ئەصڵ تێیدا حەرامیە لای زۆربە (جمهور)ی زانایان، وە بكەرەكەشی سزا دەدرێت (تعزیر) بەڵام وەكو زینا نییە، والله اعلم.
[هەروەها پرسیاری لێكراوە لە بارەی (إستمناء) ەوە ئایە حەرامە یان حەڵاڵە؟] 
ئەویش وەڵامی داوەتەوە: ئاوهێنانەوە بەدەست حەرامە لای زۆربەی زانایان ئەوەش ڕاستترین دوو ووتەیە لە مەزهەبی ئەحمەددا، وهەروەها خاوەنەكەی سزا دەدرێت.
[3. فەتوای زانای پایە بەرز (شیخ مقبل بن هادی الوادعی):(*)] 
ئەم زانا پایە بەرزە بەچەندین بەڵگە حوكمی ئەم كارەی ڕوونكردووەتەوە و دەیسەلمێنێت كارێكی حەرام و ڕێگە پێنەدراوە.
شێخ دەفەرموێت: خوای گەورە فەرموویەتی: [وَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ مِنْكُمْ طَوْلاً أَنْ يَنكِحَ الْمُحْصَنَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ فَمِنْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ مِنْ فَتَيَاتِكُمْ الْمُؤْمِنَاتِ] 
واتە: ئەوانەشتان كە لەبەر دەست كورتی نەیتوانی ئافرەتانی سەربەستی باوەڕدار مارە بكات، ئەوە با لە كچە كەنیزەكە بڕوادارەكانتان مارە بكات.
تاوەكو فەرموویەتی: [ذَلِكَ لِمَنْ خَشِيَ الْعَنَتَ مِنْكُمْ وَأَنْ تَصْبِرُوا خَيْرٌ لَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ] 
واتە: لەبەرئەوە مارەكردنیان بۆ ئەوانەتانە كە دەترسێت تووشی هەڵە و گوناه ببێت، خۆ ڕاگریتان (تا خوا دەرووتان لێدەكاتەوە) چاكترە بۆتان، خوایش لێخۆشبوو و میهرەبانە.
ڕووی بەڵگەیەتی (وجه الاستدلال) ئەوەیە كە خوای گەورە نەیفەرمووە ئەوەی نەیتوانی زەواج لەگەڵ ئافرەتێكی بەندەدا بكات با(الاستمناء)بكات.
وە خوای گەورە فەرموویەتی: [وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ (5) إِلاَّ عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ ] سورة المؤمنون.
واتە: ئەوانەی كە عەورەتیان دەپارێزن ئیللا لە خێزانەكانیان و كەنیزەكەكانیان نەبێت ئەوانە لەمەدا هیچ لۆمەیەكیان لە سەر نیە.
شێخ دەفەرموێت: (ولم يقل سبحانه إلا الاستمناء فإنه جائز).
واتە: خوای گەورە نەیفەرمووە جگە لە خووی نهێنی (استمناء) ئەوە دروستە. 
وە ئیمامی شافیعی و جگە لەویش ئەم ئایەتەیان كردووە بە بەڵگە لە حەرام كردنی خووی نهێنیدا.
وە پێغەمبەری خوا ﷺ فەرموویەتی: (يا معشر الشباب من استطاع منكم الباءة فليتزوج، فإنه أغص للبصر وأحصن للفرج، ومن لم يستطع فعليه بالصوم فإنه له وجاء. (رواه البخاري).
واتە: ئەی چینی گەنجان هەر كەس لە ئێوە توانای ژن هێنانی هەیە ئەوا با ژن بێنێت، چونكە ژن هێنان چاو دەگرێتەوە لە نەزەر كردن و قەڵایەكیشە بۆ عەورەت و دەیپارێزێت، وە هەر كەس توانای ژن هێنانی نیە ئەوا با ڕۆژوو بگرێت چونكە ڕۆژوو دەبێتە پارێزەر بۆی.
شیخ دەفەرموێت: (وجه الاستدلال من الحديث أنه لم يقل: ومن لم يستطع فاليستمن).واتە: ڕووی بەڵگەیەتی ئەم فەرموودەیە نەیفەرمووە: هەركەس نەیتوانی با خووی نهێنی (استمناو) ئەنجام بدات.
وە پێغەمبەری خوا ﷺ فەرموویەتی: (إذا أحدكم أعجبته المراة فوقعت في قلبه، فليعمد إلى امراته فليواقعها فإن ذلك يرد ما في نفسه) (رواه مسلم).
واتە: ئەگەر یەكێك لە ئێوە سەرسامی ئافرەتێك بوو و چووە دڵیەوە، با بچێتە لای ژنەكەی خۆی و لەگەڵیدا جووت بێت، چونكە ئەو (جووت بوونە)ئەوەی لە نەفسیدا دروست بووە ڕەدی دەكاتەوە(**).
============================ 
* مقتطفات من كتاب الشيخ العلامة مقبل بن هادي الوادعي (حفة الشاب الرباني فى الرد على الإمام محمد بن علي الشوكاني).
** ئەگەر خووی نهێنی دروست بوایە پێغەمبەری خوا ﷺ لێرەدا ڕێگەی پێدەدا.