سوننەتەكانی دەستنوێژ :
1 ـ سیواك كردن :
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ﷺ) : ((لَوْلَا أَنْ أَشُقَّ عَلَى أُمَّتِي لَأَمَرْتُهُمْ بِالسِّوَاكِ مَعَ كُلِّ وُضُوءٍ))
واتە : ئەگەر ناڕەحەت نەبوایەت لەسەر ئوممەتەكەم ئەوا فەرمانم پێیان دەكرد بە سیواك كردن لە لەگەڵا هەموو دەستنوێژێكدا .
2 ـ شۆردنی هەردوو لەپ لە سەرەتای دەستنوێژدا سێ‌جار :
لەبەر ئەوەی كە سەلمێنراوە لە (عُثمَان)ـەوە لە گێڕانەوەیدا بۆ دەستنوێژەكەی پێغەمبەر (ﷺ) كەوا سێ‌جار هەردوو لەپی شۆردووە
3 ـ كۆكردنەوەی ئاو ڕادانە نێو دەم و لووت بە یەك مشت سێ‌جار :
لەبەر ئەوەی كە هاتووە لە فەرموودەكەی (عَبْدُ اللهِ بْنِ زَیْد) سەبارەت بە فێركردنیی بۆ دەستنوێژەكەی پێغەمبەر (ﷺ) كەوا ئاوی ڕاداوەتە نێو دەم و لووتی بە یەك مشت و سێ‌جاریش ئەمەی كردووە
4 ـ زیاد ئاو ڕادانە ناو دەم و لووت بۆ جگە لە ڕۆژووان :
لەبەر فەرمایشتی پێغەمبەر (ﷺ) : ((وَبَالِغْ فِي الاسْتِنْشَاقِ إِلاَّ أَنْ تَكُونَ صَائِمَاً))واتە : وە ئاوەكە زیاتر هەڵبمژە ئیللا مەگەر بە ڕۆژوو بێت .
5 ـ پێشخستنی لای ڕاست بەسەر لای چەپدا :
لەبەر فەرموودەكەی (عَائِشَەَ) كە فەرموویەتی: ((كَانَ رَسُولُ اللَّهِ (ﷺ) يُحِبُّ التَّيَامُنَ فِي تَنَعُّلِهِ وَتَرَجُّلِهِ وَطُهُورِهِ ، وَفِي شَأْنِهِ كُلِّهِ))
واتە : پێغەمبەری خـوا (ﷺ) پێشخستنی لای ڕاستی پێ‌خـۆش بووە لە پێـڵاو لە پێ‌كردنیدا و سەر و ڕیش شانەكردنیدا و دەستنوێژ و خۆشۆردنیدا ، وە لە هەموو بوارێكیدا .
وە لەبەر ئەوەی كە هاتووە لە فەرموودەكەی (عُثمَان)دا لە گێڕانەوەیدا بۆ دەستنوێژەكەی پێغەمبەر (ﷺ) كەوا لای ڕاستی شۆردووە ئەنجا لای چەپی .
6 ـ دەست پێدا هێنان :
لەبەر فەرموودەكـەی (عَبْدُ اللهِ بْنِ زَیْد) كە فەرموویەتی: ((أَنَّ النَّبِيَّ (ﷺ) أُتِيَ بِثُلُثَي مُدٍّ فَتَوَضَأَ ، فَجَعَلَ يَدْلُكُ ذِرَاعَيْهِ))
واتە : دوو لەسەر سێ‌ی گوێلێك ئاویان هێنا بۆ پێغەمبەر (ﷺ) ئەویش دەستنوێژی گرت و دەستی دەهێنا بە هەردوو قۆڵیدا .
7 ـ سێ‌جار شۆردن :
لەبەر فەرموودەكەی (عُثمَان) كەوا پێغەمبەر (ﷺ) دەستنوێژی گرت سێ‌جار سێ‌جار ئەندامەكانی شۆرد .
وقد صَحَّ أَنَّهُ (ﷺ) تَوَضَأَ مَرَّةً مَرَّةً ، وَمَرَّتَيْنِ مَرَّتَيْنِ
واتە : بە (صەحیحی) هاتووە كەوا پێغەمبەر (ﷺ) لە دەستنوێژ گرتنیدا یەك جار یەك جار و دوو جار دوو جاریش ئەندامەكانی شۆردووە .
وە سوننەتە هەندێك جار مەسح كردنی سەریش دووبارە و سێ‌بارە بكرێتەوە : لەبەر ئەوەی كە بە (صەحیحی) هاتووە لە (عُثْمَان)ـةوة : ((أَنَّهُ تَوَضَأَ فَمَسَحَ رَأْْسَهُ ثَلاَثَاً وَقَالَ : رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ (ﷺ) تَوَضَّأَ هَكَذَا))واتە : (عُثمَان) دەستنوێژی گرتووە و سێ‌جار مەسحی سەری كردووە و فەرموویەتی : پێغەمبەری خوام بینی (ﷺ) بەم شێوەیە دەستنوێژی گرتووە .
8 ـ یەك بە دوای یەك :
چونكە زۆربەی دەستنوێژ گرتنی پێغەمبەری خوا (ﷺ) بەم شێوەیە بووە وەكو چۆن ئەوانەی كە دەستنوێژی پێغەمبەریان (ﷺ) گێڕاوەتەوە گێڕاویانەتەوە ، بەڵام بە (صەحیحی) هاتووە لە (الْمِقْدَامَ بْنَ مَعْدِيكَرِب)ەوە: ((أَنَّهُ أُتِـيَ رَسُولُ اللَّهِ (ﷺ) بِوَضُوءٍ فَتَوَضَّـأَ فَغَسَلَ كَفَّيْهِ ثَلاَثًا ، وَغَسَلَ وَجْهَـهُ ثَلاَثًا ، ثُمَّ غَسَلَ ذِرَاعَيْهِ ثَلاَثًا ، ثُمَّ تَمَضْمَضَ وَاسْتَنْثَرَ ثَـلاَثًا ، ثُمَّ مَسَحَ بِرَأْسِهِ وَأُذُنَيْهِ ...))
واتە : ئاوی دەستنوێژ هێنـرا بۆ پێغەمبەری خوا (ﷺ) ئەویش دەستنوێژی گرت : سێ‌جار هەردوو لەپـی شۆرد ، وە سێ‌جار روومەتی شۆرد ، ئەنجا سێ‌جار هەردوو قۆڵی شۆرد ، ئەنجا سێ‌جار ئاوی ڕادایە ناو دەم و لووتی ، ئەنجا مەسحی سەر و هەردوو گوێ‌ی كرد ...
9 ـ پاڕانەوەی دوای دەستنوێژ :
لەبەر فەرمایشتی پێغەمبەر (ﷺ) کە فەرمویەتى : هەریەكێك لە ئێوە دەستنوێژ بگرێت ، دەستنوێژێكی باش و كامڵ بگرێت و ئەنجا بڵێت : (أَشْهَدُ أَنْ لَا إلَهَ إلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ ، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، [ زَادَ التِّرْمِذِيُّ] اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ التَّوَّابِينَ ، وَاجْعَلْنِي مِنْ الْمُتَطَهِّرِينَ : شایەتی دەدەم كەوا هیچ پەرستراوێك نییە شایستەی پەرستن بێت جگە لە خوا نەبێت تەنهایە و بێ شەریكە ، وە شایەتی دەدەم كەوا مُحَمَّد بەندە و پێغەمبەری خوایە ، خوایە بمكە بە یەكێك لە تەوبەكاران ، وە بمكە بە یەكێك لەوانەی كە خۆیان پاك دەكەنەوە) ئیللا هەر هەشت دەرگاكەی بەهەشتی بۆ دەكرێتەوە ، لە هەر كامیان دەچێــتە ژوورەوە ویستی خۆیەتی .
10 ـ دوو ركعات نوێژی دوای دەستنوێژ :
لە بەر فەرمایشتی (عُثمَان) كە لە پاش ئەوەی كەسانێكی فێری چۆنێتی دەستنوێژ گرتنی پێغەمبەری خوا كرد (ﷺ) فەرمووی : پێغەمبەری خوام (ﷺ) بینیوە دەستنوێژی گرت وەكو ئەم دەستنوێژی من و ئەنجا فەرمووی : "هەركەسێك دەستنوێژ بگرێت وەكو ئەم دەستنوێژی من ، ئەنجا هەڵسێت دوو ركعات نوێژ بكات وە لە نێویاندا قسە لەگەڵ ناخی خۆیدا نەكات ئەوا خوا لە تاوانەكانی پێشووی خۆش دەبێت"
كورتەى سوننەتەكانی دەستنوێژ :
1 ـ سیواك كردن :
2 ـ شۆردنی هەردوو لەپ لە سەرەتای دەستنوێژدا سێ‌جار :
3 ـ كۆكردنەوەی ئاو ڕادانە نێو دەم و لووت بە یەك مشت سێ‌جار :
4 ـ زیاد ئاو ڕادانە ناو دەم و لووت بۆ جگە لە ڕۆژووان :
5 ـ پێشخستنی لای ڕاست بەسەر لای چەپدا :
6 ـ دەست پێدا هێنان :
7 ـ سێ‌جار شۆردن :
8 ـ یەك بە دوای یەك :
9 ـ پاڕانەوەی دوای دەستنوێژ :
10 ـ دوو ركعات نوێژی دوای دەستنوێژ :
سود وەرگیراوە لە کتێبی : (كورتەیەك لە فیقهی سوننەت و قورئانی ئازیز ) لە وەرگێڕانى بەڕێز : مامۆستا محمد عبدالرحمن
ئایا ئەگەر بەڕێكەوت و بەبێ ئاگا دەستم بەر دەستى پیاوەكەم بكەوێ دەستنوێژم دەشكێ ؟ئەو شتانەى کە دەستنوێژ دەشکێنێ کامانەن؟زيكری تایبەت بە دەست نوێژئایا دەست نوێژ لە مێرد دەشكێت؟ بۆچی خواردنی گۆشتی حوشتر دەست نوێژ بەتاڵ دەکاتەوە؟ 
