ئەگەر پیاوێک لەگەڵ خێزانى کارى جووت بونیان کرد پاشان ئەگەر ویستیان دوبارەى بکەنەوە ئەبێ سەرەتا خۆیان بشۆن ئینجا دوبارەى بکەنەوە؟
ئەو کەسەى دەیەوێ جووت بوون لەگەڵ خێزانى دوبارە بکاتەوە سوننەتە دەست نوێژ بگرێ یان خۆى بشوات ئینجا دوبارە کارى جووت بوون ئەنجام بدات چونکە خۆشتن چالاكى و هێز و توانا بە لەش و جەستە دەدات .
ئەو کەسەى دەیەوێ جووت بوون لەگەڵ خێزانى دوبارە بکاتەوە سوننەتە دەست نوێژ بگرێ یان خۆى بشوات ئینجا دوبارە کارى جووت بوون ئەنجام بدات لەبەر ئەم بەڵگانەى خوارەوە :
یەکەم : أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ (رضي الله عنه) فەرموویەتى : پێغەمبەرى خوا صلی الله عليه وسلم فەرموویەتى : (إِذَا أَتَى أَحَدُكُمْ أَهْلَهُ، ثُمَّ أَرَادَ أَنْ يَعُودَ، فلْيَتَوضَّأ) رواە مسلم
واتە: گەر یەكێك لە ئێوە لەگەڵ خێزانەكەی جوت بو، پاشان ویستی دوبارە لەگەڵى جوت ببێتەوە، با لەنێوان ئەو دو جوتبونەدا دەست نوێژ بگرێ. لە ریوایەتێكی تردا دەفەرموێ: دەست نوێژ بگرێ.
دووەم : ئەبی رافع گوتویەتى: ((أن النبي ﷺ طاف ذات يوم على نسائه، يغتسل عن هذه، وعند هذه قال: فقلت له يا رسول الله ألا تجعله غسلاً واحداً؟ قال: هذا ازكى وأطيب وأطهر)). رواه أبوداود والنسائي والطبراني (حديث صحيح)
واتە: ڕۆژێك پێغەمبەر ﷺ بەسەر خێزانەكانىدا گەڕاو چوە لایان بە مەبەستی جوتبون، لەلای هەر یەكێكیان دا خۆی دەشوشت، ئەبی رافع دەڵێ: بە پێغەمبەرم گوت: ئەی پێغەمبەری خوا بۆ بۆ هەموان نایكەی بەیەك خۆشتن؟ پێغەمبەر ﷺ فەرموی: ئا بەو شێوەیە پاكترو باشترو خاوێنترە. واتە: بۆ هەر جوتبونێك خۆی بشوات.
ئێستاش لەم سەردەمەدا پزیشكی ئێستا دەری خستوە كە خۆشتن چالاكى و هێز و توانا بە لەش و جەستە دەدات.
سێیەم : خاتو عائیشە گوتویەتى:((كان رسول الله ﷺ اذا أراد أن يأكل أو ينام وهو جنب، غسل فرجه وتوضأ وضوءه للصلاة)). رواه البخاري ومسلم وغيرهما.
واتە: كاتێك پێغەمبەری خوا ﷺ لەشی گران بوایە و ویستبای نان بخوا یان بخەوتبا زەكەری دەشوشت و دەست نوێژی دەگرت.
چوارەم : یان گوتویەتى: ((كان رسول الله ﷺ اذا أجنب فأراد أن ينام توضأ أو تيمم)). رواه البيهقي وابن أبي شيبة (صحيح).واتە: پێغەمبەری خوا گەر لەشی گران بایەو ویستبای بخەوێ ئەوا دەست نوێژی دەگرت یان تەیەممومی دەكرد.
پێنجەم : وە ئیمامى عومەر ڕەزاى خواى گەورەى لێ بێ پرسیارى کرد لە پێغەمبەرى خوا ﷺ کە ئایا کەسێک لە ئێمە دەتوانێ بخەوێ لە کاتێکدا کە لەشى گران بێ؟
پێغەمبەرى خوا ﷺ لە وەڵامدا فەرمووى : بەڵێ ، گەر دەستنوێژى گرت .
وە شيخ الإسلام ابن تيمية رحمه الله دەفەرموێ :
بۆ کەسى لەشگران سوننەتە کە دەست نوێژ بشوات گەر ویستى خواردن بخوات یان خواردنەوە بخواتەوە یان بخەوێ یان دوبارە بچێتەوە لاى خێزانى ، بەڵام کەراهەتى هەیە بە لەشگرانیەوە بخەوێ گەر دەستنوێژ نەشوات .
مجموع الفتاوى " ( 21 / 343 ) .
جا بە گوێرەى ئەو فەرمودانەى باس كران بۆمان دەردەكەوێ کە سوننەت وایە ئەو کەسەى دەیەوێ جووت بوون دوبارە بکاتەوە یان بە لەشگرانیەوە بخەوێ یان خواردن بخوان دەست نوێژ بگرێ .