نەخێر مەرج نییە هەركەسە و دەستى درێژكرد ئیتر شایستە بێت چونكە كەسی وا هەیە دەستى درێژ دەكات وداوا دەكات كەچی دەوڵەمەندیشە، ئەم جۆرە كەسە لە رۆژى دواییدا دەیهێنن بەشێوەیەك كە بەڕوومەتیەوە پارچەیەك گۆشتیش نییە – پەنا بەخوا- وە پێغەمبەرى خوا - ﷺ -  دەفەرموێت: (( من سأل الناس أموالهم تكثراً فإنما يسأل جمراً فليستقلل أو ليستكثر))⁽¹⁾. واتە: ئەو كەسەى داواى پارە لە خەڵكى دەكات بۆ ئەوەى پارەكەى زۆر بێت ( نەوەك بۆ پێویستى) ئەوا لەڕاستیدا داواى پشكۆى ئاگرى كردووە جا با كەمی بكات یان زۆرى بكات.
جا بەم بۆنەیەوە وریاى ئەو كەسانە دەكەمەوە كە زۆر لە خەڵك دەكەن وداواى پارە دەكەن ودەوڵەمەندیشن، بەڵكو وریاى هەموو كەسێك دەكەمەوە كە زەكات وەردەگرێت و شایستەى زەكات وەرگرتنیش نییە پێى دەڵێم: ئەگەر تۆ زەكات وەربگریت و ئەهلى زەكات وەرگرتنیش نەبیت ئەوا تۆ حەرامت خواردووە – پەنا بەخوا- جا دەبێت مرۆڤ لە خوا بترسێت، پێغەمبەرى خوا - ﷺ -  فەرموویەتى:  (( من يستغني يغنه الله، ومن يستعفف يعفه الله))⁽²⁾. واتە: هەركەس تەنها داواى یارمەتى لەخوا بكات و هەژارى خۆى دەرنەبڕێت بۆ خەڵكى ئەوا خوا دڵ دەوڵەمەندى دەكات و هەركەسیش داوا لە خەڵكى نەكات ئەوا خوا ئەستۆپاكى لەداواكردنى خەڵكى پێ دەبەخشێت. بەڵام ئەگەر هاتوو كەسێك دەستى بۆ درێژكردى و تۆش واگومانت برد كە شایستەى زەكات پێ دانەو پێت دا ئەوا لەسەرت دەكەوێت وئەستۆى خۆتت پاك كردۆتەوە، بەڵام ئەگەر دواتر بۆت دەركەوت كە شایستەى زەكات نەبوو ئەوا دووبارە زەكاتى پێ مەدەرەوە، بەڵگەش لەسەر ئەوە باس وچیرۆكى ئەو پیاوەیە كە ماڵى دەبەخشی وصەدەقەى دەكرد سەرەتا خێرى بەخشی بە ئافرەتێكى زیناكار سبەى خەڵكى باسیان كرد و وتیان ئەمشەو خێركراوە بە زیناكارێك ئەویش وتى: سوپاس بۆ خوا، پاشان بۆ شەوى دووەم خێرى كرد بەكەسێكى دز، سبەى خەڵكى باسیان كردو وتیان: ئەمشەو خێركراوە بە دزێك، ئەمیش وتى: سوپاس بۆ خوا، پاشان بۆ شەوى سێیەم خێرى كرد بە كەسێكى دەوڵەمەند، سبەى خەڵكى باسیان كرد و وتیان ئەمشەو خێركراوە بە دەوڵەمەندێك، ئەمیش وتى: سوپاس بۆ خـوا كە بۆ زیناكار ودز و دەوڵەمەندێك بوو، پێى وترا: خێر وصەدەقەكەت قبوڵ كراو وەرگیرا، زیناكارەكە پێدەچێت لەبەر ئەوەبووبێت بەو صەدەقەیەى تۆ ئەو دەستى لە داوێن پیسی هەڵگرت و وازى هێنا، هەروەها دزەكەش پێدەچێت ئیتر واز بهێنێت لە دزى و دەوڵەمەندەكەش پێدەچێت پەند وەربگرێت و ئیتر خۆیشی صەدەقە بكـات⁽³⁾، جا برام سەیرى نیەتى ڕاستگۆیانە بكە كەچۆن كاریگەرى هەیە، كەوابوو ئەگەر زەكاتت دا بەو كەسەى كە داواى لێت كرد و دواتر بۆت دەركەوت كە دەوڵەمەندە و تۆ وات زانى كە هەژار ونەدارە ئەوا هیچت لەسەر نییە و پێویست ناكات دووبارە زەكات بدەیتەوە.

سەرچاوە : کتێبی فتاوى أرکان الإسلام: زاناى پایەبەرز : محمد بن صالح العثیمین - رحمه الله -